بهاران لهیب

کابل- دیروز روز معلم بود، اما طالبان اجازه تجلیل از این روز را ندادند. یک هفته پیش از روز معلم، در تمام بازارها و مساجد از سوی امر به معروف طالبان تبلیغ می‌شد که برگزاری این روز گناه است. دیروز نیز در اکثر مکاتب کشور، نمایندگانی از اداره امر به معروف فرستاده شده بودند تا نظارت کنند مبادا پنهانی از این روز تجلیل شود. حتا به شاگردان نیز اجازه داده نشد برای معلمان خود تحفه بیاورند.

در حالی‌که در بسیاری از کشورهای جهان، معلمان بلندترین جایگاه اجتماعی را دارند، در افغانستان یکی از تحقیرشده‌ترین اقشار جامعه‌اند. پایین‌ترین معاش به آنان پرداخت می‌شود و بیشتر خانواده‌ها موافق‌اند که زنان معلم شوند، چون از دید آنان شغلی آسان و محفوظ برای زنان است.

با این حال، معلمان زن می‌گویند که همیشه با تمسخر و بی‌احترامی مواجه‌اند. آنان گفتند: «همان‌گونه که در جامعه مردسالار و بنیادگرای ما، پیشبرد امور منزل و تربیت فرزند را وظیفه طبیعی زنان می‌دانند و خانه‌داری را بی‌ارزش می‌شمارند، معلمی نیز شغل ساده و پیش‌پاافتاده تلقی می‌شود. در حالی‌که در هر دو نقش، حیات کشور به دست ماست، اما باز هم به عنوان زن تحقیر می‌شویم.»

در روزهای اخیر گزارش‌هایی منتشر شده است که در دانشگاه‌ها محصلان اجازه استفاده از تلفن همراه را ندارند. علاوه بر این، در نصاب درسی مکاتب تغییراتی ایجاد شده و مضامین دینی و عربی اضافه گردیده است. معلمان زن مجبورند لباس سیاه‌رنگ از سر تا پا بپوشند و روزانه برای یک ساعت در جلسات آموزش دینی شرکت کنند.

جنت ولید، دختر صنف سوم مکتب، با ناراحتی گفت: «من معلم خود را دوست دارم. دلم می‌خواست برایش تحفه ببرم، اما دو روز پیش مادرم را به مکتب خواستند و گفتند نباید تحفه ببریم.»  

لیلا وحید، شاگرد صنف ششم، نیز گفت: «معلمان ما زیاد زحمت می‌کشند تا ما باسواد شویم و آینده درخشان داشته باشیم. ما شاگردان فقط یک روز در سال فرصت داریم از آنان قدردانی کنیم، اما همان هم اجازه نمی‌دهند. بسیار جگرخون می‌شوم، مخصوصاً که سال آینده دیگر اجازه ندارم به تحصیل خود ادامه بدهم.»

خالده ضیا، یکی از معلمان مکتب، در گفت‌وگو با ما گفت: «جالب است که طالبان هر چیزی را با اسلام و شریعت مرتبط می‌دانند و هر مراسمی را فرهنگ کفار می‌خوانند. در حالی‌که حضرت محمد خود معلم و رهنمای جهان اسلام بود. چرا میان گفتار و کردار طالبان چنین تفاوتی وجود دارد؟»

خالده افزود: «ما معلمان می‌دانیم مردم در وضعیت بد اقتصادی قرار دارند و هیچ‌گاه از شاگردان خود تحفه نمی‌خواهیم. فقط می‌خواهیم اجازه بدهند یک روز در سال از همدیگر قدردانی کنیم.»  

روز معلم در افغانستان، به جای روزی برای تقدیر از زحمت‌کشان عرصه آموزش، به نمادی از محدودیت و تحقیر تبدیل شده است. طالبان با ممنوع‌کردن تجلیل از این روز، بار دیگر نشان دادند که نه‌تنها برای آموزش و نقش معلم در جامعه ارزشی قائل نیستند، بلکه می‌خواهند هر نشانه‌ای از احترام، تشویق و آگاهی را از مدارس و دانشگاه‌ها حذف کنند.