رفیف اسلیم

غزه ـ رسانه‌ها و مقامات ارشد اسرائیل مدتهاست که از طرح ساخت یک «شهر انسانی» بر ویرانه‌های رفح می‌گویند. این شهر قرار است به زندانی برای تمام ساکنان نوار غزه تبدیل شود. با این حال، جزئیات حیاتی این طرح همچنان در هاله‌ای از ابهام قرار دارد: این اردوگاه چگونه و با چه مصالحی ساخته می‌شود؟ آیا تمام گستره ویران رفح را در بر می‌گیرد؟ آوارگان چگونه غذا دریافت خواهند کرد و با کودکی که قصد خروج از این محدوده را داشته باشد، چه برخوردی خواهد شد؟

مهم‌تر آنکه، سرنوشت کسانی که از بازرسی امنیتی رد شوند یا از رفتن به این زندان اجباری که اسرائیل در خاک فلسطین می‌سازد سر باز زنند، چه خواهد بود؟ آیا این اقدام، سرآغازی برای کوچاندن اجباری باقی‌مانده ساکنان غزه پس از جنایت نسل‌کشی است که نزدیک به دو سال علیه آنان جریان دارد؟

 

طرح اصلی: تخلیه کامل شمال نوار غزه

آلاء سلامه، فعال سیاسی و اجتماعی، در این باره می‌گوید: «آنچه شهر خیمه‌ها یا «گتو» خوانده می‌شود و اسرائیل قصد دارد آن را میان رفح و محور موراج ایجاد کند، نخستین گام عملی برای کوچاندن بیش از ششصدهزار فلسطینی به عنوان یک طرح اولیه است. این مکان در عمل زندانی است که اهالی غزه را تا یافتن یک کشور میزبان یا گشوده شدن مرزهای مصر، در آن حبس خواهند کرد.»

او تأکید می‌کند که هدف اصلی از ساخت این شهر، تخلیه کامل شمال نوار غزه و راندن جمعیت به جنوب منطقه وادی غزه است. به گفته او، این طرح جدید نیست و از ابتدای جنگ برای اجرایش برنامه‌ریزی شده بود، اما مقاومت مردم شمال و آتش‌بس اخیر که به توازن جمعیت میان دو بخش نوار غزه کمک کرد، آن را ناکام گذاشت.

آلاء سلامه اشاره می‌کند که در مذاکرات کنونی، صحبت از عقب‌نشینی دو کیلومتری نیروهای اسرائیلی است، اما این نیروها از واگذاری سه کیلومتر مربع از خاک غزه که محل زندگی حدود هفتصدهزار نفر است، خودداری می‌کنند. آنان با زور اسلحه و آتش، مانع بازگشت مردم به خانه‌هایشان می‌شوند تا زمینه را برای تسلط کامل بر این مناطق فراهم کنند. او می‌افزاید که اخیراً بحث‌هایی درباره توسعه شهرک‌های اسرائیلی حاشیه غزه در همین اراضی مطرح شده است.

او اضافه می‌کند: «اسرائیل به خوبی از عمق دلبستگی فلسطینیان به سرزمین و خانه‌شان آگاه است. به همین دلیل، در مناطق تحت اشغال خود، به تخریب گسترده و سیستماتیک محله‌های مسکونی روی آورده است تا در صورت برقراری آتش‌بس نیز امکان بازگشت وجود نداشته باشد. این مناطق به محیطی غیرقابل سکونت، بدون زیرساخت، راه، مسکن و حتی آب تبدیل می‌شوند و انبوه آوار، راه را بر کسانی که بخواهند بر ویرانه خانه‌شان خیمه‌ای برپا کنند، می‌بندد.»

به باور آلاء سلامه، اسرائیل سیاست «بازی طولانی‌مدت» را در برابر فلسطینیان پیش گرفته و زمان برایش اهمیتی ندارد. این کشور آن‌قدر تعلل خواهد کرد تا بر مخالفت‌های داخلی با این طرح فائق آید. این مخالفت‌ها از سوی برخی فرماندهان و نیروهایی است که از جنگ فرسایشی خسته شده‌اند و می‌دانند که وظیفه دشوار مدیریت نظامی و غیرنظامی این شهر با مشت آهنین، بر دوش آنان خواهد افتاد.

او معتقد است که مخالفت‌های داخلی در اسرائیل با «شهر انسانی»، تنها جنبه راهبردی دارد و اصل هدف را زیر سؤال نمی‌برد. افکار عمومی و رهبران اسرائیل بر سر کوچاندن فلسطینیان، تخلیه غزه و ساخت شهرک در آن اجماع دارند. آنان شاید بخواهند غزه را به نسخه‌ای دیگر از حیفا یا یافا تبدیل کنند، چرا که این منطقه موقعیت راهبردی ویژه‌ای در ساحل مدیترانه دارد و آب‌های آن سرشار از گاز است. بنابراین، ما با پروژه‌ای بزرگ مواجهیم که طمع‌ورزی‌های بزرگ‌تر اسرائیلی و چه‌بسا بین‌المللی را در پس خود دارد.

 

سیاست گرسنگی، یک بالون آزمایشی

آلاء سلامه بر این باور است که سیاست گرسنگی فعلی، یک بالون آزمایشی است تا اسرائیل آستانه تحمل فلسطینیان را بسنجد و ببیند آنان تا چه زمانی می‌توانند بی‌آب و غذا مقاومت کنند تا سرانجام تسلیم شده و به «شهر انسانی» بروند. اسرائیل از این حربه به عنوان اهرم فشاری در مذاکرات استفاده می‌کند تا به توافقی دلخواه و مورد رضایت راست‌گرایان افراطی دست یابد. او می‌افزاید که این تعلل و فرسایشی کردن مذاکرات، ممکن است فلسطینیان را به مهاجرت «داوطلبانه» از غزه وادار کند.

آلاء سلامه در پایان می‌گوید: «تنها هوشیاری و آگاهی فلسطینیان است که می‌تواند این طرح را شکست دهد، همان‌طور که پیش از این طرح تخلیه کامل شمال را ناکام گذاشت. همبستگی جهانی و عربی نیز در این میان نقشی حیاتی دارد. نهادهای حقوقی و بشردوستانه باید در گزارش‌های خود بر کشتار و زخمی شدن مردمی که در صفوف کمک‌های آمریکایی منتظر می‌مانند، تمرکز کنند تا هرگونه مشروعیت یا وجهه انسانی از اقدامات نیروهای اسرائیلی در طول جنگ علیه مردم غزه سلب شود.»