شهلا محمدی

مرکز خبر- سوسن رخش، جامعه‌شناس، نویسنده و کنشگر جنبش زنان، در خصوص اینکه زنان هميشه جزو آسیب‌دیدگان جنگ‌ها و نزاع‌ها خواهند شد، گفت: زنان همیشه قربانیان جنگ‌ها و نزاع‌ها بوده و هستند و این قدمت تاریخی بسیار طولانی دارد، از دوران باستان تا امروز. حتی در اسلام، غنیمت گرفتن زن به عنوان یک غنیمت جنگی کاملا قانونی است و در قرآن برای این کار آیه وجود دارد. این فقط در اسلام نیامده و قبل از آن هم بوده، منتهی اسلام به آن شکل قانونی داده است و این را خطا نمی‌داند. در یهودیت هم زمانی که جنگ داشتند، اینها اتفاق می‌افتاد. در مذهب مسیحیت و حتی در جنگ‌های صلیبی هم زنان قربانیان وحشتناک این جنگ‌ها هستند. در نتيجه اين قدمت تاریخی دارد و هميشه مردان آغاز کنندگان و پایان دهندگان جنگ‌ها هستند و زنان سینه به سینه قربانیان و راويان جنگ‌ها هستند، چه به عنوان مادر یا همسر که فرزندان یا همسران خود را در جنگ‌ها از دست می‌دهند و یا خودشان قربانی جنگ‌ها هستند. در دوران معاصر هم بسیار دیده‌ایم؛ برای مثال در جنگ یوگسلاوی که در دهه‌ی ٩٠ اتفاق افتاد و از اتنیک‌های مختلف تشکیل شده بودند که به جان هم افتاده بودند، مردها به زنان اتنیک‌های دیگر تجاوز می‌کردند که آنها را حامله بکنند و به این وسیله تمیز بودن آن اتنیک را از بین ببرند و به این شکل به غرور مردان آن گروه صدمه وارد کنند. این بارها و بارها اتفاق افتاده و یکی از بارزترین آنها در قرن گذشته بود. در حال حاضر هم می‌بینیم که در جنگ‌ها زنان بزرگترین قربانیان هستند، قربانیانی که حق انتخاب ندارند. نه انتخاب می‌کنند که جنگ را آغاز بکنند و نه انتخاب می‌کنند جنگ را به پایان ببرند. جنگ هم فقط بین دو کشور نیست و گاها در یک کشور، گروه‌ها به جان هم می‌افتند. یا حتی در جنگ بین ایران و عراق، هنوز هم آثارش را در نسل بعد زنانی که جنگ‌زده شده‌اند، می‌بینیم.

وی با اشاره به «منشور ١٣٢۵»سازمان ملل، بر عدم رعايت و اجرای منشور ذکر شده تاکید کرد و افزود: سازمان ملل متحد در سال ٢٠٠٠ منشوری را به تصویب رساند که به منشور ١٣٢۵ معروف است. در این منشور که بسیاری از کشورهای جهان هم آن را امضا کرده‌اند، تاکید می‌شود که زنان باید در ایجاد صلح و پایان دادن جنگ‌ها دخالت مستقیم داشته باشند و در سیاست کشورهای خودشان هم دخالت مستقیم داشته باشند. ٢۴ سال بعد از تصویب این منشور را می‌بینیم که هنوز هیچ تغییری به وجود نیامده است و زنان همچنان قربانیان جنگ هستند و امروز جنگ غزه یکی از بارزترین و خونبارترین این جنگ‌هاست و می‌بینیم که چگونه زنان و کودکان سلاخی می‌شوند، کشته می‌شوند، زیر آوار تکه تکه می‌شوند و جهان در سکوت به تماشای این جنایت بزرگ نشسته است.

