رونمایی از کتاب «زێڕه‌وشان» در مهاباد
کتاب زێڕەوشان یک اثر پژوهشی غنی و حاصل تلاش ثریا مام‌قادری است که در آن به بازشناسی پوشاک کهن کوردهای موکریان پرداخته شده است.
ژاله صادقی
مهاباد- مراسم رونمایی از کتاب «زێڕەوشان» عصر پنجشنبه ۶ دیماه ۱۴۰۳ در سالن آمفی‌تئاتر اداره‌ی ارشاد مهاباد برگزار شد.
کتاب زێڕەوشان بخشی از یک پروژه‌ی پژوهشی حاصل تلاش ثریا مام‌قادری است که در آن به بازشناسی پوشاک کهن کوردهای موکریان پرداخته شده است.
این‌پروژه شامل فستیوال لباس کوردی، چاپ کتاب و نمایشگاه عکاسی بوده است؛ فستیوال لباس کوردی حدود سه سال قبل به دلیل تبعیضات و فشارهای گسترده اداری و قانونی نظام ایران، موفق به دریافت مجوز نشد. ثریا مام قادری و همکارانش این فستیوال را با حضور خانواده‌ی کودکان شرکت کننده در پروژه و عده‌ای از فعالان مدنی در کافه باغی در اطراف شهر بصورت مستقل برگزار نمودند. همچنین دریافت مجوز چاپ کتاب نیز برای نویسنده بسیار چالش‌آفرین و سخت بوده است.
آیین رونمایی از کتاب، با پخش تصاویری از اولین فستیوال لباس کوردی کودکان در این شهر، بطور رسمی شروع شد. سپس «سواره ایلخانی‌زاده»، ویراستار کتاب، در سخنرانی خود از نقش مهم و کلیدی این کتاب و اهمیت زنده نگه داشتن پوشاک، لباس و فرهنگ کوردی سخن گفت و در ادامه «زێڕەوشان» را یکی از پربارترین و متفاوت‌ترین کتاب‌ها در زمینه‌ی معرفی و حفظ پوشاک و فرهنگ کوردی خواند.
در ادامه‌ی مراسم نویسنده‌ی کتاب، ثریا مام‌قادری، به سخنرانی پرداخت و ضمن بیان سختی و مشکلات در مسیر خود، به اهمیت حمایت از تحصیل به‌ویژه تحصیل زنان اشاره کرد. وی با اشاره به نقش حمایت‌های خانوادگی به اهمیت نقش حمایت‌های اجتماعی نیز گفت و به عنوان یک معلم از راهنمایی و تشویق صدها زن به تحصیلات آکادمیک به ویژه در عرصه‌ی هنر سخن به میان آورد.
وی در بخشی از سخنرانیش در مورد کتاب خود گفت: «با همکاری خانواده‌ها تصمیم بر این شد پروژه‌ای آموزشی برای کودکان برگزار کنیم که یاد بگیرند لباس کوردی چیست و از ابتدا چگونه بوده است و موازی با آن این برنامه را به صورت عمومی به نمایش در آورده و چاپ کنیم تا آیندگان نیز بتوانند با بخشی از فرهنگ و تاریخ خود آشنا شوند. با استفاده از عکس‌های قدیمی و کمک خیاطان ماهری چون خانم مهپاره لاهیجانی شروع به دوخت و زنده کردن شکل لباس‌های قدیمی کردیم. مادرم نیز که همچون گنجینه‌ای از اطلاعات بود، بسیار مرا یاری داد و متاسفانه امروز در میان ما نیست تا کتاب را حضوری به او، که سرچشمه‌ی عشق و اصالت بود، تقدیم کنم. این کتاب به دلیل موانع گسترده پس از سه سال چاپ شد و در تمام مدت تلاشم بر این بود که کتابی لایق ادب و فرهنگ کوردی باشد.»
در این کتاب مصور، عکس کودکان و نمونه‌ی قدیمی لباس‌های کوردی در کنار توضیحات مربوطه به زبان فارسی قرار گرفته است.
سمیرا.م نویسنده و مترجم در مورد اهمیت وجود چنین کتاب‌هایی می‌گوید: «حفظ تاریخ و فرهنگ ملتی همانند کوردها که از هر سو با تهاجم روبه‌رو می‌شود، اهمیت این کتاب را بیشتر می‌کند. ما همیشه شاهد این حقیقت بوده‌ایم که حکومت‌های فاشیست همانند ترکیه قصد به تاراج بردن آداب، لباس، موسیقی و ... ما را داشته‌اند. زنان به عنوان حافظان اصلی فرهنگ و تاریخ می‌توانند با فعالیت‌های خود در این زمینه مبارزه کنند. خانم مام‌قادری نمونه‌ای موفق از زنان تلاشگر است که تا کنون با وجود عوامل اجتماعی، قانونی و حتی فرهنگی در یک چهارچوب مردسالار به راه خود ادامه داده است.»
در ادامه‌ی مراسم تصاویر کتاب به نمایش گذاشته شد و پس از رونمایی از کتاب، از کودکانی که در این پروژه شرکت داشتند تقدیر به عمل آمد. در پایان نیز عده‌ای از زنان هنرمند با اهدای گل به این زن تلاشگر، کار و تلاش او را گرامی داشتند.
از پدیداورندگان این اثر می‌توان به سارا منصوری (مدیریت هنری و طراح گرافیک)، زانیار دانشیار(عکاس)، تارا خاتونی (تصویر سازی جلد کتاب)، سواره ایلخانی‌زاده (ویراستار)، سارا شادپرور(صفحه‌آرا) اشاره نمود. همچنین شهناز ابوبکری در زمینه‌ی پژوهش در مورد منطقه‌ی موکریان و مهپاره لاهیجانی به عنوان یکی از زنان متخصص در زمینه‌ی دوخت و تاریخ لباس کوردی از یاری دهندگان اصلی پروژه بوده‌اند.
این کتاب به علت غنی بودن، زێڕەوشان (در فارسی زرافشان) نام گرفته است و گفته می‌شود یکی از کامل‌ترین کتاب‌ها در زمینه‌ی تاریخ لباس کوردی باشد که می‌تواند بر عرصه‌هایی چون سینما و طراحی لباس تأثیر بسزایی بگذارد.