موانع و مشکلات، کار فصلی زنان در ایران
در تابستان زنان با دستمزدی کم در طول هفته بدون مرخصی برای کار فصلی به باغها و زمینهای کشاورزی شهرهای دیگرمی‌روند تا بتوانند امرار معاش کنند، زنانی به حاشیه کشیده شده که مجبورند کاربدنی سخت و طاقت فرسا انجام دهند که بیمه و امنیت شغلی هم ندارند.
لارا گوهری
مهاباد - کار فصلی زنان در ایران به معنای انجام کارهای موقت و مربوط به فصل خاصی از سال است. این نوع کارها معمولاً در بخش‌های کشاورزی، محصولات غذایی و گاهی در بخش خدماتی و گردشگری انجام می‌شود.
در بخش کشاورزی، زنان می‌توانند در فصول برداشت محصولات مختلف مانند برداشت انگور، انار، سیب و غیره مشغول به کار شوند. همچنین در بخش محصولات غذایی، مانند تهیه زیتون پاک کردن و بسته بندی میوه‌ها و سبزیجات، زنان معمولاً به عنوان نیروی کار فصلی استخدام می‌شوند.
در بخش خدماتی و گردشگری نیز، زنان می‌توانند در فصل‌های گردشگری، مانند فصل تعطیلات و توریستی، در هتل‌ها، رستوران‌ها، فروشگاه‌ها و مکان‌های تفریحی مختلف به عنوان نیروی کار فصلی فعالیت کنند.
کار فصلی زنان در ایران، مانند کار فصلی مردان، بستگی به نوع شغل و صنعت دارد. در برخی صنایع و شغل‌ها، زنان به طور گسترده در کارهای فصلی مشغولند، در حالی که در دیگر صنایع، حضور زنان در این نوع کارها کمتر است.
در برخی صنایع کشاورزی مانند باغداری، برداشت محصولات کشاورزی و کارهای مرتبط با آن، زنان معمولاً در کار فصلی شرکت می‌کنند. آنها می‌توانند در برداشت میوه‌ها، سبزیجات، گل‌ها و سایر محصولات کشاورزی شرکت کرده و به کارهای دیگری مانند پاک کردن میوه‌ها و سبزیجات نیز مشغول شوند.
همچنین، در برخی صنایع مانند صنعت گردشگری، کارهای فصلی مانند راهنمایی توریست‌ها، کار در هتل‌ها و رستوران‌ها در فصل‌های پربارش یا ترافیک گردشگری بالا، نیز زنان مشغول هستند.
سحر قادری و دختر شانزده ساله‌اش سارا محمدی هر روز سه صبح بیدار می‌شوند و برای کار فصلی و چیدن نخود و عدس از سردشت به بوکان می‌روند و عصر برمی‌گردند و بعد شام زود می‌خوابند تا دوباره صبح زود سرکار بروند در طول هفته حتی جمعه‌ها هم استراحت ندارند.سحر که سرپرست خانوار است و به تازگی از همسرش جدا شده است و از یک زندگی پر خشونت خارج شده است دو بچه کوچک هم دارد. او دختر بزرگش را هر روز با خودش می‌برد تا دو بچه کوچکش شبها گرسنه نمانند و بتواند سر ماه کرایه خانه را بدهد. چرخ دنده‌های زندگی سحر به سختی می‌چرخند وخیلی خسته است ولی استوار و پایدار در حال ساختن یک زندگی کوچک است تا مستقل شود. معمولا این زنان یا سن زیادی ندارند و یا مسن هستند و سواد آنچنانی ندارند به کار فصلی می‌روند و از لحاظ بدنی خیلی خسته می‌شوند و از لحاظ اجتماعی و سیاسی در حاشیه هستند اگر فرصتهای برابر برای آنها وجود داشت شاید مجبور نبودند با دستمزد کم، کارهای طاقت فرسا انجام دهند کاری که زود کمر آنها را خم می‌کند و طعم خوشی زندگی را به سختی وتلخ می‌چشند.
سحر. قادری در مورد کار فصلی و شرایط زندگی اش می‌گوید:«از ساعت سه شب حرکت می‌کنیم ساعت شش می‌رسیم بعد ساعت شش شروع به کار چیدن نخودها می‌کنیم. ساعت چهار عصر کارمان تمام می شود و ساعت شش عصر به خانه می‌رسیم و روزانه با ۵٠٠ هزار تومان کار می‌کنیم. من سرپرست سه بچه هستم و برای زندگی من کافی نیست ولی از روی مجبوری این کار را انجام می‌دهم».
در ادامه وی می‌افزاید:« ٣۵ سال دارم و ازدواج ناموفق داشته‌ام و من مجبورم به کار فصلی بروم و پنجم ابتدایی سواد دارم و خودم کوردی یاد گرفتم و زندگی‌ام را با کار فصلی می‌چرخانم کاری طاقت فرسا و سخت است ولی از بیکاری بهتر است و روزانه دستمزد کمی می‌گیریم و نهار هم به ما نمی‌دهند و در کنار خستگی کار روزانه باید غذا هم درست کنیم».
مشکلات زنان در کار فصلی
عدم برابری حقوق و دستمزد؛ در برخی صنایع فصلی، زنان همچنان با تبعیض دریافت حقوق و دستمزد مواجه می‌شوند. این تبعیض معمولاً بر اساس جنسیت وجود دارد و در نتیجه زنان دریافت حقوق و دستمزد کمتری نسبت به همکاران مرد خود دارند.
شرایط کاری نامناسب؛ زنان می‌توانند با شرایط کاری سخت و غیرقابل پیش‌بینی در کار فصلی مواجه شوند. برخی از صنایع فصلی نیازمند کارکردن در آب و هوای سخت و دسترسی به شرایط زندگی مناسب نیستند که بر زنان تأثیر منفی می‌گذارد.
نبود تأمین اجتماعی؛ زنان در برخی کشورها ممکن است از تأمین اجتماعی و حقوق پس از بازنشستگی محروم باشند. بدون بیمه، زنان ممکن است در آینده با مشکلات مالی و نداشتن امکانات اساسی مواجه شوند.
نقض حقوق کاری؛ زنان در برخی موارد ممکن است با نقض حقوق کاری مواجه شوند، مانند عدم رعایت استانداردهای ایمنی و بهداشت در محل کار، عدم دسترسی به مراقبت کودک و مرخصی پرداخت شده و همچنین تبعیض و آزار جنسی در محل کار.
تعارض کار و زندگی خانوادگی؛ برای زنان، تعارض بین کار و زندگی خانوادگی می‌تواند یک مشکل عمده باشد. کارهای فصلی ممکن است نیازمند زمان وانرژی بالا باشند و زمان کافی برای تعامل با خانواده و مسائل خانگی را نداشته باشندو همزمان زنان مجبورند در بیرون و در خانه .
این مشکلات تنها برخی از چالش‌هایی هستند که زنان در کار فصلی ممکن است با آنها مواجه شوند. در حالی که تلاش‌هایی در جهت بهبود شرایط زنان در این حوزه انجام شده است، هنوز کار زیادی برای رفع تبعیضات و ایجاد فرصتهای برابر برای زنان در صنایع فصلی باقی مانده است.