واکنش‌ها بە پروندەی قتل نیرە اشرف دانشجوی مصری
قتل نیرە اشرف دانشجوی جوان مصری، خشم بسیاری را برانگیخت و افکار عمومی مصر را بهت‌زدە کرد. دادگاە سریع برگزار و علیە قاتل حکم صادر کرد. واکنش‌ها متفاوت بود و دو قطبی بودن افکار عمومی مصر را نشان داد.
اسماء فتحی
قاهرە- با قتل نیره اشرف دانشجوی جوان مصری سوالات بسیاری مطرح می‌شود که مهمترین آن چگونگی احساسات یک مدعی عشق است کە منجر بە قتل معشوق می‌شود و اینکە قتل دانشجوی جوان با همەی آرزوها و رویاهایش چقدر بی‌رحمانە است. خشونت در خیابان‌های مصر تازگی ندارد و زنان این کشور در سکوت و بدون هیچ هیاهویی از قتل و خشونت رنج می‌برند اما قتل اشرف تا حدی متمایز بود و وجە تمایز آن افکار عمومی را مجبور کرد آن را مورد توجە قرار دهد. دادگاە سریعا برگزار شد و برای قاتل حکم اشد مجازات را در نظر گرفت و حکم را بە دیوان عالی کشور ارجاع داد.
همەی اشکال قتل و خشونت وحشیانە خواهد بود اما در این پروندە قاتل اعتراف کرد کە عاشق است و عشق او را بە مرز اختلال روانی رساندە و فرد مقابل حق رد یا قبول او را در زندگی خود ندارد. بنابراین برنامەی قتل وحشیانەی او را در مقابل دانشگاە ریخت و آن را عملی کرد.
پس از قتل، اشد مجازات برای قاتل صادر شد و بخش کمی از جامعە نیز با مقصر نشان دادن مقتول و زیر سوال بردن شیوەی لباس پوشیدن او، زندگی‌اش، دلیل حضورش در آن مکان و حتی زن بودنش کە حق رد یا انتخاب ندارد و رابطەهایش، تلاش کردند حکم را ناعادلانە توصیف کنند. حتی گروهی با زبانی تند علیە قربانی سخن گفتند، آنها با سخنانی همچون «چرا بە او تجاوز نکردی؟ آفرین، چرا نە گفتی و حقش بود»، نیرە را سزاوار مرگ دانستە و از قاتل حمایت کردند. در واقع این رویدادها و حقایق، جامعە را در مقابل آینە قرار دادە و نشان می‌دهد شهروندان اعم از زن و مرد تا چە حدی از حقوق بشر و مسائل آن آگاهی دارند و وظایفشان نسبت بە دیگری چیست؟
«بحران در توجیە جامعە نهفتە است»
حبیبە مازن مدیر برنامەی زنان در انجمن مصر برای دفاع از حقوق و آزادی‌ها در این مورد گفت: با توجە بە اینکە حکم عادلانە و سریع بود حکم قضایی صادرە برای ارجاع قاتل به دیوان عالی کشور موجب آسودگی خاطر بسیاری از افراد نگران در مورد این پرونده شد.
وی با اشاره به اینکه حکم قطعی نیست و در انتظار تصمیم‌گیری در چند روز آینده است، افزود: آنها بە عنوان انجمن مصر برای دفاع از حقوق و آزادی‌ها، آرزو می‌کنند حکمی کە علیە این پروندە صادر شد بە همەی پروندەهای مشابه تعمیم داده شود. وی تاکید کرد انتظار دارد این موضوع با اجرای عدالت و اشد مجازات برای مجرم به سرعت پایان یابد.
با توجە بە پروندەهایی کە انجمن مصر برای دفاع از حقوق و آزادی با آنها روبرو می‌شود حبیبە مازن با اشارە بە اینکە نگران واکنش جامعە است تاکید کرد: نیمی از مواردی که با آن مواجه شده است، بحرانی است کە در توجیه جامعه و حمایت نسبی آن از مجرمان علیە قربانیان وجود دارد.
حبیبه مازن با اشارە بە رای سریع دادگاە و عدم توجە بە برخی واکنش‌ها و توجیهی کە قاتل برای انجام جرم ارائە داد؛ آن را تحولی چشمگیر و محسوس در بخش قضایی مصر و امیدوارکنندە خواند.
او همچنین علت تسریع در رسیدگی به پرونده را آشفتگی جامعە، آشکار بودن جنایت و فشار افکار عمومی از طریق شبکەهای اجتماعی و همچنین لزوم اقدام بازدارندە برای جنایت مشابە دانست.
گرافیک با تصویر مقتول روی دیوار دانشگاه
دانشجویان دانشکده هنرهای زیبایی دانشگاه منصوره با همکاری تعدادی از اعضای هیئت علمی، تصویری گرافیکی از نیره اشرف را با لباس سفیدش که دور تا دور آن را دسته‌ای از گل احاطه کرده بود، بر دیوار دانشگاه کشیدند تا یاد او را جاودانه کنند و احساس غم و اندوه خود را بیان کنند.
از سوی دیگر خواهر نیرە نیز با اشارە بە درخواست‌هایی کە از طریق حساب‌های کاربری ناشناس برای پرداخت دیەی پنج میلیون جنیە دریافت کردە است تاکید کرد: این کار را هرگز انجام نخواهد داد و حکم اشد مجازات مجرم را در قبال پول برای تغییر زندگی خود قبول نخواهند کرد.
هتک حرمت عکس‌های مقتول و تقاضای توقف حکم اشد مجازات برای قاتل
در موارد خشونت همیشە شاهد آن بودەایم کە گروهی حریم شخصی فرد مورد خشونت قرار گرفتە را نقض و تلاش می‌کنند عمل مجرم را توجیە کنند. در پروندەی نیرە اشرف نیز چنین اتفاقی افتاد و گروهی از کاربران شبکەهای اجتماعی با انتشار عکس‌هایی از او، لباس پوشیدن، همراهی با دوستانش و طرز زندگی او را زیر سوال بردند. آنها زندگی نیرە را خلاف شرع دانستە و بە همین دلیل از قاتل حمایت کردە و او را لایق اشد مجازات ندانستند.
همان صفحات مجازی اقدام بە فرستادن فایل صوتی و پیام‌ها مشکوکی بە خانوادەی نیرە کردند. از سوی دیگر، گروهی از فعالان و زنان جوان نیز بە این اقدامات واکنش شدید نشان دادند و خواستار آن شدند با افرادی کە اطلا‌ع‌رسانی اشتباە کردە برخورد شود، افرادی کە حقوق بشر و حریم خصوصی زندگی مقتول را نقض می‌کنند، شناسایی و مجازات شوند.
این واکنش‌ها نشان از دو قطبی بودن جامعەی مصر است، گروهی انسانیت را زیر پاگذاشتە و با بهانەهایی همانند «ناموس» و «عفت»ی کە لباس دینداری بر آن پوشانیدە و بر جامعە تحمیل شدە، قتل زنان را توجیە می‌کنند.
این دو قطبی بودن جامعە درگیری بین دو گروە جامعە ایجاد کرد و این سوال مطرح شد آیا زن جوان حق انتخاب داشتە و می‌تواند حق انتخاب زندگی خود را داشتە باشد و یا آیا مرد می‌تواند حق مالکیت بر بدن زن را داشتە باشد؟
قاضی پروندە در سخنرانی خود اعلام کرد کە تنها براساس شواهد و مدارک حکم را صادر خواهد و حکم صادرە را بە دیوان عالی کشور ارائە خواهد داد.