کارمندان رسانه سالی پر از  بازداشت، زندان، مجازات‌های طولانی مدت، بیکاری، لغو مجوزهای مطبوعاتی، مجازات موسسات مطبوعاتی، سانسور را گذراندند، از طرفی با مخاطرات ویروو کرونا روبرو ماندند و همین برگزاری جشن ١٠ ژانویه در ترکیه را بعید کردە است. رئیس شعبه TGS استانبول ، عایشه بانو تونا اظهار داشت که فشار بر فعالان رسانه محدود به حبس نیست، مالکیت رسانه بە حمایت از گروەهای خاص تبدیل شدە است، با طرح شکایت علیە رسانەها آنان را وادار بە استعفا می‌کنند، با حملات فیزیکی، فعالان رسانه را تهدید می کنند.

سال ٢٠٢٠برای فعالان رسانە، سال نقض حقوق بشر بود. در حافظه ما بازداشت، دستگیری، تهدید، بیکاری، لغو مجوزهای مطبوعاتی ، مجازات علیە نهادهای مطبوعاتی و سانسور ماندە است. با وجود همه اینها ، فعالان رسانه ای دست از مبارزه برنداشتند. ١٠ ژانویه ، روز خبرنگار تبدیل بە روز مبارزە شدە است.

قانون مطبوعات شماره ٢١٢، که از سال ١٩٦١ در ترکیە لازم الاجرا شد، این قانون از حقوق قانونی، اجتماعی و اقتصادی روزنامه نگاران حمایت می کند. از آن زمان "روز روزنامه نگار" جشن گرفته می‌شود، اما در آن زمان تصویب این قانون هرگز آسان نبود. صاحبان ٩ روزنامه در آن زمان روزنامه های خود را در اعتراض بە این قانون و به بهانە این‌کە، این قانون "خطرات شغلی" بە همراە دارد، روزنامەهای خود را به مدت سه روز بسته نگه داشتند.

در واکنش بە اعتراض صاحبان رسانە، روزنامەنگاران فعال آن زمان، روز ١٠ ژانویە ١٩٦١، بە مناسبت روز آزادی مطبوعات برای درخواست حقوق خود راهپیمایی کردند و سپس روزنامە" BASIN" را منتشر کردند کە بە مدت ٣ روز فعالیت داشت. این رویداد در تاریخ رسانە بە عنوان روز " حوادث ٩ حامی" شناختە شدە است، ابتدا بە عنوان جشن و پس از اعلامیە سال ١٩٧١ بە عنوان روز خبرنگار جشن گرفتە شد.

آنچە در ٢٠٢٠ بر روزنامەنگاران گدشت!

بیماری همه گیر Covid-19 در اوایل ماه مارس در ترکیە شیوع پیدا کرد. بنابراین ترکیه نیز همانند سایر کشورهای جهان اقداماتی را برای جلوگیری از  شیوع آن انجام داد. بە دلیل شیوع ویروس کرونا، در ترکیە نیز قرنتینە اعلام شد، اما روزنامه نگاران در بیمارستان‌ها و خیابان‌ها در معرض ویروس قرار گرفته و زندگی آن‌ها با خطر مواجە بود. روزنامەنگاران کار را در هر شرایطی ادامه دادند تا جامعه از وقایع زندگی غافل نماند و واقعیت‌ها را بدانند،  بسیاری از روزنامه نگاران به ویروس کرونا مبتلا شدند، اما کسانی کە بیشترین تاثیرپذیری را داشتند، روزنامه نگاران زندانی بودند. به دلیل همەگیری، قانون جدید برای آزادی زندانیان به تصویب رسید، هزاران نفر آزاد شدند اما این قانون شامل کسانی کە به دلیل آزادی فکر و بیان به زندان افتادند و روزنامه نگاران نشد، به همین دلیل روزنامه نگاران در این روند همه گیری، زندانی ماندند.

روزنامه نگاران زن و کار در منزل

روزنامه نگاران زن به کار در خانه ادامه دادند

بسیاری از روزنامەها دفاتر خود را تعطیل و در منزل کار می کردند. بە دلیل روند شیوع اپیدمی، هزینە کار به عنوان خبرنگار در خانه بیشتر بود. بسیاری از هزینه های تدارکات افزایش یافت زیرا تعادل کار روزنامەنگاری و کار منزل بە هم خوردە بود. روزنامه نگاران زن هنگام کار در منزل با کار روزنامەنگاری فاصلە گرفتند چرا کە از طرفی بە کار منزل و از طرفی بە کودکان خود رسیدگی می‌کردند، بە همین دلیل مدت کار آن‌ها طولانی‌تر شد. 

