رجاء خیرا

مراکش - جمیله حسون، فعال فرهنگی مراکش، "کاروان کتاب" را با هدف تشویق کودکان و جوانان مناطق دورافتاده به مطالعه راه‌اندازی کرد. او نزدیک به دو دهه است که با این ابتکار، کتاب را به مؤسسات آموزشی می‌برد و در راستای گسترش فرهنگ و دانش، دانش‌آموزان را به کتابخوانی تشویق می‌کند.

درباره شکل‌گیری این ابتکار، حسون به خبرگزاری ما گفت: «در خانه‌ای با کتابخانه‌ای غنی بزرگ شدم. سال ۱۹۹۴ کتابخانه‌ای نزدیک دانشگاه مراکش تأسیس کردم. وقتی دیدم دانشجویان، به‌ویژه روستاییان، تشنه مطالعه‌اند، فضایی به نام "میز مطالعه" ایجاد کردم تا بتوانند رایگان در کتابخانه مطالعه کنند.»

"میز مطالعه" با گذشت زمان به پاتوقی برای دیدار نویسندگان با خوانندگان تبدیل شد. این فضای فرهنگی که پیش از رواج کافه‌های فرهنگی شکل گرفته بود، محلی برای گفتگو درباره آثار نویسندگان مراکشی و خارجی شد.

دیدارهای فرهنگی در مراکش برای جمیله حسون کافی نبود. او می‌خواست کتاب را به دست جوانان محروم در مناطق فراموش‌شده برساند. بنابراین به جای اینکه کتاب‌ها را روی قفسه‌ها رها کند، آنها را در ماشینش می‌گذاشت و به مناطق دورافتاده سفر می‌کرد.

او درباره این تجربه می‌گوید: «وقتی دیدم جوانان مناطق دورافتاده مشتاق کتاب‌هایی هستند که برایشان می‌بردم، در سال ۲۰۰۶ "کاروان کتاب" را راه‌اندازی کردم. همراه با گروهی از نویسندگان به این مناطق می‌رفتیم و با هماهنگی فعالان فرهنگی و مؤسسات آموزشی، دیدارهایی برگزار می‌کردیم.»

کاروان کتاب که سالانه برگزار می‌شد، علاوه بر فراهم کردن فرصت دیدار خوانندگان با نویسندگان محبوبشان، جلسات گفتگویی درباره مسائل فرهنگی و حقوقی نیز برگزار می‌کرد و به آگاهی‌بخشی جوانان می‌پرداخت.

جمیله حسون درباره اهمیت این پروژه فرهنگی می‌گوید: «هیچ منطقه‌ای نمی‌تواند به توسعه پایدار دست یابد، مگر با تشویق جوانان و کودکان به مطالعه، به‌ویژه دخترانی که به دلایل اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی ترک تحصیل می‌کنند.»

او درباره چالش‌های کتابخوانی در عصر اینترنت معتقد است مطالعه به فضایی مناسب نیاز دارد: «به یاد دارم که در "بیت الخزین"، اتاقی مخصوص در خانه‌های سنتی برای نگهداری آذوقه، کتاب می‌خواندم. آنجا می‌توانستم به دور از چشم‌های کنجکاو، در آرامش و با تمرکز مطالعه کنم.»

جمیله حسون اشاره می‌کند که تجربه کاروان کتاب نشان داده کودکان به طور فطری مشتاق کشف کتاب‌ها، تصاویر و داستان‌ها هستند. از نظر او، باید از این کنجکاوی ذاتی برای پرورش نسل آینده بهره برد.

او در نظر دارد با توسعه این پروژه، فضاهای نوینی برای تبادل فرهنگی ایجاد کند تا جوانان مشتاق بتوانند با فعالان فرهنگی از سراسر جهان دیدار کنند. به باور حسون، تحقق این هدف نیازمند همکاری تمام فعالان فرهنگی مراکش است، زیرا فرهنگ دریچه‌ای برای شناخت خود و دیگران است.

او معتقد است فرهنگ به حوزه‌ای برای سرمایه‌گذاری تبدیل شده که می‌تواند ضمن جذب سرمایه، فرصت‌های شغلی متعددی ایجاد کند.