گشایش دهکده صنایع دستی قرامِد؛ احیای هنرهای بومی در تونس
در قلب یکی از شهر قدیمی تونس، دهکده صنایع دستی «قرامِد» افتتاح شد تا فضایی برای آموزش، نمایش محصول و کمک به صنعت‌گران زن در بازاریابی و شرکت در نمایشگاه‌ها فراهم کند.
نزيهه بوسعيدی
تونس- این پروژهٔ نوآورانه توسط انجمن «Face Tunisie» همراه با «انجمن توسعه هنرها و صنایع» راه‌اندازی شده است و هدف آن حفاظت از میراث فرهنگی تونس و جلوگیری از نابودی آن است. این طرح تلاش دارد با فراهم آوردن آموزش رایگان در صنایع دستی مختلف و ایجاد فضایی برای عرضه و فروش محصولات زنان و جوانان را توانمند کند تا به پایداری صنایع سنتی کمک می‌کند و حضور اجتماعی و اقتصادی آن‌ها را تقویت می‌کند.
خبرگزاری ما در مراسم افتتاح حضور داشت، و در روز پایانی با شرکت‌کنندگان و مسئولان کارگاه‌ها گفت‌وگو کرد.
رونق آموزش
رجاء رایس، مربی مرکز آموزش در این روستا، می‌گوید که او به این پروژه پیوسته تا زنان را در خیاطی و سایر رشته‌ها آموزش دهد. استقبال از برنامه بسیار زیاد بود و حدود ۴۰ زن ثبت‌نام کردند، به طوری که مجبور شدند آن‌ها را به دو گروه تقسیم کنند تا آموزش به‌خوبی پیش برود.
دوره‌ها به‌صورت رایگان و با دو جلسه در هفته برگزار می‌شوند و حضور کارآموزان از رشته‌های مختلف امکان تبادل تجربه و همکاری را فراهم می‌کند.
هدف این پروژه ارتقای صنایع سنتی‌ای که در حال فراموش شدن هستند، و تشویق جوانان به حفظ میراث و سنت‌ها است. بازگشت به پوشاک و سنت‌های قدیمی فرصتی است برای زنان خانه‌دار یا شاغلی که می‌خواهند وقت خود را در فعالیتی مولد سرمایه‌گذاری کنند.
لیلى بن سعید، یکی از صنعت‌گران در زمینه ساخت عنبر، می‌گوید که این مرکز برای هر زنی که می‌خواهد صنعت دستی بیاموزد، یک فرصت است. اینجا کارآموزان می‌توانند مستقیماً از تولیدکننده تا مصرف‌کننده آموزش ببینند، و همه‌چیز دستِ کارآفرینان تونسی انجام می‌شود.
او افزود: در جاهای دیگر این آموزش‌ها هزینه‌بردار است، اما در اینجا با هدف احیای صنایع رایگان است. مادهٔ خام «عنبر» در تونس موجود است، اما هدف این است که محصولی داخلی، اصیل و با کیفیت عالی تولید شود.
آموزش در تخصص‌های متنوع
إقبال الشابی، رئیس انجمن توسعه هنرها و صنایع، می‌گوید که این مرکز مخصوص صنایع سنتی و زنان است و هدف آن توانمندسازی اقتصادی زنان از طریق آموزش در رشته‌های دستی مختلف است. هدف اصلی کمک به زن برای فروش محصولش و بهبود وضعیت خانوادگی‌اش است.
انجمن رویدادی با عنوان «لمّة الصنايعية» برگزار کرد که صنعت‌گران قدیمی و جدید را کنار هم جمع کرد. استقبال از آموزش زیاد بود و رشته‌هایی مثل خیاطی، جواهرسازی، سفالگری، ترشی‌سازی، ملافه‌دوزی و … را دربرگرفت.
این مرکز به صنعت‌گران کمک می‌کند تا کارت حرفه‌ای بگیرند و پروژهٔ خودشان را راه‌اندازی کنند. «همه ما متحد شدیم تا این پروژه موفق شود، و به هر زن خانه‌دار یا بازنشسته می‌گوییم که صنعتی یاد بگیرد که هویتش را حفظ کند و از آن بهره‌مند شود؛ چون حرفه هیچ‌گاه نمی‌میرد.»