حقوق روزنامەنگاران ضایع می‌شود

طبق نظرسنجی انجام شده توسط TGS شعبه استانبول در ماه های تابستان؛ ٤٠ درصد از حقوق از دست رفته ، جرم علیە روزنامەنگاران افزایش یافته ، سانسور و سانسور خودکار اخبار مربوط به ویروس وجود دارد. بزرگترین مشکل زنان کار در خانه بوده و این که کودکان به دلیل تعطیلی مدارس در خانه ماندەاند کار را برای آن‌ها دشوارتر کرده است. زنان به عنوان روزنامەنگار ، مادر ، کارفرما و معلم کار سختی دارند.

آزادی مطبوعات چگونه بود؟

در ترکیه روزنامەنگاران به دلیل گفتار و نوشتەهایشان بازداشت می‌شوند. فعالان رسانه از آزادی محروم هستند و همچنین جامعه نیز از اخبار و حقایق محروم شدە است. ٧٠ روزنامه نگار و کارمند رسانه بازداشت شدەاند. نباید روزنامه نگاران مخالف که به دلیل سرکوب تبعید شدەاند، را فراموش کرد. روزنامه نگاران امسال از حقوق خود محروم بودند، محکوم شدند و تحت پیگرد قانونی قرار گرفتند. تخلفات، پرونده های قضایی علیە روزنامەنگاران و بیکاری آنان در سال جاری افزایش یافت.

ترکیه در در رتبه 154 قرار دارد

براساس گزارش گزارشگران بدون مرز ، ١٣٠ روزنامه نگار در سراسر جهان به جرم گزارش در مورد ویروس کرونا دستگیر شدەاند. ٢٨٧ روزنامه نگار نیز به دلیل حرفه خود در زندانی‌اند. بر اساس این گزارش ، ترکیه در لیست آزادی مطبوعات، که ١٨٠ کشور را شامل می شود، در رتبە ١٥٤ قرار دارد. براساس همین گزارش ، ١٣ روزنامه نگار از اول دسامبر به دلیل حرفه خود در ترکیه زندانی شده اند. در سراسر جهان تعداد روزنامه نگاران زن زندانی ٤٢ نفر است، نسبت روزنامه نگاران زن زندانی، در مقایسه با کل روزنامه نگاران زن زندانی در سال ٢٠١٩،  ٣٥ درصد افزایش یافته است.

روزنامه نگاران به چه چیزی متهم شدند؟

طبق گزارش TGS بین ١ آوریل ٢٠١٩ - ١ آوریل ٢٠٢٠ ؛ ١٠٣ روزنامه نگار در طول سال ١٠٨ بار بازداشت شدەاند. ١١ روزنامه نگار تحت نظارت مورد ضرب و شتم قرار گرفتند ، دو روزنامەنگار، برهنه جستجو شدند. در سال گذشته ٧٦ تحقیق از روزنامه نگاران انجام شده است. ١٦٦ پروندە جدید علیە روزنامه نگاران بازشد کە در آن روزنامەنگاران محكوم و تحت تعقيب قرار گرفتند. در مجموع روزنامەنگاران ١٧٨ سال به ٦ ماه و ٩ روز زندان محکوم شدند. این روزنامه نگاران به چه چیزی متهم می شوند؟ بیشتر با اتهاماتی علیه نظام مشروطه و تبلیغات تروریستی روبرو هستند. از طرف دیگر RTUK ، ١٦ بار پخش خود را به حالت تعلیق درآورد و مبلغ  ١٠٣٣٨٦٤٠٠ لیر ترکی، جریمه اداری برای رسانه ها در نظر گرفتە شدە است. طبق نظرسنجی TGS ، ٨٠.٨ درصد از روزنامه نگاران در واقع سانسور شده اند و ٧٨.٧درصد، خود سانسور شدەاند.

"روزنامەنگاران قابل قبول و خطرناک "

١٠ ژانویه، روز خبرنگار، کە روز مهمی برای رسانەها است، چگونه در ترکیه جشن گرفته شد؟ حرفه رسانەای شما در سال ٢٠٢٠چگونه بود؟ چگونه سال را از نظر تاریخچه رسانه پشت سر گذاشتەایم؟ ما از آیشه بانو تونا ، رئیس اتحادیه روزنامەنگاران، شعبه استانبول سئوال کردیم.

آیشە بانو تونا گفت، که دولت تصویر ذهنی متفاوتی را از آزادی مطبوعات ایجاد کرده است، طبق سیاست دولت چیزی کە تغییر تعریف آن تغییر وجود ندارد. تون می گوید: «این معیارهای جهان است. ترکیه زندان بزرگی برای روزنامه نگاران است. نه تنها در مورد ٧٠ روزنامه نگار زندانی ، بلکه برای روزنامەنگاران بیرون نیز چنین است. کسانی که خود را روزنامەنگار می خوانند و به ابزاری برای تبلیغات تبدیل شدەاند، در این دایرە قرار ندارند. در این کشور دولت تصمیم می گیرد چه کسی روزنامەنگار است نه سازمان‌های حرفه ای. روزنامەنگاران قابل قبول و خطرناکی برای دولت وجود دارند و صدور مجوزهای مطبوعاتی، مرتبط بە کار دولت است. 

