هلين احمد

سلیمانی- مسئله صلح در باکور کوردستان از پیچیده‌ترین موضوعات خاورمیانه است و ابعاد سیاسی، ملی، قومی و امنیتی متعددی دارد. این بحران که دهه‌ها ادامه داشته، نه تنها شامل درگیری مسلحانه بین جنبش آزادی کوردستان و دولت ترکیه است، بلکه نشان‌دهنده اختلاف عمیق بر سر هویت مردم کورد در خاک ترکیه نیز هست. تجربه نشان داده این نزاع به نفع هیچ‌یک از طرف‌ها نیست و صلح به یک ضرورت استراتژیک بدل شده است.

در این مسیر، جنبش آزادی کوردستان آمادگی ورود به فرآیند صلح را نشان داد و اصلاحات داخلی ترکیه و گفتمان بازتر مقامات، فرصت تحول سیاسی و بازتعریف رابطه دولت و کوردها را فراهم کرد. نقش عبدالله اوجالان به عنوان رهبر و تأکید او بر صلح و دموکراسی، نقطه عطفی بود که توجه جهانی را جلب و مشروعیت مطالبات کوردها را تقویت کرد و کوردها را به عنوان مردمی که به دنبال حل عادلانه و صلح‌آمیز مسئله خود هستند، معرفی کرد.

 

کنگره حزب کارگران کوردستان نقطه عطفی محسوب شد

شیلان احمد، کارشناسی ارشد روابط بین‌الملل و دیپلماسی، توضیح داد که کنگره حزب کارگران کوردستان که بین پنجم تا هفتم مارس گذشته برگزار شد، نقطه عطف مهمی در مسیر جنبش بود. در این کنگره، پیام‌های مهمی از رهبر عبدالله اوجالان که از زندان ارسال شده بود، مطرح شد و او در آن دعوت کرد تا از مبارزه مسلحانه به مبارزه سیاسی دموکراتیک گذار شود. این پیام‌ها تأثیر عمیقی بر جنبش گذاشت و واکنش گسترده‌ای برانگیخت؛ نمونه آن اعلام آمادگی برای مواجهه سیاسی و مشارکت فعال در یازدهم ژوئیه بود که گامی نمادین در جهت کنار گذاشتن اسلحه محسوب شد.

این تحول تنها تغییر روش نبود، بلکه ابعاد سیاسی و اجتماعی عمیقی داشت و نشان داد که گذار از فعالیت نظامی به مبارزه سیاسی می‌تواند درک و تغییر درونی جدیدی در صفوف طرفین ایجاد کند. این گام همچنین اعلام آمادگی جنبش برای بازتعهد به حقوق سیاسی و فرهنگی و تأکید بر مسیر صلح‌آمیز و دموکراتیک بود.

 

کناره‌گیری جنبش به‌منظور سلبِ بهانه از ترکیه

شیلان احمد اشاره کرد که اعلام کناره‌گیری جنبش آزادی کوردستان از باکور و ترکیه در ۲۶ اکتبر گذشته، گام دوم در مسیر ایجاد اعتماد سیاسی محسوب می‌شود. او توضیح داد که این تصمیم پیام روشنی به دولت ترکیه دارد: هدف دیگر درگیری مسلحانه نیست، بلکه ورود به گفت‌وگوی سیاسی جدی است.

وی افزود که کناره‌گیری به مناطق دفاع مشروع تنها یک حرکت میدانی نیست، بلکه تحول راهبردی در رویکرد جنبش است و نشان‌دهنده تمایل آن برای گذار از نقش نظامی به نقش سیاسی و اجتماعی است، با هدف بازتعریف جایگاه خود در صحنه سیاسی و تقویت شانس راه‌حل صلح‌آمیز و دموکراتیک.

شیلان احمد همچنین تأکید کرد که دولت ترکیه این اقدام را صرفاً گامی تاکتیکی و موقت دانسته و نه تحول بنیادی، که نشان‌دهنده ادامه بی‌اعتمادی متقابل است. او نتیجه گرفت که این تفاوت در فهم، هنوز ما را به نقطه آغاز بازمی‌گرداند و تردیدهای دو طرف مانع پیشرفت واقعی در مسیر صلح می‌شود.

 

زنان نقش برجسته‌ای در تاریخ جنبش ایفا کرده‌اند

شیلان احمد تأکید کرد که سپردن مسئولیت تقویت صلح به زنان گامی مهم در این مرحله است و دیدگاه تازه‌ای از مفهوم ساخت صلح ارائه می‌دهد، چرا که صلح واقعی تنها با مذاکرات سیاسی حاصل نمی‌شود. زنان کورد، که پیش‌تر نماد مبارزه در میدان‌های نبرد بودند، اکنون نماد ساخت آینده هستند و مشارکتشان در این فرآیند، بعد انسانی و اخلاقی به آن می‌بخشد و می‌تواند ارزش‌های اجتماعی را به قوانین عادلانه تبدیل کند.

وی همچنین تأکید کرد که ترکیه مسئولیت سیاسی مستقیم برای پیشبرد صلح دارد و باید اقدامات عملی نشان‌دهنده صداقت نیت‌هایش انجام دهد. علاوه بر این، به رسمیت شناختن حقوق فرهنگی مردم کورد، از جمله آموزش رسمی به زبان کوردی، و بازنگری در پرونده‌های زندانیان سیاسی، گام‌های اساسی برای عدالت و انصاف به‌شمار می‌آید.

 

دستیابی به صلح در باکور کوردستان نیازمند اراده سیاسی صادقانه است

شیلان احمد تأکید کرد که دستیابی به صلح در باکور کوردستان نیازمند اراده سیاسی صادقانه از هر دو طرف است و صلح واقعی بر پایه اعتماد متقابل شکل می‌گیرد، نه صرفاً با امضای توافقنامه‌های صوری. او خاطرنشان کرد که اگر دولت ترکیه به مسئله کوردها به‌عنوان یک موضوع انسانی و حقوقی نگاه کند، نه صرفاً یک پرونده امنیتی، این امر به تقویت صلح در ترکیه و تبدیل منطقه به عاملی برای ثبات و امنیت کمک خواهد کرد.

وی در پایان افزود که گذار جنبش آزادی کوردستان از قدرت نظامی به بازیگر سیاسی صلح‌آمیز باید دارای مشروعیت قانونی باشد تا بتواند در ساخت آینده مردم کورد داخل ترکیه مشارکت فعال داشته باشد. این تحول همچنین آزمونی واقعی است برای آنانی که معتقدند صلح تنها راه نجات مردمی است که سال‌ها از محرومیت و نقض حقوق رنج برده‌اند، در مقابل کسانی که ادامه تهدید و سرکوب را برای تسلط بر کوردها ترجیح می‌دهند.