این جامعه‌شناس، با بیان اینکه دولت ایران، حماس و اسرائیل، با يکديگر متحد بوده و «هیچ نزاعی بین آنها نیست»، جنگ زرگری ایران و اسرائیل را راه نجاتی برای اسرائیل و تداوم جنایت علیه مردم فلسطین دانست و بیان کرد: حاکمیت با کارهای مسخره‌ای که انجام داد، برای مثال حمله به اسرائیل بعد از اینکه کنسولگری ایران را با خاک یکسان کرد، عملا دست به حرکتی زد تا بتواند توجه جامعه جهان را از آن افتضاحی که به بار آورد، به سوی دیگری جلب بکند باز زنان، مسئله زنان و حجاب را در سطح جامعه بزرگ کرده که بتواند توجه جهان و داخل ایران را به آن جلب بکند. چون به اعتقاد من، حماس و جمهوری اسلامی هر دو در خدمت اسرائیل هستند، هیچ نزاعی بین اینها نیست و این تئاتری است که ایجاد شد و در آن چند فرمانده و یک کنسولگری قربانی شد. یک حرکت مسخره که برای نجات اسرائیل و ناتانیاهو از فشاری بود که جامعه جهانی به ناتانیاهو وارد می‌کرد تا آتش‌بس اعلام کند و جنگ و کشتار مردم فلسطین را به پايان ببرد و عملا جمهوری اسلامی ناتانیاهو را از این فشار نجات داد. تمام توجه‌ها بر روی ایران رفت و فلسطین به فراموشی سپرده شد. این بارها و بارها در طول ٣٠ سال اخیر اتفاق افتاده، من سال‌ها در فلسطین پروژه داشتم، از زمان احمدی‌نژاد به بعد جمهوری اسلامی همیشه این کار را انجام داد و هربار اسرائیل جنایتی را علیه مردم فلسطین انجام داد و مردم فلسطین تلاش کردند توجه جامعه جهانی را به آن جلب کنند، جمهوری اسلامی با یک حرکت، با یک حرف، اینکه هولاکوس وجود ندارد، اینکه اسرائیل باید از صفحه جغرافیا حذف شود و... تمام توجه را به این سمت جلب کرد و مسئله فلسطینی‌ها به فراموشی سپرده شد. وقتی چنین افتضاحی انجام داده و جهان به او می‌خندد، که دقیقا یک نمايشنامه بود و نویسنده آن اسرائیل بود، حمله به زنان را انجام داده تا بتواند توجه‌ها را به این سمت جلب کند، بتواند نمایش قدرت داشته باشد چون تنها جایی که جمهوری اسلامی می‌تواند نمایش قدرت دهد، زنان ایران هستند و به طور کامل چه در داخل و چه در خارج، در همه چيز شکست خورده است. به همین دلیل مسئله زنان و حجاب را بزرگ کرده و متاسفانه قربانیان این نزاع فقط زنان هستند.

 

«جمهوری اسلامی در جنگ با زنان شکست خورده است»

این کنشگر جنبش زنان با تاکید بر اینکه «این نسل، نسل ۶۰ و ٧٠ نیست»، خاطر نشان کرد: نسل ما و نسل بعد از ما وقتی در زندان مورد تجاوز و تعرض قرار گرفتند، خاموشی برگزیدند چون انقر این را تابو کرده بودند که زنان جرات نداشتند راجع به آن صحبت کنند، امروز این تابوها به طور کامل در زنان ایران شکسته، به زندان می‌روند، شکنجه می‌شوند، مورد تعرض قرار می‌گیرند و همه را بیان می‌کنند. سپیده قلیان یک کتاب را به ثبت می‌رساند که تاریخ زنان در زندان را می‌نویسد. به نظر من جمهوری اسلامی در این زمینه هم شکست خورده است اما حاضر نیست بپذیرد.