١١ هزار روزنامەنگار بیکار در ترکیە

عایش بانو تونا می گوید ١١ هزار روزنامەنگار بیکار در کشور وجود دارد، روزنامەنگارانی کە لایق کار کرن هستند، اما از این بخش اخراج  شدەاند. وقتی در مورد زنان صحبت می کنیم وضعیت حتی بدتر است. در ترکیە همانند سایر کشورهای جهان ، مسیرهای شغلی توسط مردان تعیین می شود. مدت‌ها روزنامەنگاری به عنوان یک حرفه مردسالار دیده می‌شد، نسبت زنان فعال رسانه بسیار کمتر از مردان بود.

تونا ادامه می دهد: تعداد زنان مدیر و تصمیم‌گیرنده کم است و زنان اغلب متناسب با نقش جنسیتی خود استخدام می‌شوند. متأسفانه هنوز مناطقی وجود دارد که روزنامه نگاری را به عنوان کار زن و مرد جدا می کند. در بخش‌های سیاسی، ورزش و اقتصاد، سردبیران زن بسیار کم هستند، اما در بخش مجلات، زندگی، هنر، تعداد زنانی کە کار می‌کنند جالب توجە است. زنان به ویژه در رسانەهای محلی ترجیح داده نمی‌شوند. زیرا زن نمی تواند تا دیر وقت کار کند، به هر جایی برود ، اجازه زایمان می‌خواهد، ازدواج می‌کند. از این‌رو موسسات وقتی می خواهند کارمندان خود را کاهش دهند در ابتدا تعداد زنان را کاهش می‌دهند. 

" باید در مورد فشار بر رسانەهای کورد صحبت کنیم"

عایشه بانو تونا توضیح می دهد، که نه تنها فشار بر فعالان رسانه در ١٠ سال گذشته افزایش یافته است، فشارها تنها محدود به زندان نیست، صاحبان رسانه بە حامیان دولت تبدی شدەاند، با تحت تعقیب قرار دادن خواهان ان هستند روزنامەنگاران را بیزار کنند، با حملات فیزیکی به فعالان رسانه را تهدید می‌کنند، وی گفت: "وقتی روزنامه نگاران ربوده می شوند، ترکیه نمی‌تواند ادعا کند دموکراسی در آن برقرار است." وی ادامە داد:

"از ٧٠ روزنامه نگار در زندان‌ها ، ٤ نفر زن هستند. ما از تعداد تحقیقاتی که علیه آنها آغاز شده است اطلاعی نداریم، اما باید به ویژه بە فشار علیە رسانەهای کورد اشارە کنیم. گزارش‌گران آژانس مزوپتامیا و خبرنگاران ژن نیوز به ویژه توسط مقامات مجرم شناخته می شوند. در تمام وقایع اجتماعی خبرنگاران این موسسات بازداشت می شوند. "اخیراً ، روزنامه نگاران زن ما از آژانس مزوپتامیا و ژن نیوز در طی مراسم پلت‌فرم زنان آنکارا، کە در آنکارا با عنوان" گلستان دوکو کجاست؟ " برگزار شد، بازداشت شدند.

٣ خبرنگار زن کشته شدند

ائتلاف روزنامه نگاران زن، در بیانیه ای که در تاریخ ١٠ دسامبر، روز حقوق بشر منتشر شد، اعلام کرد که تا سال ٢٠٢٠ ، بیش از ٧٠٠ روزنامه نگار زن در سراسر جهان مورد خشونت واقعی قرار گرفتەاند. این ائتلاف اظهار داشت که فقط در سال ٢٠٢٠ بیش از ٧٠١ عامل خشونت، را کشف کرده است ١٣٨ زن روزنامەنگار هنگام کار در خارج از کشور مسدود شده و واقعاً مورد حمله قرار گرفتند. ٩٧ زن روزنامه نگار بازداشت و ٥١ نفر دستگیر شدند. ٣ خبرنگار زن نیز کشته شدند.

از هر ٤روزنامه نگار ١ نفر بیکار است.

طبق آمار TGS حدود ٤٠ هزار روزنامەنگار در بخش رسانه وجود دارد. تعداد روزنامەنگارانی كه از طرف دفتر مطبوعاتی رياست جمهوری به آنها مجوز مطبوعاتی داده اند ٩ هزار نفر است. از هر ٤ روزنامه نگار یک نفر بیکار است. نرخ بیکاری کلی در ترکیه ١١ درصد است، در حالی که در بخش رسانه ٢٥ درصد است.