سارا ارومیه

قلعه‌ی کاظم داشی یا سنگ کاظم خان در حدود ۶۵ کیلومتری ارومیه و ۱/۵ کیلومتری شرق روستای گورچین واقع شده است. نام محلی این قلعه ''قالاباشی'' می‌باشد و در گذشته به نام‌های ''قیرخلار'' و ''قلعه‌ی یک در'' خوانده می‌شده است.

 در این قلعه آثار عمارت و ساختمان‌های متعدد از سنگ‌های بزرگ و تراشیده به چشم می‌خورد و معلوم می‌نماید که در گذشته عمارت باشکوهی بوده است. در این قلعه آثار چاهی به طول ۷ متر و دهانه ۲/۵ متر دیده می‌شود که در هنگام بارش باران و برف، آب مورد نیاز ساکنان قلعه در آن انباشته می‌شد.

قلعه‌ی کاظم داشی زمانی که آب دریاچه‌ی ارومیه کم نشده بود بەصورت شبه جزیره‌ای بود که با یک آبراه کم عرض به خشکی متصل می‌شد ولی اکنون تقریبا جزئی از خشکی شده و به عبارتی، کمی از آن به دریا چسبیده است.

 

تاریخچە‌ی کاظم داشی و وقایعی که در آن بەوقع پیوسته

در میان اهالی منطقه تا قبل از آغاز جنگ جهانی اول و آمدن کاظم خان به منطقه، نام این صخره قیرخلار به معنی ۴۰ نفر بودە است، زیرا طبق گفته‌ی اهالی ۴۰ نفر که از دست حاکم ظالم به ستوه آمده بودند به این صخره فرار کرده و در آن پناه گرفته بودند.

کاظم خان فردی بسیار جسور و بی‌باک بود و خود تمامی امور نظامی و سیاسی و اقتصادی آن زمان مردم پناهنده در جزیره را سامان می‌داده‌ است. مناظر طبیعی زیبا و بقایای معماری و حجاری‌های صخره‌ای و گذرگاه‌های صعب‌العبور و پرتگاه‌های مخوف ارزش و اهمیت بسیاری به این اثر داده است، مهمترین آثاریافت شده در این محل مربوط به هزاره‌ی اول قبل از میلاد مسیح و دوره‌ی ایلخانیان می‌باشد.

کاظم داشی در جنگ جهانی اول و هنگام حمله‌ی روس‌ها به این منطقه به‌عنوان پناهگاهی برای اهالی منطقه به خصوص ۷ روستای اطراف (شامل روستای گورچین قلعه، روستای قالقاچی، روستای نجف‌آباد یا روستای بویداش، روستای قره باغ، روستای قوشچی و روستای باری) استفاده می‌شد.

صخره‌ی دیگری نیز که مشابه کاظم داشی است و به دوقلوی آن معروف است، در جوار صخره‌ی اصلی کاظم داشی قرار گرفته است.

بنا به نوشته‌ی مورخین هلاکوخان مغول اموال قیمتی و خزائن نفیس خود را در این قلعه پنهان نموده بود. به نوشته‌ی یکی از شاهدان (ملا اسماعیل سپهر) در زمان جنگ جهانی اول سربازان روس پس از کاوش کاظم داشی بارهایی را سوار بر چهارپایان خود کرده و به روسیه می‌برده‌اند. در این قلعه بەدستور کاظم خان ساختمان دو طبقه‌ای نیز بنا شده که زمانی مورد استفاده‌ی خود و خانواده‌اش بوده است.

کاظم ‌خان در این قلعه آهنگری، ریخته گری و قایق سازی دایر کرده بود و در ضمن به ساختن توپ سرپر و باروت و فشنگ و غیره نیز می‌پرداخت تا از مردمی که به این جزیره پناه آوردە بودند دفاع کند وی در ساخت انواع بمب دستی نیز تبحر داشت ولی خود عاقبت به وسیله‌ی یکی از بمب‌های دست‌ساز خود کشته می‌شود، نکته‌ی جالبی که در مورد این جزیره می‌توان دید شکل ظاهری آن است که به یک کلاه نظامی شباهت دارد.