SORGUL ŞÊXO

Til Temir - Komün, bir mahallenin, köyün ya da bir yerleşim yerinin tüm ihtiyaçlarını organize eden, gerekli kararları alan ve uygulayan temel birimdir. Komün, Demokratik Özerk Yönetim’in temel taşı ve merkezî gücüdür. Komünsüz meclis kurulmaz. Bu perspektiften bakıldığında, komün halk örgütlenmesinin en küçük ama en önemli birimidir. Komün; kolektif, demokratik yaşam tarzının yoludur ve ahlaki-politik toplumun ve demokratik özyönetimin mikrosistemidir.

Toplum üyeleri, her komünde 7 yaşından 70 yaşına kadar birlikte örgütlenir. Kuzey ve Doğu Suriye’nin Cizîr Kantonu'na bağlı Til Temir’deki Şehîd Demhat Komünü’nde iki farklı halktan, ileri yaştaki iki kadının tecrübelerine tanıklık ettik.

‘Komünler ve arıların dünyası’

73 yaşındaki Kürt halkından Edlê Tahir, 25 yıldır arıların dünyasında yaşıyor. Arılarla toplumdaki bireyler arasında güçlü bir benzerlik kuran Edlê Tahir, “Her arının bir görevi vardır. Eksiksiz kendi sorumluluğunu yerine getirir. Aile de tıpkı arılar gibidir. Birbirlerini anlar, sever ve korurlar. Bugün bizim komünümüzle örgütlediğimiz toplum, arıların dünyasına çok benziyor. Nasıl ki bir kraliçe arı varsa, bizim de komün eşbaşkanlarımız var. Koruma ve ekonomi komitelerimiz, arıların yaşam tarzını sürdürür gibi işler. Her komün üyesi bir arı gibidir; önemli görev ve sorumluluklar taşır" şeklinde konuşuyor.

‘Kadınlar kendi gücüne güvendi’

Edlê Tahir, komünün uzlaşma komitesinde yer alıyor ve geçmişte eşbaşkanlık görevini de yürütmüş. Edlê Tahir, komündeki çalışmaları hakkında şunları söylüyor:

"73 yaşında, komünde yaşamak benim için bir şans ve mutluluk kaynağı. Bunu neden söylüyorum; çünkü devrimden önce kadınlar boyunduruk altında bir ulustu ve erkeklerin emri altındaydı. Ama bugün durum çok farklı, kendi gücümüze güvendik ve artık erkeklere bağımlı değiliz. Komünüme birkaç yıl eşbaşkanlık edebildim. Mahalle halkı tekrar komüne eşbaşkanlık etmemi istiyordu. Ancak yaşım nedeniyle aynı rolü tekrar üstlenemiyordum. Şimdi uzlaşma komitesinde rol alıyorum. Dünya değişiyor ve insanlar yaşadıkları ortama bağlı olarak değişime ve dönüşüme de açık. Her gün kendimizde yeni bir şey keşfediyor, öğreniyor ve onunla birlikte hayatımızı değiştiriyoruz. Tüm zamanımı komünle geçiriyorum. Hepimiz hareketimizi bir kitle hareketine dönüştürmeye, komün komitelerimizi harekete geçirmeye çalışıyoruz.”

‘Erkeklerin yerini demokratik yapılar aldı’

Komünlerin olmadığı bir yaşamı “uyuyan” insanlara benzeten Edlê Tahir, komünleri şöyle tanımlıyor:

“Eskiden her akşam erkekler evlerde toplanır, sorunları dinî ve geleneksel bakışla çözmeye çalışırdı. Ama şimdi toplum örgütlenmek istiyorsa, komünle birlikte eğitim almalı. Komün daha çok kadın özgürlüğü ve yeni nesillerin bilinçlenmesi üzerine yoğunlaşmalı. Erkeklerin kendi aralarında çözdüğü meselelerin yerini, daha demokratik ve kapsayıcı yapılar aldı. Komün, iki cinsin birlikte meseleleri tartıştığı, çözüm ürettiği bir yapıdır.”

‘Komün, toplumsal üretkenliği artırmalı’

Komünlerin üretkenliği arttırdığını dile getiren Edlê Tahir, “Toplum, sadece arıların çalışmasına güvenemez; komün bu üretkenliği artırmalı. Nasıl ki kraliçe arı yönetim yapısını kuruyorsa, kadınlar da toplumun yönetiminde yer almalı. Toplumun çalışkanlığı, arılarınki gibi olmalı. Bu yaşıma rağmen eğitim de alıyorum. Geleneksel ve modern değerler arasında köprü kurarak, komün çalışmalarımıza katkı sunuyoruz” şeklinde konuşuyor. Kadınların sadece ev emekçisi olarak görülmemesini isteyen Edlê Tahir, “Kadınlar ailenin ve toplumun önemli bir parçasıdır. Komünlerimiz örgütlü, başarılı ve demokratik aile yapıları gibi olmalı. Kadınlar içlerindeki güce kulak vermeli” diyor.

