سندرم تخمدان پلی‌کیستیک؛ یک بیماری شایع اما ناشناخته
سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) یک اختلال هورمونی شایع در میان زنان است که از هر ۱۰ نفر، یک نفر به آن مبتلا می‌شود. سارا محمدی، کارشناس مامایی، در گفت‌وگویی به بررسی علل، عوارض و راه‌های درمان این بیماری پرداخته و بر لزوم حمایت از زنان مبتلا تأکید می‌کند.
شبنم رحیم‌زاده
بوکان- سندرم تخمدان پلی‌کیستیک یکی از شایع ترین اختلالات هورمونی است که زنان را بیشتر در سنین باروری تحت تاثیر قرار می‌دهد و بر اساس آمار بیش از ١٠ درصد از زنان جهان به آن مبتلا هستند و ممکن است میزان آن بسیار بیشتر هم باشد. علیرغم شیوع آن، این بیماری هنوز کمتر تشخیص داده شده و درک نشده است، که منجر به مدیریت و حمایت ناکافی از افراد مبتلا می‌شود. به گفته سازمان جهانی بهداشت تا ۷۰ درصد از زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی‌کیستیک در سراسر جهان تشخیص داده نشده‌اند و حتی پس از تشخیص، یافتن درمان مؤثر برای آن‌ها دشوار است. زنان مبتلا به این اختلال، ممکن است علایم دردناک جسمی و مشکلات روحی گسترده‌ای را تجربه کنند که علت آن بر هیچ کس روشن نیست. در این گزارش ما با سارا محمدی، کارشناس مامایی از بوکان در راستای معرفی این بیماری، علل و درمان آن گفت‌وگو می‌كنيم.
«داشتن کیست به معنای ابتلا به این سندروم نیست»
سارا محمدی در پاسخ به این پرسش که سندرم تخمدان پلی‌کیستیک دقیقاً چیست و چقدر شایع است می‌گوید: «در تخمدان پلی کیستیک، تخمدان‌ها مقدار غیرطبیعی هورمون‌های جنسی مردانه (آندروژن‌ها) را بسیار بیشتر از حد نرمال تولید می‌کنند. در این حالت کیست‌های کوچک متعددی در تخمدان‌ها به وجود می‌آید. البته در بررسی‌های سونوگرافی مشخص شده است که بیش از یک سوم زنان، تخمدان پلی‌کیستیک دارند اما به سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) مبتلا نیستند و صرفا داشتن کیست به معنای ابتلا به این سندروم نیست. ترکیبی از علائم و عدم تعادل هورمونی آن را مشخص می‌کند. معمولا ژنتیکی‌ست و زنان را در طول زندگی، از نوجوانی تا یائسگی، تحت تاثیر قرار می‌دهد اما این تأثیرات بیشتر مربوط به زنان در سنین باروری ست.»
علایم و خطرات بیماری
او در مورد علایم و خطرات این بیماری می‌افزاید: «قاعدگی‌های نامنظم، رویش موهای زائد، جوش، آکنه و چرب شدن پوست، ریزش موی سر به شکل مردانه، اضافه وزن، دشواری در بارداری به دلیل عدم تخمک‌گذاری منظم و... می‌تواند ازعلایم بیماری باشد. همچنین زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک در کنار مشکلات مربوط به عدم موفقیت در بارداری در معرض خطر ابتلا به سایر مشکلات سلامتی مانند مقاومت به انسولین، دیابت نوع ٢، بیماری‌های قلبی عروقی و اختلالات خلقی مانند افسردگی و اضطراب هستند.»
درمان بیماری چیست؟
این کارشناس مامایی در پاسخ به این پرسش که راهکارهای درمانی چیست، گفت: «این بیماری علاج پذیر نیست اما می‌توان آن را کنترل کرد. قرص‌های ضد بارداری معمولا برای تنظیم چرخه‌های قاعدگی و مدیریت علائمی مانند ریزش مو و آکنه تجویز می‌شود اما راه درمانی نیستند. فعالیت بدنی و ورزش مرتب، مدیریت استرس، خواب کافی و منظم، داشتن تغذیه‌ی سالم در کنار داروهای بهبود حساسیت به انسولین، درمان های باروری، یا سایر درمان‌های هورمونی متناسب با نیاز بیمار از راه‌های کنترل و درمان آن هستند.»
از برچسب نابارور تا مشکلات روحی
سارا محمدی در پاسخ به چیستی مشکلات زنان مبتلا در جامعه نیز اضافه می‌کند: «معمولا اولین پرسش و ترس زنان پس از اطلاع از این بیماری، به مشکلات باروری مربوط است اما همه‌ی زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی‌کیستیک نابارور نیستند و کسانیکه دارای این مشکل هستند، با دریافت دارو می‌توانند صاحب فرزند شوند. اما این نگاه در تمام جامعه برای زنان مبتلا وجود دارد و حتی کیس‌هایی داشته‌ایم که به عدم ازدواج انجامیده است.»
او در ادامه افزود: «در برخی موارد به ویژه زنان مجرد از خوردن قرص‌های ضدبارداری به دلیل تابو‌های اجتماعی خودداری کرده‌اند یا به این دلیل با آزار مواجه شده‌اند. همچنین بیماری و اختلالات هورمونی ممکن است به چاقی و مشکلات پوستی شدید منجر شود و زنان را با درمان‌های غیر اصولی و اخاذی از این راه و حتی اعمال جراحی زیبایی مواجه کند. با وجود این عوارض پریودهای شدید و دردناک و یا پریود نشدن رنج بسیاری برای زنان به همراه دارد مخصوصا اگر بیماری کنترل نشود ممکن است برخی بیماری‌های روحی همچون افسردگی نیز به سایر مشکلات اضافه شود.»
زنان مبتلا به درک و حمایت نیاز دارند
وی در ادامه‌ی سخنان خود می‌گوید: «این بیماری شایع ولی ناشناخته است. زنان باید بصورت دوره‌ای آزمایش انجام دهند و زنان مبتلا باید سبک زندگی سالمی را در پیش بگیرند. ضروری ست که در زمینه‌ی این بیماری آگاه‌سازی صورت گیرد تا از عوارض آن جلوگیری شود. همچنین زنان دارای این سندرم به درک و حمایت نیاز دارند تا بتوانند در بستری مناسب درمان خود را شروع کرده و ادامه دهند.»