رونیدا حاجی

حسکه- آوارگی با تمام زجرها، سختی‌ها و دردهایش، یک ضرورت برای فرار از خطر و حفظ جان است. اما وقتی افراد آواره می‌شوند، دایره‌ی خشونت گسترش می‌یابد. زنان،  به‌ویژه آن‌هایی که از تحصیل محروم‌اند؛ بیشتر آسیب‌پذیر می‌شوند. زنانی که به دلیل حملات ترکیه و مزدورانش مجبور به ترک خانه شده‌اند، در اردوگاه‌ها تحت فشار اقتصادی‌اند و شرایط زندگی‌شان بسیار دشوار است.

خانواده‌هایی که از رأس‌العین/سری‌کانی و اطراف آن و همچنین از روستای ابو راسین آواره شده‌اند، در اردوگاه «سری‌کانی–واشوکانی» در شهر حسکه زندگی می‌کنند. آن‌ها از زمان حمله و اشغال منطقه توسط ترکیه و نیروهایش شرایط بسیار سختی را تجربه کرده‌اند.

اردوگاه واشوکانی میزبان حدود ۲ هزار ۲۶۰ خانواده است و با وجود شرایط دشوار معیشتی، کمبود سازمان‌های بین‌المللی و کمک‌های محدود، زنان آواره همچنان مقاومت می‌کنند.

 

زمانی برای تغییر ذهنیت

صباح البکیر، از مسئولان اجرایی «کنگره ستار» در اردوگاه واشوکانی، می‌گوید زنان بسیار زیاد با خشونت روبرو هستند. او اشاره می‌کند که در جامعه‌ای که زنان به نام «ناموس» کشته می‌شوند، نشان دهنده ذهنیت مردسالاری است که بر جامعه تحمیل شده و افزود: «ما در این قرن، قرن آزادی زن را می‌بینیم؛ قرنی برای دگرگونی ذهنیتی که باعث کشتار جامعه و ستم بر زنان می‌شود.»

او ادامه می‌دهد: «در جامعه طبیعی، زن و مرد با هم برابر بودند، اما با ظهور نظام‌های سرمایه‌داری تبعیض شکل گرفت. ما در تلاشیم حقوق‌مان را پس بگیریم و جامعه‌ای بسازیم که خالی از خشونت باشد. به دلیل طمع‌ها و جنگ‌ها، هزاران غیرنظامی آواره شدند، در چادر زندگی می‌کنند و با رنج‌های فراوان دست به گریبان‌اند؛ این خود نوعی خشونت است، چون آوارگی ذاتاً شامل تمامی اشکال خشونت است و راه را برای گسترش خشونت و فروپاشی جامعه باز می‌کند.»

او همچنین اشاره می‌کند که خشونت در مناطقی مثل سویداء، ساحل سوریه و بخش‌هایی از سوریه که تحت اشغال‌اند، افزایش یافته است: «باید متحد شویم و افکار آزادمان را به همه زنان برسانیم، زیرا زنان بار مشکلات را بر دوش می‌کشند و اکنون می‌بینیم چطور آن‌ها جوامع‌شان را در خطوط درگیری محافظت می‌کنند.»

 

خشونت؛ زاییده‌ی ذهنیت استبدادی

جواهر یاسین ایسو، یکی از زنان آواره در اردوگاه واشوکانی، می‌گوید اخراج اجباری مردم از خانه‌هایشان و زندگی در اردوگاه بدون حمایت سازمان‌های بین‌المللی «خشونتی علیه بشریت» است. او تأکید می‌کند که سالمندان، کودکان و زنان هر روز با اشکال مختلف خشونت مواجه‌اند و حضورشان در اردوگاه به تنهایی نوعی خشونت محسوب می‌شود:
«ما خواستار اجرای توافق ۱۰ مارس هستیم تا خشونت علیه آواره‌ها متوقف شود و بتوانیم با کرامت به سرزمین‌مان بازگردیم. می‌دانیم که خشونت در تمامی جوامع هست، چون ریشه در ذهنیت استبدادی دارد، اما آوارگی راه را برای شدت‌گرفتن تمام اشکال خشونت باز می‌کند.»

 

زنان اردوگاه، سمبل مقاومت

زکیه خدر، زن دیگری از آواره‌ها، می‌گوید زنان در اردوگاه خشونت بیشتری را تجربه می‌کنند چون آن‌ها در مقابل مشکلات مقاومت می‌کنند و برای ساختن آینده‌ای بهتر برای جامعه‌شان تلاش دارند: «زنان اردوگاه از خانه‌های‌شان جدا شده‌اند و زیر چادرهای فرسوده رنج می‌کشند، با سرمای زمستان و باران مقابله می‌کنند.»

او از همه سازمان‌های حقوق بشری و بشردوستانه درخواست کمک کرده تا آوارگان بتوانند به خانه‌شان بازگردند: «آوارگی خود خشونت است، اما با وجود تمام مشکلات، زندگی سخت و فقدان حمایت، زنان اردوگاه با همه خشونت‌ها مبارزه می‌کنند تا بتوانند به دیارشان بازگردند و با کرامت و آزادی زندگی کنند.»