'21. yüzyılın komünleri, doğal toplum komünlerinden ilham alıyor'

Alevi ve Lazkiyeli olan Elya Oglo ise 1980’lerde bir Kürt ile evlenmiş ve Til Temir’e yerleşmiş. Kürt, Arap ve Asurîlerle güçlü ilişkiler kurmuş ve bunu Demokratik Ulus Projesi’nin başarısı olarak görüyor. 19 Temmuz Devrimi’nden bu yana komünlerin uzlaşma komitelerinde aktif görev alıyor. Elya Oglo, sorunlara barışçıl çözümler bulmaya çalışıyor.

Komünlerin 5 bin yıl önce toplumda önemli bir rol oynadığını belirten Elya Oglo, “5 bin yıl önce de komünler önemliydi. 5-25 kişilik yapılar kadın öncülüğünde örgütlenirdi. Kadın üretim ve ekonomi alanında öncülük ederdi. Bugünkü komünümüz de 16 komiteden oluşuyor. Şimdi hayal ettiğimiz şey, doğayla uyumlu kadim komünlerin yeniden kurulması” şeklinde konuşuyor.

‘Komün ulusların çeşitliliğini korur’

Elya Oglo, demokratik bir toplumun komünle inşa edildiğini belirterek konuşmasına şu sözlerle devam ediyor:

"Komün, toplumu ekonomik, eğitimsel, kültürel, sağlık ve diğer birçok alanda eğitmekten sorumludur. Komün, halkı Demokratik Özyönetim kurumlarına bağlayan köprüdür. Bu nedenle mühendisler, avukatlar ve işçiler komünlerinin üyesi olurlar ve sadece üye olmakla kalmaz, aynı zamanda kendilerinden beklenen rolü de üstlenirler. Komün, demokratik bir toplum inşa eder ve ulusların çeşitliliğini korur."

Komünlerinin şehirleri gibi olduğunu belirten Elya Oglo da "Halkların mozaiği öne çıkıyor. Çünkü komün tüm uluslardan, mezheplerden ve etnik kökenlerden oluşuyor. Bu topraklarda birlikte yaşadığımız sürece, onu birlikte koruyacağız. Bu toprağı kanımızla suladık, komün de bu sorumlulukla hareket etmelidir" diyor. Suriye Demokratik Güçleri'ne destekte komünlerin rolünü vurgulayan Elya Oglo, "Kadınlar üretken bir cinsiyettir, onlarsız toplum zayıf kalır. Kadınlar aynı zamanda evlerini ve idari kurumlarını da yönetir. Doğumdan öğretmenliğe, tıptan savaşa kadar her alanda rol oynarlar. Savunma alanında da SDG güçlerimizi desteklemeliyiz, dikkatli olalım. Komünümüze kimin girdiğini bilip, şüpheli hareketleri takip etmeliyiz. İç cepheyi koruyanlar, halk tarafından yönetilen komünlerdir" diye ifade ediyor.

‘Komün, Öcalan’ın düşünce sisteminin ürünüdür’

67 yıllık yaşam deneyimini yeni nesillere aktaran Elya Oglo, “67 yılda birçok deneyim kazandım. Bunları genç kuşaklara aktarıyorum. Gençlerin ilişkilerinde, dijital medya şantajlarına karşı bilinçli olması gerekir” diyor. Suriye'de halklar, dinler, mezhepler ve etnik kökenler arasındaki toplumsal ilişkilerin önemli olduğunun altını çizen Elya Oglo, şöyle devam ediyor:

“Suriye çok inançlı ve etnik bir ülke. Bu çeşitliliği hedef alan radikal fikirler ve terör saldırılarına karşı güçlü bir toplumsal diplomasiye ihtiyacımız var. Kardeşlik, tüm Suriye’ye yayılmalı. Bir gün terörsüz, gençlerin öldürülmediği, özgür bir ülkeye kavuşacağımıza inanıyorum. Sorunlar karşısında pes etmek yerine çözüm üretmeliyiz. Komün, Öcalan’ın düşünce sisteminin ürünüdür. Demokratik Ulus Projesiyle kadınlar bir kez daha ayağa kalktı. Biz özgürleştik, özgürlüğün tadını aldık. Bu en büyük onurdur.”

‘Suriye'nin bir komün sistemine ihtiyacı var'

Elya Oglo, Suriye halkının komün sistemine göre örgütlenmesini isterken, konuşmasını bu sistemin başarısı temennisiyle sonlandırıyor: "Komün, halkın kendi kendini yönetmesinin bir yoludur. Dolayısıyla bu, egemen sistemlere karşı demokratik ve başarılı bir sistemdir. Bana göre Suriye'nin bu sisteme çok ihtiyacı var. Halk da Önder Apo'nun bir komün içinde çalışma ve böylece komünlerini güçlendirme isteğini her zaman hatırlamalıdır."