ژینا مدرس گرجی

 

به محض شنیدن این خبر که شلیر خود را از پنجره پرت کرده تا به او تجاوز نشود، یاد واقعه‌ی تاریخی قلعه‌ی دمدم افتادم که زنان به محض فتح قلعه توسط ارتش شاه عباس اول صفوی خود را از قلعه پرت کردند تا مورد تجاوز و اسیری قرار نگیرند. گویی مرگ را به تجاوز ترجیح دادن سنتی ریشه‌دار است. همراهی، اعتراض، همدلی و... مردم بخصوص مردان در تجمعات امروز مریوان آیا دلیلش همان نیست که زنان قلعه‌ی دمدم را هم برایش می‌ستودیم؟ تصویری که در ذهن دارم این است: یک خط باریک بین مرز زنی عفیف و پاکدامن و استقبال و مورد حمایت مرد و زن در سیستمی مردسالار یا زنی مورد تجاوز قرار گرفته، متهم، قربانی و پاکدامنی که از دست می‌دهد. در چند ثانیه زن باید انتخاب کند که کدام بهتر است؟ و چه انتخاب سختی در سیستم مردسالار. وقتی زنان قلعه‌ی دمدم و شلیر خود را از قلعە یا پنجره ساختمان پرت می‌کنند انگار دست جامعه‌ی مردسالار است که آنها را در آن لبه پرت می‌کند در پایین قلعه یا ساختمان آغوشش را باز کرده تا او را زنی عفیف بداند، قهرمان بسازد و در حماسه‌ی دمدم برایش بیت بسراید و تاریخ بنویسد یا در مریوان او را شهید بنامد و در خیابان‌های شهر تشیع جنازه شود و در مسجد شسته و با احترام به خاک سپرده شود. شلیر اگر می‌دانست که عواقب تجاوز برایش همدلی، درمان و دادگریست باز مرگ را انتخاب می‌کرد؟ من بعید می‌دانم. چون تجربه ثابت کرده عواقب تجاوز در جامعه‌ای مردسالار مساویست با: لکه‌ی ننگی که پاک نمی‌شود، شرف و ناموسی خدشه‌دار شده، قربانی نکوهی که حتما خودش مقصر بوده، آسیب‌های روحی، روانی و جسمی، عدم دسترسی به درمان و تراپی مناسب و ده‌ها مورد دیگر. پس در آن چند ثانیه مرگ را انتخاب می‌کند. من حرکت امروز مردم مریوان را ستودنی می‌بینم. مریوان در اتفاقات مختلف آزمون خود را خوب پس داده و قطعا از شهرهای متفاوت است و دلیلش پیشینه‌ی تاریخی سیاسی و سنت چپ در آنجا بوده و هست. امروز این شعار که مردسالاری و سرمایه‌داری موجب این فاجعه شده در خیابان‌ها و کوچه‌ها بلند اعلام شده، مریوان در چندین اتفاق دیگر هم اعتراضات و همراهی تاثیر‌گذاری را به خیابان کشیده است. خیابان‌های مریوان با اعتراضات غریبه نیست ولی اگر واقع‌بین باشیم با تعریف جامعه‌ی مردسالار شلیر بە این دلیل مورد استقبال مردان در تجمع هم بود چون شرف و ناموس آن مردان را خدشه‌دار نکرد. او جان خود را داد تا طبق تعاریف این سیستم پاک و قربانی و مظلوم بماند. در حالی که ما می‌دانیم اگر قوانین، اقتصاد، فرهنگ و فاکتورهای زیادی که دخیل هستند در راستای برابری و کرامت انسان‌ها بود شاید الان شلیر و مرد متجاوز هرکدام زندگی عادی‌ خود را ادامه می‌دادند. ولی هر دو قربانی این سیستم مردسالار و سرمایه‌داری شدند و ما هم با خشمی بسیار و عزایی عمومی زندگی می‌کنیم.