وی مسائل مربوط به زنان را حاد دانسته و افزود: می‌توان منطقه را در مورد مشکلات زنان به دو قسمت تقسیم کرد. یک قسمت کشورهای اسلامی که در قدرت هستند و از بالا به زنان فشار می‌آورند. در کشورهایی دولت‌های دیکتاتور و سکولار هستند یعنی حجاب اجباری نیست و خیلی از مسائل دیگری که در ایران و افغانستان اجباری هست در این کشورها وجود ندارد اما از پایین به شدت اسلامیزه شده و مردسالاری و زن‌ستیزی از پایین رشد کرده است. در هر دو حالت زنان در این میان هستند، مسئله زنان بسیار مسئله حادی است و زنان تحت فشارهای زیادی قرار دارند.

سوسن رخش، با تاکید بر اینکه «آپارتايد جنسیتی را اولین بار زنان افغانستان در مورد خود بیان مرده و اکنون برای زنان ایران نیز استفاده می‌کنند،»، گفت: در کشورهایی مثل ایران و افغانستان، آپارتايد جنسیتی وجود دارد و امروز زنان نقش قربانی بازی نمی‌کنند و زنان مبارزه می‌کنند. حتی بعد از بهار عرب که در سال ٢٠١١ در کشورهای عربی اتفاق افتاد، زنان امروز آن کشورها، زنان قبل از بهار عرب نیستند. هرچند دولت‌ها فشار بیاورند اما زنان الان، مثل زنان قبل نیستند و مبارزاتشان را گسترده کرده‌اند امروز هم در کشور ما به این شکل است، در کوردستان، شمال ایران و حتی در سیستان و بلوچستان صدای زنان را می‌شنویم در حالی که صدای زنان این منطقه را خفه می‌کردند.

 

ایجاد شبکه از زنان در آسیای غربی و آفریقای شمالی

این جامعه‌شان با تاکید بر اتحاد زنان افزود: من فکر می‌کنم دولت نمی‌توانند مثل گذشته به این فشارها ادامه بدهند اما آنچه که مهم است این است که ما زنان هم باید قدرت خود را بشناسیم و این قدرت در اتحاد ماست. دردهای مشترک ما زیاد است و باید متحد شویم تامشتی باشد بر دهان مردسالاری و زن‌ستیزی.

وی با اشاره به اینکه اکنون از واژه‌ی خاورميانه استفاده نمی‌کنند چون «یک استلاح استعماری و زن‌ستیز است و به جای آن از غرب آسیا و شمال آفریقا» استفاده می‌کنند، ادامه داد: ما تلاش زیادی می‌کنیم تا یک شبکه از زنان در آسیای غربی و آفریقای شمالی به وجود بیاوریم. ما با زنان کوردستان، ترکیه، افغانستان، پاکستان، سوریه، مصر و... ارتباط گرفته‌ایم و تلاش می‌کنیم این ارتباط را با سازمان‌های زنان و زنان فعال منطقه بیشتر کرده و یک شبکه‌ی قوی گسترش دهیم و تا می‌توانیم یکپارچه عمل کنیم. چون در کنفرانس سازمان ملل در ماه مارس، مشاهده کردم که تک تک بودن ما چقدر می‌تواند تاثیر بگذارد. حتی در سطح سازمان ملل قدرت‌هایی مثل ایران و ترکیه، در مورد حقوق زنان شدیدا مقاومت می‌کنند. به حدی که کلمه جنسیت را منشورهایی که برای زنان تهیه شده، خارج می‌کنند. حتی بسیاری از حقوقی که سازمان ملل بعد از مبارزات زیاد زنان برای آنها قائل شده، دولت‌ها تلاش می‌کنند از بین ببرند. متاسفانه سازمان ملل، امروز سازمان دول است و آنها هستند که تصمیم می‌گیرند ولی تنها راهی که می‌توانیم در مقابل این زن‌ستیزی افسارگسیخته و خونبار مقاومت و مبارزه کنیم، بزرگتر شدن ما و یکپارچه شدن ماست.

