«کمپین اجباری‌کردن نقاب؛ به‌حاشیه‌راندن زنان و تحکیم تفکر مردسالارانه است»
یک فعال حقوق بشر با تأکید بر اینکه کمپین تحمیل نقاب در مناطق تحت کنترل جهادی‌های هیئت تحریر الشام، تهدیدی مستقیم برای آزادی‌های فردی و تلاشی برای تداوم به‌حاشیه‌راندن زنان است، افزود: «استفاده از دین به‌عنوان ابزاری برای کنترل سیاسی، غیرقابل قبول است.»
روشیل جونیور
سویداء - در بسیاری از مناطق سوریه که با تنوع اتنیکی و فرهنگی شناخته می‌شوند، کارزارهای جنجال‌برانگیزی به‌ویژه از سوی جهادی‌های هیئت تحریر الشام به راه افتاده است تا زنان را وادار به پوشیدن نقاب کنند؛ اقدامی که موجی از مخالفت در میان محافل و جنبش‌های زنان برانگیخته است.
از آغاز بحران سوریه و با وخامت اوضاع سیاسی و امنیتی، زنان به‌طور خاص از تغییرات بنیادینی در وضعیت اجتماعی و سیاسی خود رنج برده‌اند. جنبش‌های تندرو که در برخی مناطق ظهور کردند، بخشی از این تغییر به‌شمار می‌روند؛ چرا که در سایه حاکمیت جهادی‌های هیئت تحریر الشام بسیاری از حقوق زنان محدود شد، و از جمله برجسته‌ترین این محدودیت‌ها، کمپین اجباری‌کردن پوشیدن نقاب برای زنان در مناطق تحت کنترل آن‌هاست.
این اقدام با خشم عمومی و اعتراض فعالان حقوقی روبه‌رو شد. رمال الحمد، فعال حقوق زنان و فعال حقوق‌بشر مخالفت کامل خود را با این کمپین اعلام کرد و آن را تهدیدی واقعی برای آزادی‌های فردی و حقوق زنان در سوریه دانست و گفت: «ما زنان سوری بیش از چهارده سال برای آزادی و حقوق خود در جامعه مبارزه کرده‌ایم؛ هرگز نمی‌توانیم بازگشت به حکومتی سخت‌گیرتر را بپذیریم، حکومتی که نقش زن را نادیده می‌گیرد و در پی به‌حاشیه‌راندن اوست.»
رمال الحمد افزود که این کمپین تنها به تحمیل نقاب محدود نمی‌شود، بلکه شامل تهدیدهای فزاینده علیه زنانی است که از پوشیدن آن خودداری می‌کنند. او تأکید کرد که تأثیر این کارزار فقط متوجه زنان بی‌نقاب نیست، بلکه تمامی زنان جامعه را دربر می‌گیرد؛ زیرا اگر کسی از معیارهای تحمیل‌شده پیروی نکند، به‌گونه‌ای به او نگریسته می‌شود که گویی فاقد ارزش‌های «اخلاقی و اجتماعی» است.
وی یکی از مهم‌ترین مشکلات ناشی از این کمپین را آمیختگی خطرناک دین و سیاست دانست و افزود: «در این شرایط، جدایی میان این دو حوزه تقریباً غیرممکن به نظر می‌رسد.»
وی با اشاره به اینکه جوهر دین، هیچ‌گاه پوشیدن نقاب را به‌عنوان شرط صلاح و درستکاری زن تحمیل نمی‌کند، تأکید کرد که دین بر پایه محبت، مدارا و آزادی استوار است. اما در برخی مناطق، افرادی تلاش می‌کنند دین را ابزاری برای سلطه سیاسی بر زنان قرار دهند، امری که برای زنان سوری کاملاً مردود است. او بر ضرورت «جدایی دین و سیاست» تأکید کرد.
رمال الحمد همچنین مخالفت قاطع خود را با هرگونه تلاش برای تحمیل لباس یا آیین مذهبی مشخص توسط هر قدرت سیاسی اعلام کرد و تأکید نمود که دین نباید به ابزاری برای کنترل جامعه یا به حاشیه‌راندن زنان تبدیل شود.
وی افزود که این کمپین اثرات روانی و اجتماعی بسیار منفی بر زنان در مناطقی که تحت کنترل جهادی‌های هیئت تحریر الشام هستند خواهد داشت و توضیح داد: «حتی زنان محجبه نیز با نگاه متفاوت جامعه مواجه می‌شوند اگر نقاب نپوشند، امری که تأثیر منفی بر وضعیت روانی آنها دارد و باعث احساس شرم یا کمبود ارزش در نظر جامعه می‌شود.»
رمال الحمد همچنین با اشاره به اینکه این تبعیض فقط محدود به جنبه اجتماعی نیست، بلکه بر فرصت‌های شغلی زنان نیز تأثیر می‌گذارد، گفت: نگرانی واقعی وجود دارد که زنان غیرنقاب‌دار از مشاغل خود کنار گذاشته شوند یا به‌عنوان افراد غیرمتعهد تلقی شوند؛ امری که می‌تواند به مسیر حرفه‌ای و زندگی شخصی آنان آسیب جدی برساند.
وی بر ضرورت مخالفت قاطع زنان جامعه سوریه با این کمپین تأکید کرد و با اشاره به اینکه همبستگی زنان از تمامی اتنیک‌‌ها و خلق‌ها، اکنون یک ضرورت فوری برای حفاظت از حقوق آنان است، گفت: «باید یک‌دل و متحد در برابر این کمپین بایستیم، زیرا نبود اتحاد، تهدیدی برای همه چیزهایی است که در سال‌های گذشته برای آن مبارزه کرده‌ایم.»
این فعال حقوق زنان افزود: زنان تمایلی ندارند سوریه به نمونه‌ای مشابه افغانستان تبدیل شود، جایی که آزادی‌ها به نام دین محدود می‌شود. او تأکید کرد که آنها به‌شدت مخالف تبدیل جامعه به یک ساختار صرفاً مردسالارانه هستند که حقوق زنان را نادیده می‌گیرد و نقش آنها را به حاشیه می‌راند.
رمال الحمد در پایان با اشاره به اینکه خود از اتنیک دروزی است، تأکید کرد که هر اتنیک دینی در سوریه دارای ویژگی‌ها و آیین‌های خاص خود است و هرگونه تلاش برای تحمیل آیین‌های دینی از سوی هر نهاد یا گروه بر اعضای اتنیک‌‌های مختلف را به‌طور قاطع رد کرد و افزود که دروزی‌ها به آداب و رسوم خود در عبادت و پوشش پایبند هستند و هرگونه دخالت در امور دینی آنها را نمی‌پذیرند.
او همچنین اظهار داشت که احترام عمیقی برای ادیان دارد، اما استفاده از دین به‌عنوان ابزار سرکوب یا سلطه بر زنان را کاملاً رد می‌کند.