اقبال الشابی افزود که سه روز نخست افتتاح کارگاه‌هایی برای بازدیدکنندگان برگزار شد، و برنامهٔ آموزشی هر روز از ساعت ۹ صبح تا ۴ عصر برگزار می‌شود.
پس از پایان آموزش، شرکت‌کنندگان گواهی حرفه‌ای می‌گیرند و سپس کارت حرفه‌ای از «دفتر ملی صنایع سنتی» دریافت می‌کنند.
استقبال از روستا
رحمه فرجانی، صنعت‌گری در هنر «مَکرُمه» و دکوراسیون داخلی، که لیسانس زیست‌شناسی دارد، می‌گوید: «من تلاش کردم در رشتهٔ تخصصی‌ام کار کنم ولی با موانع مثل وضعیت بازار کار روبرو شدم، بنابراین تصمیم گرفتم به علاقه‌ام برگردم، کاری که از بچگی با آن بودم و در مراسم خانوادگی دکور می‌چیدم.»
او در نمایشگاهی با عنوان «مناخات المدينة» شرکت کرده و این دومین پروژه‌اش با انجمن است، و اکنون پروژهٔ کوچک خود را نیز در این زمینه راه‌اندازی کرده است.
وجیهة عیاد، کشاورزی از منطقهٔ «الجديدة» در منوبه، می‌گوید: «من از زمین کشاورزی‌ام برای کشاورزی ارگانیک و سبزیجات بیولوژیک استفاده می‌کنم و آن‌ها را به محصولات طبیعی و سالم تبدیل می‌کنم.» او اضافه می‌کند: «ما همیشه سعی می‌کنیم محصولاتی ارائه دهیم که برای حفظ سلامت مصرف‌کنندهقند و نمک کمی دارند.»
روستایی با چند کارکرد
زهره بن نصر، رئیس انجمن Face Tunisie، از خوشحالی زیادش برای افتتاح این دهکده می‌گوید و اشاره می‌کند که این پروژه بخشی از مجموعه پروژه‌های این انجمن طی ده سال گذشته برای زنان و جوانان است.
او می‌گوید تجربه سال‌های گذشته باعث شده نیازهای زنان و جوانان مانند آموزش، همراهی، سازماندهی کار، سپس فروش در فضایی منظم را بشناسند. «این دهکده امکان نمایش محصول را به شکلی فراهم کرده که صنعت‌گران حضور بهتری داشته باشند.»
او اضافه می‌کند که آموزش در رشته‌هایی برگرفته از میراث تونس طراحی شده است؛ رشته‌هایی مثل گلدوزی و «حلفاء» که در حال نابودی یا فراموشی بودند. انجمن قصد دارد زنان و جوانان را به یادگیری این صنایع تشویق کند و محصولی قابل فروش در تونس یا خارج تولید کنند.
همچنین، محور دیجیتالی شدن از طریق ایجاد «خانهٔ دیجیتال» در این دهکده و تجهیز آن با ابزارهای تکنولوژیک جدید نیز در برنامهٔ آموزشی لحاظ شده است؛ چون دیجیتالی شدن به ابزاری اصلی برای معرفی و فروش محصول تبدیل شده است.
او اشاره می‌کند که این دهکده فضایی باز خواهد بود که با هدف نزدیک‌تر کردن روستا و شهر هر ماه یک بار فعالیت‌های نهادها را میزبانی می‌کند، و صنعت‌گران از مناطق مختلف می‌توانند محصولاتشان را در یک فضا نمایش دهند.
در پایان، زهره بن نصر می‌گوید که این روستا همچنین بر جذب گردشگران متمرکز خواهد بود، تا هویت کشور و میراث غنی‌اش را به نمایش بگذارد، و در عین حال به فروش محصولات تونسی اصیل در داخل و خارج از کشور کمک کند.