سارا کریمی

اصفهان- پس از خیزش انقلابی «ژن،ژیان،آزادی» مقاومت مدنی زنان با سرپیچی از حجاب اجباری همچنان تداوم یافت و حکومت ابزارهای کنترلی گوناگونی در راستای محدود سازی آنان به کار گرفت که برخی همچون قانون تصویب نشده‌ی حجاب در داخل حکومت هم محالفان بسیاری داشت. با فرارسیدن سال جدید گزارش‌ها از شهرهای مختلف ایران حاکی از این مسئله است که سخت‌گیری و برخوردهای ناشایست علیه زنان در مورد حجاب افزایش یافته است، برخوردهایی که این سوال را مطرح می‌کند که آیا جمهوری اسلامی به شکلی خاموش در حال اجرای قانون حجاب یا شروع جنگ دیگری علیه زنان است؟

 

حجاب‌بانان؛ از اخطار لسانی تا برخورد فیزیکی

در بسیاری از شهرها نیروهای وابسته به حکومت در مترو، دانشگاه‌ها و حالا در امکان تاریخی و تفریحی تحت نام حجاب‌بان مستقر شده‌اند که متشکل از چند زن و یک یا دو مرد هستند که با لباس شخصی و غالبا یک دست، در این مکان‌ها حضور دارند. بر اساس مشاهدات میدانی حجاب‌بانان مرد را در لباس باغبان، نگهبان پارک، مأمور موزه و ... نیز می‌توان دید. این افراد اشخاصی آموزش دیده هستند که از حکومت حقوق دریافت می‌کنند؛ نیروهایی که به گفته‌ی مردم تعداد و حیطه‌ی اختیاراتشان در حال افزایش است.

 شیدا.د ساکن اصفهان از تجربه‌ی برخورد خود با حجاب‌بانان در میدان نقش جهان اصفهان می‌گوید: «چند زن چادری در سمت راست و چپ ورودی بودند. همگی زیر چادر یک شال سبز رنگ به سر داشتند. نصف صورتشان پنهان و صدایشان زیر چند لایه‌ی ماسک سفید و پارچه باز هم بلند بود و در مورد پوششم به من اخطار داد. در قسمت دیگری از این مکان نیز که قصد داشتم عکس بگیرم، دو زن چادری با تاکید بر ممنوعیت عکاسی بدون روسری، مانعم شدند.»

کیمیا.م از شیراز نیز در این باره گفت: «در مکان‌هایی مانند حافظیه به زنان با حجاب اختیاری یا حتی کلاه اجازه‌ی ورود نمی‌دادند. مأموری جلوی درب ورودی مرتب تکرار می‌کرد که رعایت پوشش مناسب برای ورود به مکان الزامی است. در داخل‌ هم چند حجاب‌بان مردم را زیر نظر داشتند و حتی به کودکان هم اخطار می‌دادند، اگر مطمئن می‌شدند به بلوغ رسیده‌ یا بالای ٩ سال سن دارد آن‌ها را وادار به پوشاندن موهایشان می‌کردند.»

 در تهران نیز لاله.ص در مورد فضای رعب آور ایستگاه متروی تئاتر شهر می‌گوید: «تعداد زیادی زن و مرد با دوربین‌های شناسایی که بر روی پایه‌ قرار دارد، در ورودی ایستگاه ایستاده‌اند و قبل از رسیدن به دوربین‌ها به زنان اخطار می‌دهند که حجابشان را رعایت کنند.»

در برخی از شهرها نیز ون‌های سبزرنگی که یادآور گشت ارشاد است در خیابان‌ها مستقر هستند. این ون‌ها زنان را به مکان‌هایی چون پایگاه‌های بسیج منتقل می‌کنند و پس از اخذ تعهد و آموزش حجاب اسلامی به آن‌ها اجازه‌ی خروج داده می‌شود این در حالی ست که پس از قتل حکومتی ژینا امینی این اقدام به گفته‌ی مسئولان رژیم، برچیده شده بود. تصاویری از برخوردهای‌ فیزیکی حجاب‌بان هم در روزهای گذشته در فضای مجازی دیده می‌شود.

 

نصب دوربین شناسایی و سامانه‌های کنترل علیه زنان

در دو سال گذشته زنان بسیاری به دلیل کنار زدن حجاب اجباری در داخل خودروی شخصی متحمل پرداخت مبالغی به حکومت شده‌اند. به گفته منابع داخلی ایران، آمران معروف و مأموران با وصل بودن به سامانه‌ی «ناظر» شماره‌ی پلاک خودروی زنان را ثبت کرده تا پیامک تذکر به صاحبان وسیله‌ی نقلیه ارسال شود. در طرح دیگری به نام «سپتام» کافه، رستوران و حتی مغازه ‌و مجتمع‌های تجاری به صورت مستقیم به مراکز امنیتی وصل می‌شوند تا در صورت ارائه‌ی خدمات به زنان بدون روسری پلمب یا جریمه شوند. در برخی از شهرها تاکسی‌های اینترنتی از پذیرش مسافران با پوشش آزاد منع شده‌اند و از طریق دوربین‌های خیابانی امکان ثبت عکس خودروی متخلف وجود دارد. این‌ روزها در شهرهایی چون اصفهان، نگرانی‌هایی از نصب دوربین‌ها یا استفاده از فراینده‌های تشخیص چهره مطرح است که عابران پیاده را شناسایی کرده است. سمانه.خ نیز می‌گوید: «پس از عدم توجه به مأمور حجاب، پشت سرم فریاد زد که حالا جرأت داری برو خرید کن و کارت بکش تا شناسایی شوی.»

 در کنار تمام موارد ذکر شده، این‌روزها فضاهای پرتردد شهرهای ایران با بنرها و تبلیغات ضد زن پر شده است؛ بنرهایی که در آن با تبلیغ محتوی حجاب اجباری، زنانی را که از آن سر باز می‌زنند، دشمن دین، خانواده و بی‌عفت می‌خوانند. این موارد در صداوسیما، مدارس و دانشگاه‌ها، برخی از نمازهای جمعه و ... هم تبلیغ می‌شود.

 

حجاب فراتر از جنسیت

آنچنان که پیداست عزم حکومتی که با صدها مشکل داخلی و خارجی روبه‌روست علیه زنان و حجاب جزم شده، چنانکه مسئله‌ی حجاب و افزایش فشار بر زنان، فراتر از پوشش و جنسیت تعبیر می‌شود. کوثر.ل، زنی از نسل زِد می‌گوید: «حجاب پاشنه آشیل حکومت است و زنان در صف اول مبارزه قرار دارند. این مبارزه که از زنان شروع شده، برای آزادی تمام مردم ایران است. برای زنان، مقاومت زندگیست.»