XOFRAN EL-RADÎ

Bexda- Çend roj ji hilbijartinên parlamentoyê yên ku dê di 10’ê Cotmeha îsal de werin lidarxistin re maye lê di nav kampanyayên hilbijartinê de, berendam û  namzedên jin bûne hedefa kampanyayên teşhîrkirinê. 

Li ser medyaya civakî bêrûmetî, teşhîrkirin û çêkirina tewanan, pêşbaziyek ku dijber bi navgîniya firînên xwe yên elektronîkî ji bo tasfiyekirina hev bi kar tînin, şerê hilbijartinê tije kêşe ye.

Alaa El-Yasiri, berendama tevgera dirêjkirinê li Bexdayê, yek ji mexdûrên kampanyayên bêrûmetî û teşhîrkirinê ye. Şopînerên kampanyayên hilbijartinên Iraqê roja heştê Îlonê ji weşandina wêneyên kesane yên wê û hevserê wê li ser malpera tora civakî Facebook bi şîroveyên xedar ecêbmayî man.

Alaa Yasiri piştrast kir ku kampanyaya teşhîrkirin ya li dijî wê hatiye kirin ji hêla partiyên siyasî ve, hewl didin berendamtiya wê ji bo hilbijartinan asteng bikin û nehêlin ku bigihîje parlamentoyê û wiha domand: "Ew rêbabzek erzan bû, wan wêneyên min bi hevserê min re dema ku em li munasebeteke malbatî bûn weşandin û sernavên neyînî li ser nivîsandin."

"Min gavên qanûnî yên li dijî kampanyayên bêrûmetiyê şopandin"

Ji ber tevlihevî û lihevnekirina mekanîzmaya danûstendina bi kesên ku pêşengiya kampanyayên bêrûmetî û teşhîrkirinê dikin, Alaa Yasiri dibêje ku wê gavên qanûnî li dijî van kampanyayan avêtine û serî li dadweriya Iraqê daye. Her wiha derewderxistina wêneyê hişt ku ew bifikire ravekirina tiştê ku qewimiye biweşîne û wiha got: "Min bi hin rûpelên bi bandor ên malperên tora civakî re ku bi bêalîbûna xwe tên nasîn re têkilî danî da ku rastiya li pişt wêneyê hatiye weşandin ku navê min biçûk dixîne eşkere bikim." 

Qanûndanêrê Iraqê di benda (433, 434, 438, 363) de Qanûna Cezayê ya bi hejmara 111 ya sala 1979’an de bêrûmetî û îftîrakirin sûcdar dike û cezayê hepsê ji yek heta pênc salan wekî cezayê herî giran dibire. Benda (433) îftirakirin wekî  "vegotina rastiyek taybet bi yek awayê ragihandinê pênase dike. Bend (434) ya Qanûna Cezayê heqaretê wekî "ku mirov kesekî bi rûmeta wî biêşîne yan jî hestên wî birîndar bike, pênase dike." 

“Divê ku rayedar û komîsyona hilbijartinê li dijî gendelî û teşhîrkirine roleke mezin bilîzin”

Alaa Yasiri da zanîn ku ew kampanyayên hişt ew berendamiya xwe ji hilbijartinan bikişîne, xwesteka wê ya gihîştina parlamentoya Iraqê û rawestana li hemberî gendelkaran zêde kir û wiha got: "Divê rayedarên jêhatî û komîsyona hilbijartinê rolek mezintir bilîzin da ku yên li pişt kampanyayên bêrûmetî û teşhîrkirinê disekinin têk bibin û di zûtirîn dem de bigihîjin wan."

Der barê sedemên ku hişt ew bibe namzed, wê got: "Ez ji bo hilbijartinan xebitîm da ku li ser ragihandina mafên welatiyan û guhertina rastiya siyasî, civakî û aborî bixebitim û wiha nerazîbûna xwe ji rewşa zarokan li Iraqê diyar kir: "Ji ber ku ez mamoste me, dema ku ez zarokan fêr dikim û didim xwendin, ez bi êşeke hîs dibim, ji ber ku pêşeroja zarokan di nav van rewşên xirab de ku welat têre derbas dibe tune ye." 

“Bernameya min a hilbijartine ji bo enerjiya guherînê ye”

Alaa Yasiri xwe wekî çalakvanek mafên mirovan dide nasîn ku gelek çalakiyên wê yên mirovahî heye. Di heman demê de hebûnek wê li qadên xwepêşandana ên ku wekî xwepêşandanên Cotmehê ku ji bo şermezarkirina xirabûna şert û mercên aborî yên welat û belavbûna gendeliya îdarî û bêkarî heye, ku di serî de li Bexda û hejmarek parêzgehên Iraqê, ji Cotmeha 2019’an,derket û li ser wî esasî guheztinên siyasî çêbûn, di nav de destnîşankirina demek zû ji bo hilbijartinan."

Ew dibîne ku bernameya wê ya hilbijartinê enerjiya guherînê ye û wiha dibêje: "Bernameya min a hilbijartinê li ser prensîba guheztinê ye, ne reform e û xalên herî girîng ên tê de guheztina pergala hukûmetê bi ya serokatiyê, betalkirina îmtiyazên parlamento, rakirina kotaya ku yek ji deriyên gendeliyê ye, hesibandina kujerên xwepêşander û talankerên diravê giştî, ji bilî pêşxistina çandinî, pîşesazî û yên din."

“Divê ku namzedên jin kesên dadwer hilbijêrin”

Alaa Yasiri teqez dike ku dem hatiye jin di hilbijartinan de gotina xwe bibêjin û wiha got: "Dem hat ku jin namzedên ku dadperweriya doza wan dikin hilbijêrin da ku qanûnên wan di civakê de diparêzin  bikin pratîkê û rûmet û mafên wan bixin bin terminate."

Hilbijartinên 2018’an bûn şahidên pêleke şermezarî û hetikberiyên mezin ku bandor li hejmarek berendamên jin kir. Vê yekê bandorek girîng li ser mayîna berendamên jin kir û ev bandorên wan hê jî hene, ku hişt hejmarek mezin ji wan beriya destpêkirina kampanyayên hilbijartinê vekişin û hin wan fikra namzedê ji binî ve betal kirin.

Hêjayî bibîrxistinê ye ku bêrûmetî, teşhîrkirin û çêkirina tawanên li ser medyaya civakî di nav wan mijaran de ne ku xem û derdan ji jinên ku ji bo hilbijartinê xwe hildibjêrin çêdike. Pirî caran mijar di gel heyama kampanyaya hilbijartinê de nesekine lê tirs piştî encamên hilbijartinê û derketina wan ji Meclîsa Nûneran re zêd e dibe.