گزارش: زنان در خشکسالی‌ها بیش از همه رنج می‌برند
طبق گزارش توسعه‌ی جهانی آب، دسترسی به منابع اصلی آب، درگیری اصلی بین کشورهای مختلف است و زنان در خشکسالی‌های مناطق فقیرنشین و روستایی بیش از همه رنج می‌برند.
مرکز خبر - سازمان ملل متحد در اقدام جدید خود برای اصلاح مناقشات منابع آب، اعلام کرد که زنان نخستین کسانی هستند که در خشکسالی‌های مناطق فقیر و روستایی آسیب می‌بینند و تاکید کرد که استراتژی‌های آب در سراسر جهان باید روی این مسئله تمرکز کنند.
بر اساس آخرین گزارش توسعه‌ی جهانی آب سازمان ملل، بحران کمبود منابع آب که با بحران آب و هوا و استفاده‌ی بیش از حد از آب و آلودگی سیستم‌های آب شیرین جهان تشدید می‌شود، اصلی‌ترین منبع جنگ در عصر حاضر است.
نویسندگان گزارش دریافتند که تأثیرات اشتراک آب و امکان همکاری بر سر منابع آب در راهبردهای گسترده‌‌ی صلح، اغلب نادیده گرفته می‌شود. همکاری بهتر بر سر دسترسی به آب شیرین، یکی از مسائلی است که در بهبود زندگی زنان و دختران نقش موثری خواهد داشت.
زنان، در سراسر جهان مسئولیت اصلی جمع‌آوری آب مناطق فقیر و روستایی را بر عهده دارند. نبود خدمات بهداشتی ایمن، عامل جدی ترک تحصیل دختران بوده و آسیب‌پذیری آنها را در برابر مسائل اجتماعی و همچنین بیماری‌های مختلف افزایش می‌دهد.
آدری آزولای، مدیرکل یونسکو، آژانس سازمان ملل که گزارش سالانه‌ی آب را نمایندگی از UN-Water منتشر می‌کند، گفت: «با افزایش تنش‌های پیرامون مسئله‌ی آب، خطر درگیری‌های محلی یا منطقه‌ای نیز افزایش می‌یابد. پیام یونسکو روشن است: اگر می‌خواهیم صلح را حفظ کنیم، باید سریعا اقدام کنیم. چه برای حفاظت از منابع آبی و چه برای تقویت همکاری‌های منطقه‌ای و جهانی در زمینه‌ی تامین آب.»
دسترسی به آب موضوعی اصلی درگیری اسرائیل و حماس در غزه است. تحلیلگران اسرائیل را متهم کرده‌اند که دسترسی به آب شیرین را به «سلاحی» برای فشار بر مردم بدل کرده است، غزه برای تامین عمده‌ی آب خود به اسرائیل متکی است. صدها هزار کودک در غزه در گرسنگی شدید یا قحطی زندگی می‌کنند. در این میان کمبود آب پاک نیز، تشنگی را افزایش داده و درمان و رسیدگی به مسائل بهداشتی را مختل می‌کند.
به گفته‌ی ریک کانر، سردبیر این گزارش، گزارش سالانه‌ی توسعه‌ی جهانی آب سازمان ملل به این گونه درگیری‌ها نخواهد پرداخت، زیرا از نظر سیاسی بسیار حساس هستند.
او گفت: «آب معمولا ابزار، هدف یا قربانی جنگ بوده است، اما کمتر پیش آمده است که عامل جنگ باشد. اختلاف بر سر آب زمانی رخ می‌دهد که تقاضا بیش از عرضه باشد، زمانی که دسترسی به آن به دلیل آلودگی به خطر بیفتد، دسترسی به منابع آن محدود شده باشد یا در پی کمبود آن خدمات بهداشتی مختل شود. چنین کمبودهایی می‌تواند از اختلافات حقوقی گرفته تا درگیری‌های خشونت‌آمیز را شامل شود و اغلب منعکس‌کننده‌ی شرایط خاص یک واقعه و موقعیت خاص اجتماعی، سیاسی، محیطی و جمعیتی است.»
این گزارش، تأثیرات دیگر کمبود آب و تنش‌های شکل‌گرفته بر اثر آن از قبیل مهاجرت اجباری، ناامنی غذایی و سایر تهدیدات بهداشتی و خطرات خاص را برای زنان برمی‌شمارد.
ریک کانر همچنین افزود: «قوانین بین‌المللی بشردوستانه، از جمله کنوانسیون ژنو، صراحتاً هدف قراردادن زیرساخت‌های آب غیرنظامی را ممنوع کرده است. ابزارهای بین‌المللی بسیاری برای ترویج صلح از طریق آب وجود دارد. از قبیل توافق‌نامه‌ها و همکاری‌های شکل‌گرفته بر سر آب‌های مشترک بین‌المللی و رویکردهای مبتنی بر حقوق بشر.»
این گزارش نشان داد که تنش‌های به وجود آمده بر سر آب، درگیری‌های سراسر جهان را تشدید می‌کند. به گفته‌ی آلوارو لاریو، رئیس صندوق بین‌المللی توسعه‌ی کشاورزی، اگرچه اغلب در سازمان ملل متحد به نقش آب در جنگ اشاره شده است، اما معمولا به پتانسیل همکاری برای تامین آب در ایجاد یا حفظ صلح توجه خاصی نمی‌شود.
آلوارو لاریو گفت: «اگر آب به طور پایدار و عادلانه مدیریت شود، می‌تواند منبع صلح و رفاه باشد. این ماده رگ حیاتی واقعی کشاورزی است که محرک اصلی اجتماعی-اقتصادی زندگی میلیاردها نفر است.»
در سال‌های اخیر پیشرفت چندانی در زمینه‌ی مسائل آب صورت نگرفته است. بحران آب و هوا، آلودگی و استفاده‌ی بیش از حد از منابع آب شیرین در برخی مناطق، فشار زیادی بر منابع آب وارد می‌کند. حدود نیمی از جمعیت جهان به سرویس بهداشتی دسترسی ندارند و حدود ۲.۲ میلیارد نفر قادر نیستند به تامین آب آشامیدنی سالم تکیه کنند. نیازهای برآورده‌نشده‌ی مرتبط با آب، طی دو دهه‌ی گذشته در سراسر جهان به طور قابل‌توجهی افزایش یافت و اکنون به عنوان یکی از اهداف توسعه‌ی پایدار سازمان ملل برای سال ۲۰۳۰ در نظر گرفته شده است.
اگر این روند ادامه پیدا کند، کمبود آب احتمالاً بر افراد بیشتری در آینده تأثیر خواهد گذاشت. بر اساس یافته‌های اولیه‌ی بزرگترین گزارش انجام‌شده در خصوص آب در جهان که قرار است سپتامبر امسال توسط کمیسیون جهانی اقتصاد آب منتشر شود، تقاضای جهانی آب شیرین تا پایان این دهه، ۴۰ درصد از عرضه‌ی آن بیشتر خواهد شد.
در سال ۲۰۲۲ حدود نیمی از جمعیت جهان حداقل در بخشی از سال با کمبود شدید آب مواجه بودند. در کل در فاصله‌ی سال‌های ۲۰۰۲ تا ۲۰۲۱ خشکسالی بیش از ۱.۴ میلیارد نفر را تحت تأثیر قرار داد.