عوارض پس از زایمان؛ آن‌چه زنان باید بدانند
تحقیقات نشان داده است که مادران پس از زایمان تا یک سال در معرض خطرات سلامت بسیاری قرار دارند و شش هفته‌ی اول پس از زایمان مادران ممکن است دچار عوارض خطرناکی مانند خونریزی و دردهای مختلف شوند.
مرکز خبر- پس از زایمان، معمولا رفاه کودک در کانون توجه خانواده قرار می‌گیرد و سلامت مادر اغلب به اولویت پایین‌تری تبدیل می‌شود. اما برخی از مشکلات جدی می‌توانند در هفته‌ها و ماه‌های پس از زایمان بروز کنند و بسیاری از مادران نیز از نشانه‌های آن‌ها آگاهی نداشته باشند و بسیاری از مادران نیز با وجود تأکید پزشکان متخصص به مراجعه به پزشک متخصص زنان در هفته‌های اول زایمان، به دلیل مشغله‌ی زیاد پس از زایمان به متخصص زنان و زایمان مراجعه نمی‌کنند و در نتیجه، بیشتر آن‌ها راهنمایی‌های کافی را پیرامون ریکاوری بعد از زایمان دریافت نمی‌نمایند و این‌گونه جان بسیاری از زنان در معرض خطر قرار می‌گیرد.
تحقیقات جدید زیادی بروز عوارض پزشکی مرتبط با بارداری را پس از زایمان اغلب پس از ترخیص مادر از بیمارستان ثابت کرده‌اند.
عوارض پس از زایمان
طبق گزارش مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری، شایع‌ترین عللی که موجب مرگ‌های ناشی از بارداری شده‌اند شامل موارد زیر هستند:
- بیماری‌های قلبی عروقی
- سایر شرایط پزشکی که اغلب از قبل وجود داشته‌اند
- عفونت یا سپسیس
- خونریزی بیش از حد پس از زایمان
- بیماری ماهیچه‌ی قلب که پمپ خون به بدن را برای قلب دشوار می‌سازد (کاردیومیوپاتی)
- انسداد در یکی از سرخرگ‌های ریوی در ریه‌ها که اغلب در اثر لخته‌ی خونی که از پاها به ریه‌ها می‌رسد ایجاد می‌شود(آمبولی ترومبوتیک ریوی)
- سکته‌ی مغزی
- اختلالات فشار خون بالا در بارداری
- یک وضعیت نادر اما خطرناک که زمانی است که مایع آمنیوتیک یا ماده‌ی جنینی همانند سلول‌های جنینی وارد جریان خون مادر می‌شوند (آمبولی مایع آمنیوتیک)
- عواقب بی‌هوشی
به طور کلی خطر مرگ در اثر عوارض پس از زایمان پایین است. اما زنان مبتلا به شرایط مزمن همانند بیماری قلبی، چاقی یا فشار خون بالا در معرض خطر بالای مرگ یا سایر عوارض پس از زایمان قرار دارند. اگر فرد این فاکتورهای خطر را داشته باشد، مراقبت‌ها و نظارت‌های پس از زایمان برای او بسیار اهمیت دارد.
نشانه‌ها و علائم هشدار دهنده
بسیاری از عوارض پس از زایمان اگر سریعاً تشخیص داده شوند به طور موفقیت‌آمیزی قابل درمان هستند. در صورت تجربه‌ی درد قفسه‌ی سینه، انسداد تنفسی یا تنگی نفس، تشنج و افکار آسیب وارد کردن به خود یا نوزاد فرد باید سریعاً به مراقبت‌های اورژانس مراجعه نماید. خونریزی بیش از حد پس از زایمان یا مشاهده‌ی لخته‌های خونی بزرگ، عدم بهبودی برش زایمان، تورم یا قرمزی ساق پا که دردناک بوده و گرم است، دمای بدن ٣٨ درجه سانتی‌گراد یا بالاتر، سردردی که حتی با مصرف دارو بهبود نمی‌یابد یا سردردی که با تغییرات بینایی همراه است، علائمی هستند که فرد با مشاهده‌ی آن‌ها باید به پزشک مراجعه کند.
احتمال بروز عوارض پس از زایمان چه زمانی بالاتر است؟
شش هفته‌ی اول پس از زایمان پر ریسک‌ترین بازه زمانی برای مادران است. هرچند عوارض مربوط به بارداری می‌تواند تا یک سال پس از زایمان نیز ادامه پیدا کند.
چه کسانی بیشتر در معرض خطر هستند؟
همه‌ی مادرانی که ٣۵ سال و بالاتر دارند، بدون در نظر گرفتن نژاد و اتنیک، با احتمال بیشتری در معرض عوارض پس از ترخیص از بیمارستان قرار دارند. زنانی که سزارین شده‌اند و یا زنانی که فرزند مرده به دنیا آورده‌اند نیز همانند زنان چاق و کسانی که بیماری‌های زمینه‌ای مانند بیماری قلبی دارند، احتمالاً با عوارض بیشتری رو برو خواهند شد.
رایج‌ترین علائم هشدار دهنده چیست؟
تعدادی از علائم پس از زایمان ممکن است هشداردهندهی عوارض پزشکی بسیار جدی باشد. زنان باید در صورت مشاهدەی هرکدام ازین علائم هشدار فوراً به دنبال مراقبت بروند.
این علائم عبارتند از:
سردرد مزمن
سرگیجه یا غش
اختلالات بینایی
تب ۴٠ درجه یا بالاتر
تورم شدید صورت یا دست‌ها
مشکلات تنفسی
درد قفسه‌ی سینه یا ضربان سریع قلب
حالت تهوع و استفراغ شدید
درد شدید شکم
تورم شدید و قرمزی یا درد در بازو یا پا
خونریزی یا ترشح شدید واژن
خستگی شدید
حالت تهوع و استفراغ شدید
درد شدید شکم
تورم شدید و قرمزی یا درد در بازو یا پا
خونریزی یا ترشح شدید واژن
راه‌های پیشگیری از عوارض پس از زایمان
زنان باید پیش از زایمان برنامه‌ای برای مراقبت‌های پس از زایمان و کاهش خطرات ناشی از آن داشته باشد. او می‌تواند پیرامون خطر عوارض پس از زایمان با پزشک مشورت کند و علائم و نشانه‌های هشدار دهنده را شناسایی نماید. انجمن زنان و زایمان آمریکا نیز توصیه می‌کند که مراقبت پس از زایمان یک فرآیند پیشرونده است تا این که یک بار مراجعه به پزشک پس از زایمان باشد. فرد باید در طول سه هفته‌ی پس از زایمان با پزشک خود در ارتباط باشد و ظرف ١٢ هفته‌ی بعد برای ارزیابی کامل پس از زایمان به پزشک مراجعه نماید. در این ملاقات، پزشک وضعیت روحی و عاطفی فرد را بررسی می‌کند، پیرامون روش‌های ضد بارداری با او صحبت می‌کند، اطلاعاتی را پیرامون مراقبت از نوزاد و تغذیه‌ی او ارائه می‌دهد، نکاتی را در مورد عادات خواب و مسائل مربوط به خستگی مطرح می‌نماید و معاینه‌ی فیزیکی انجام می‌دهد. این معاینه شامل بررسی شکم، واژن، دهانه‌ی رحم و رحم بیمار برای اطمینان از بهبودی آن‌ها است.