سورگل شیخو

حسکه - بین‌النهرین، سرزمینی است که در هر فصل از سال، بستر مناسبی برای زندگی، کار و اتحاد زنان فراهم می‌کند. خاک حاصلخیز این سرزمین، چه در اعماق زمین و چه بر روی سطح آن، مواهب بی‌شماری را به زنان ارزانی می‌دارد. زنان این سرزمین با دستان توانمند خود، گیاهان سودمند را که در این خاک حاصلخیز به وفور می‌رویند، جمع‌آوری می‌کنند و از آنها برای مصارف مختلف بهره می‌برند. بخشی از این گیاهان به بازرگانان فروخته می‌شود و بخش دیگر برای تولید داروهای گیاهی به کار گرفته می‌شود تا به درمان بیماری‌ها در میان جامعه خود و همچنین مردمان سرزمین‌های دیگر یاری رساند.

این گیاه که منشأ آن به دیار مدیترانه باز می‌گردد، از سواحل آتلانتیک و جزایر قناری و مغرب تا کرانه‌های دریای سیاه در کریمه و ارمنستان و سواحل دریای خزر در ایران گسترده شده است. این گیاه ارزشمند در شمال آفریقا، شرق اروپا، مدیترانه و غرب آسیا به طور طبیعی می‌روید و در بسیاری از کشورهای دارای آب و هوای مدیترانه‌ای مانند ایالت کالیفرنیا در آمریکا و استرالیا نیز به صورت بومی در آمده است.

 

لگجی گلی زیبا با خواص دارویی و خوراکی

تصور کنید اگر زنان در جمع‌آوری و استفاده از گیاهان دارویی پیشگام نبودند، چه تعداد از داروهای امروزی وجود نداشتند و چه خواص بی‌نظیری از گیاهان همچنان ناشناخته باقی می‌ماند؟

لگجی، گیاهی مشهور و زیبا، با گل‌های سفید و رگه‌های بنفش و عطری دل‌انگیز، زینت‌بخش طبیعت است. این گیاه تا دو سال به رشد ساقه‌های خود ادامه می‌دهد و در سال سوم به گلدهی می‌رسد. ارتفاع لگجی تا یک متر می‌رسد و گل‌های آن از اواسط ماە می تا اواسط سپتامبر شکوفا می‌شوند.

لگجی، گیاهی وحشی و خاردار، در فصل تابستان میوه می‌دهد. از میوه آن می‌توان برای تهیه ترشی‌های خانگی و همچنین داروهای گیاهی جایگزین استفاده کرد. طعم دلنشین میوه لگجی، آن را به خوراکی محبوب تبدیل کرده است.

گل‌های لگجی که عمر کوتاهی دارند و تنها یک روز می‌شکفند، از ماه مه تا پاییز به وفور در طبیعت دیده می‌شوند. علاوه بر گل‌ها، میوه‌های بیضی شکل و پر دانه لگجی که به کبر معروف هستند، در هر فصلی بدون هیچ ضرری برای سلامتی قابل مصرف هستند.

 

لگجی گنجینه‌ای از خواص درمانی شگفت‌انگیز

گیاه لگجی، با دارا بودن بیش از ١٠ خاصیت درمانی، گویی گنجینه‌ای از سلامتی را به ارمغان می‌آورد. از درمان بیماری‌های کبد و کلیه تا کم خونی، لگجی یاریگرِ انسان در حفظ سلامتی است. سرشار از ویتامین‌های ضروری مانند ویتامین A، ویتامین B۱۲، ویتامین E و ویتامین K، لگجی نقشی اساسی در ارتقای سلامت بدن ایفا می‌کند. این گیاه شگفت‌انگیز، با تقویت حافظه، از ابتلا به بیماری آلزایمر پیشگیری می‌کند و در عین حال، قاتل قند خون و کلسترول بالا محسوب می‌شود. لگجی، استخوان‌ها را استحکام می‌بخشد، از چشم‌ها در برابر ضعیف شدن بینایی محافظت می‌کند و در پیشگیری از سرطان و بیماری‌های پوستی نیز مؤثر است.

