فاطمه رشاد

یمن - در شرایطی که راهکارهای پیشین توسعه در بهبود وضعیت زندگی روستاییان ناکام مانده و فقر رو به افزایش است، جوهره القعیطی از طریق کشاورزی و سرمایه‌گذاری در زمین‌هایش به توانمندسازی اقتصادی زنان روستایی عدن کمک می‌کند. این تلاش در حالی صورت می‌گیرد که منطقه با چالش‌های جدی کمبود آب و کاهش فضای سبز به دلیل گسترش مین‌ها روبروست.

 

دکتر جوهره القعیطی موفق شد زمین بایر را به فضایی سرسبز تبدیل کند که در آن انواع سبزیجات و میوه‌ها پرورش می‌یابد. او می‌گوید: «ما چند قطعه زمین خریداری کردیم و پس از احیای آنها، با مراقبت و کشت مداوم، این زمین‌های بیابانی را به زمین‌های کشاورزی حاصلخیز تبدیل کردیم.»

او ادامه می‌دهد: «در ابتدای احیای زمین‌های خریداری شده، با کشت کنجد آغاز کردم و طی چهار سال، محصولات کشاورزی متنوعی پرورش دادم که به بسیاری از مردم منطقه کمک کرد. ما چاهی حفر کردیم که تنها منبع آب شیرین در آن منطقه است. به همین منظور، در اقدامی خیرخواهانه، مخازن بزرگی تهیه کردم تا همه مردم، به خصوص آوارگان، از آن بهره‌مند شوند. این زمین به آنها کمک کرد و آنها نیز متقابلاً در کشت و کار یاری‌مان کردند، به‌ویژه زنان که در برداشت محصول مهارت داشتند. روزانه بیست زن برای برداشت محصول می‌آیند و با دریافت دستمزد روزانه برای تأمین معاش خود، کار می‌کنند.»

کمبود آب، مانع اصلی کشاورزی در یمن به شمار می‌رود که از تغییرات اقلیمی و تأثیر آن بر الگوهای بارندگی، همراه با آبیاری نادرست و بی‌برنامه ناشی می‌شود.

 

تجربه کشاورزی

جوهره القعیطی قطعه‌ای از زمین را در اختیار زنان قرار می‌دهد تا سبزیجات و میوه‌های مورد نیازشان را در آن بکارند. او می‌گوید: «این تجربه در سال‌های گذشته موفقیت‌آمیز بوده و من همچنان به آن ادامه می‌دهم تا این زنان را، به‌ویژه در شرایط اقتصادی دشوار کنونی، به خودکفایی برسانم. در پروژه دیگری، نیمی از محصول ملوخیه برداشت شده را به کارهای خیریه اختصاص می‌دهیم. همچنین برای فرزندان زنان شاغل در مزرعه که از مناطق جنگ‌زده تهامه و زبید آمده‌اند، شناسنامه تهیه کردم تا بتوانند به تحصیل خود ادامه دهند. این مکان محل امنی برای آنها شده است. ما به این تجربه افتخار می‌کنیم و امیدوارم همه زنان از ما الگو بگیرند و به کشاورزی روی آورند، زیرا زن همواره مبارز است و می‌تواند با بخشندگی، نیازهای خود و خانواده‌اش را تأمین کند.»

او درباره اهمیت تقویت نقش زنان در مقابله با تغییرات اقلیمی که زنان به طور ویژه از آن آسیب می‌بینند، می‌گوید: «زنان باید در تمام برنامه‌های توسعه و آبادانی مشارکت داشته باشند. آنها باید در کاهش آسیب‌های اقلیمی و تبدیل زمین‌های آب‌گیر به زمین‌های کشاورزی که آب را جذب می‌کنند، نقش داشته باشند. ما این تجربه را در زمین بیابانی خود داشتیم؛ پیش از این، هنگام بارندگی، به خصوص بارش‌های اخیر عدن، آب روی زمین جمع می‌شد، اما اکنون زمین کشاورزی ما تمام باران را جذب می‌کند و هیچ آبی روی سطح باقی نمی‌ماند.»

سیل‌ها مانع نفوذ آب و بازسازی منابع آب زیرزمینی در یمن می‌شوند، کشوری که فاقد رودخانه‌های دائمی است. یمن کاملاً به مدیریت مستقیم آب باران و منابع زیرزمینی وابسته است، و این وضعیت، کمبود مطلق آب را تشدید می‌کند.

 

پیوند زمین و زندگی

جوهره القعیطی درباره احساس تعلق خاطرش به زمین می‌گوید: «تمام تلاشم را می‌کنم تا این زمین سرسبز بماند. پیش از این، به دلیل کار همسرم در سفارت و جابجایی‌های مکرر، بیشتر روزهایم را خارج از یمن می‌گذراندم. اما اکنون دیگر تمایلی به ترک این منطقه ندارم و به خاطر دلبستگی‌ام ترجیح می‌دهم اینجا زندگی کنم.» او اشاره می‌کند که «اینجا زنی موفق شده این زمین بایر را به زمینی کشاورزی و سرسبز تبدیل کند و این شادمانی‌ام را دوچندان می‌کند و انگیزه‌ای است تا به بخشندگی در این راه ادامه دهم.»

جوهره القعیطی در پایان سخنانش خواستار پایان یافتن درگیری‌ها در یمن و برقراری صلح و دوستی شد و تأکید کرد که این رویکرد باید راه درست برای آبادانی کشور باشد. او آرزو کرد که زنان به حقوق خود دست یابند و در تمام پروژه‌های توسعه و تصمیم‌گیری‌ها مشارکت داده شوند: «پروژه‌های توسعه بدون حضور زنان به موفقیت نخواهند رسید و این درسی است که من از تجربه کار با زمین آموخته‌ام.»

حدود هفتاد درصد از مردم یمن در مناطق روستایی زندگی می‌کنند و بیش از نیمی از آنها برای کسب درآمد و تهیه غذای خود به کشاورزی وابسته‌اند.