NAGHAM KARAJEH

Gazze – Erkek egemenlikli toplumlarda kadınlar, erkek yasa ve geleneklerine karşı mücadele ediyor. Bu mücadeleler sonucu kimi bölgelerde devrim niteliğinde gelişmeler sağlansa da erkek egemen zihniyet tamamen aşılmadan kadının özgürlüğünden bahsetmek zor. Verilen mücadele ile yasal zeminde birçok kazanım elde eden kadınlar, uygulamadaki yetersizlikler yüzünden toplumsal baskı ile yüz yüze bırakılıyor.

Filistinli kadınlarda ulusal mücadele ile kadın mücadelesini iç içe veriyor. Bu mücadele sonucu yasalar konusunda önemli gelişmelere de öncülük ettiler. Fakat ataerkil toplum yapısı ve yönetim biçiminden kaynaklı kadınlar mücadele ile kazandığı haklarını kullanamıyor. Filistinli kadınların yaşadığı sorunların başında toplumun kabul etmediği boşanma geliyor. Boşanmak isteyen kadınlar, toplum tarafından dışlanıyor. ‘Boşanmış’ olarak fişlenen kadınlar çalışma yaşamında da yer edinemiyor. Konuya ilişkin konuşan hukukçu Siham Al-Shawa, bu konuda sivil topluma da sorumluluk düştüğünü söyledi.

‘Şiddet boşandıktan sonra da bitmiyor’

Boşanma oranlarındaki artışın nedenlerinin başında, çocuk yaşta ve aile baskısı ile yaptırılan evliliklerin olduğunu belirten Avukat Siham Al-Shawa, boşanmak isteyen kadınların sosyal, ekonomik güvenceye ihtiyaç duyduğunu, fakat ailelerden destek alamadıklarını kaydetti. Siham Al-Shawa, boşanan kadınlara destek sağlamak konusunda sivil toplum örgütlerinin de projelerinin yetersizliğine dikkat çekerek, “Kadınlar boşandıklarında normal yaşamlarına devam edemiyorlar. Toplum içinde özgürce hareket edemiyorlar, çalışma koşulları oluşturulmuyor. Bu yüzden de boşanmak istese de boşanamıyor. Boşansa da bu sefer toplum içinde yaşadığı durum ayrı bir şiddet türünü oluşturuyor” dedi

‘Kadınlar haklarını bilmeli’

Boşanma dava süreçlerinin uzun zamana yayıldığını ifade eden Siham Al-Shawa, bu sürecinde kadını daha fazla mağdur ettiğinin altını çizerek, “Davalar kimi zaman bir yılından fazla sürüyor. Bu süre içinde kadın ne nafaka ne de tazminat alıyor. Kadın için bu durum daha fazla sorun demek. Kadınlar yasal haklarını bilmiyor. Ailenin Korunması yasasında bazı şeyler açık. Nafaka hakkı, çeyiz bedeli, velayet, çocukları görme hakkı gibi birçok hakkı var kadının. Bunların kadınlar tarafından çok iyi bilinmesi gerek” diye konuştu.

‘Onurlu yaşayabilmek için ayrıldım’

Evliliğini sonlandıran 27 yaşındaki Naziha Al-Bayed de boşanmadın kadın açısından zor olduğunu söyleyerek, yaşadıklarını şu sözlerle anlattı: "Özellikle çocuklu bir kadın için ayrılma kararı kolay değil. Şiddet ve baskı görüyordum. 8 yıldır evliydim. Evliliğim sürecinde tartışmasız bir günüm geçmedi. Evden her çıkışımda kocam beni aşağılıyor ve sürekli kontrol ediyordu. Hakaret, dayak artık beni yıldırdı. Hayatımın geri kalanını onurlu bir şekilde yaşayabilmek için ayrılmaya karar verdim.”