 

آوارگی، رنج و امید به هم آمیخته

جميلا شيخ علی، زنی از روستای شیخ علی در مسیر شهر تل تمر به زرگان، حکایتی از رنج و امید را در دل خود جای داده است. روستای او که در مجاورت پادگان مناخ دولت اشغالگر ترکیه قرار دارد، نزدیک به ۵ سال و ٨ ماه است که در زیر سایه‌ی حملات متجاوزان به سر می‌برد. بمباران‌های سنگین، حتی سنگ‌ها را بر روی هم نگذاشته و جميلا به همراه خانواده خود در چادری در روستای آشوری‌نشین تل رومان در مسیر تل تمر به حسکه پناه گرفته‌اند.

صبح زود، در حالی که در امتداد کوچه‌ای در راه منطقه‌ای بودیم، چشمانمان به زنی افتاد که در کنار درخت لگجی خم شده بود و به همراه دو دختر ٩ و ١۴ ساله‌اش، لگجی جمع می‌کرد. جميلا با دستان حنا بسته‌ی خود، لگجی‌ها را به هم می‌زد و با ایستادن منحصر به فرد خود در گرمای طاقت‌فرسای هوا، تصویری متفاوت را خلق کرده بود.

گفت‌وگوی کوتاهی با او در مورد مقاومت پناهندگان برای بازگشت امن به خانه‌هایشان و امیدهایی که هر روز در دلشان تازه می‌شود، فرصتی را برای شنیدن دیدگاه‌های این مادر مقاوم فراهم کرد.

 

ما صاحبخانه بودیم، اما اکنون آواره‌ایم

جميله شيخ علی، زنی با اراده و مادر ١٠ فرزند، با صبر و شکیبایی بار سنگین اداره خانواده را به دوش می‌کشد. او می‌گوید: «هیچ کس جز من نیست که کار کند و مخارج زندگی را تامین کند. ما صاحبخانه و زمین بودیم، اما اکنون آواره ایم. خانه و زمین‌هایمان در زیر بمباران نابود شده‌اند.» او ادامه می‌دهد: «خدا از کسانی که ما را از خانه و کاشانه‌مان آواره کرده‌اند راضی نباشد.» کلام او سرشار از خشم و انزجار نسبت به اشغالگران ترکیه و حملات بی‌رحمانه آنها به مردم منطقه است.

 

از زیره تا لگجی؛ گذران زندگی با دستان پرمهر مادر

جميله شيخ علي، با اشاره به شغل طاقت‌فرسای خود، می‌گوید: «پس از پایان فصل چیدن زیره، که آن هم گیاهی ارزشمند است، نوبت به جمع‌آوری لگجی می‌رسد. این گیاه خاردار، فواید بی‌شماری برای سلامتی دارد. انگشتانمان در اثر خارها زخمی می‌شود، اما چاره‌ای نیست. باید هر کاری که از دستمان برمی‌آید برای گذران زندگی انجام دهیم. امروز کار جمع‌آوری لگجی را آغاز کرده‌ایم و قیمت هر کیلو آن ٧ هزار لیر سوریه است. هر کجا که این گیاه را ببینیم، می‌چینیم و جمع‌آوری می‌کنیم.»

 

آرزوی بازگشت: شعله‌ای فروزان در دل آوارگی

جميله شيخ علی در پایان سخنان خود، با لحنی سرشار از امید و اشتیاق، آرزوی قلبی خود و خانواده‌اش را بیان کرد: «تنها خواسته ما بازگشت به خانه و کاشانه خودمان است. زندگی در آرامش و بدون ترس و آوارگی، آرزویی است که هر روز در دل ما جان تازه‌ای می‌گیرد. زندگی در چادر، زندگی واقعی نیست. ما در وضعیت آشفته‌ای به سر می‌بریم. خانه و زمین خود را می‌خواهیم. خواهان بازگشت فوری به خانه‌هایمان هستیم.»