این کنشگر جنبش زنان اتحاد زنان را تنها راه نجات از مردسالاری دانسته و ابراز کرد: دوست دارم از همه دعوت کنم که به این اتحاد بپیوند. متاسفانه مردان قدرت اتحاد با یکدیگر را ندارند. ما هرجا خواستیم دست به اتحاد بزنیم مردان آن را از هم پاشیدند. ما زنان برای حقوق خودمان دست در دست هم دهیم. ما نیمی از جمعیت جامعه را تشکیل می‌دهیم و اگر حقوق خودمان را به دست بیاوریم، حقوق فرزندانمان را هم به دست می‌آوریم و جامعه را تغيير می‌دهیم. برای همین از همه دعوت می‌کنم به این اتحاد بپیوندند و تلاش کنیم صدایی قوی داشته باشیم.

 

«برای اینکه پیروز شویم، باید متحد شویم»

سوسن رخش، در ادامه‌ی اظهار خود در خصوص «آپارتاید جنسیتی»، عنوان کرد: امسال بعد از حدود ٧ سال، به خاطر کرونا به سازمان ملل نرفتیم، متوجه شدم چقدر حقوق زنان به عقب رفته است. در مسائل جهانی به صورت مستقیم مطرح نیست و ما مسئله آپارتاید جنسیتی را مطرح می‌کنیم، دولت‌ها در مقابل آن شدیدا مقاومت می‌کنند، حتی کلمه جنسیت را حذف می‌کنند. بسیاری از کشورهای اسلامی متحد با واتیکان هستند و در مقابل این مسائل مقاومت می‌کنند. تنها راهی که وجود دارد وضعیت را بهتر کند، مبارزات خود ماست. نماینده جمهوری اسلامی در سازمان ملل، تصویری که از شرایط ایران نشان می‌داد، هرکس می‌شنید گمان می‌کرد ایران برای زنان بهشت است و هیچ کس نبود جواب او را بدهد. چون شرکت در این کنفرانس‌ها قوانين خاصی دارد و من تنها بودم نتوانستم کاری کنم. در حالی که ما می‌توانیم استراتژی‌های موثری داشته باشیم. زنان ترکیه هم کسانی در کنفرانس سازمان ملل بودند که برای برگشت به قرارداد استانبول مبارزه می‌کردند و این قراردادی است برای تمام زنان جهان. زنان ترکیه تنها ایستاده بودند و ما هم تنها ایستاده بودیم. بنابراین برای اینکه پیروز شویم، باید متحد شویم.

او افزود: بسیاری فکر می‌کنند فلسطین و حماس یکی هستند و می‌گویند حقشان است. رابطه حماس و مردم فلسطین مثل رابطه جمهوری اسلامی با مردم ایران است. بنابراین ما باید نسبت به مشکلات همدیگر آگاهی کافی پیدا کنیم و برای وجه اشتراک‌ها مبارزه کنیم. ما اگر صدای قوی شویم، جهان مجبور می‌شود به ما رو کند. اگر یکپارچه در سازمان ملل حضور پیدا کنیم، سازمان ملل مجبور می‌شود به ما گوش کند. اگر در کنفرانس‌هایی که دولت‌ها می‌گذارند، یکپارچه وارد شویم و به دفاع از هم برخیزیم، آنها را شکست خواهیم داد.

وی در نهايت خاطر نشان کرد: امروز در داخل کشورهای ما، زنان با تمام توان مبارزه می‌کنند. زنان ایران را می‌بینیم، مبارزات زنان افغانستان را در آن شرایط وحشتناک مشاهده می‌کنیم، حتی زنان فلسطین بر علیه جنگ مبارزه می‌کنند اما هرکدام از ما تنها ایستاده‌ایم و این تنهایی ما، ضعف ماست. باید این ضعف را از بین ببریم، صدای همدیگر را بشنویم، برای همدیگر همان حقوق را قائل شویم که برای خودمان قائل هستیم و برای آن حقوق مبارزه کنیم. این تنها راهی است که می‌توانیم با این مردسالاری خونخوار مبارزه کنیم و حق خودمام را بگیریم. آپارتايد جنسیتی را باید خود ما یکپارچه، دست در دست همدیگر به شکست وادار کنیم و هیچ راه دیگری نیست.