مرکز خبر - هشتادمین نشست سالانه مجمع عمومی سازمان ملل متحد در حالی آغاز می‌شود که بسیاری از کشورهایی که در آن مشارکت می‌کنند، خود عاملان اصلی بحران‌های انسانی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی در خاورمیانه‌اند. کشورهایی همچون ایران، ترکیه و سوریه نه‌تنها مسئول مستقیم فقر، جنگ و مرگ جامعه هستند، بلکه تلاش کرده‌اند با عادی‌سازی سرکوب، قتل و انحصار سیاسی، ساختارهای اجتماعی و خواست مردم را نابود کنند.

 

ایران: اعدام‌های گسترده و سایه بمب اتم

ایران در سه سال گذشته بالاترین آمار نقض حقوق بشر را در میان کشورهای منطقه به خود اختصاص داده است. پس از آغاز خیزش انقلابی «ژن، ژیان، آزادی»، صدها نفر کشته و بیش از ۲۲ هزار نفر بازداشت شدند. در سال ۲۰۲۴ بیش از ۹۰۰ اعدام ثبت‌شده گزارش شد؛ این اعدام‌ها در محاکمات ناعادلانه و برای ایجاد رعب اجتماعی صورت گرفتند. شکنجه، اعتراف‌گیری اجباری و فشار بر زنان و فعالان مدنی به‌طور سازمان‌یافته ادامه دارد.

علاوه بر این، ایران اکنون با خطر تبدیل‌شدن به یک قدرت هسته‌ای مواجه است. روز گذشته، ۷۱ نماینده مجلس خواستار ساخت و نگهداری بمب اتمی شده‌اند و قرارداد ساخت هشت ایستگاه اتمی با روسیه آشکار شد. این تحولات، در شرایطی رخ می‌دهد که «مکانیسم ماشه» از سوی کشورهای اروپایی تا چند روز آینده فعال می‌شود و منطقه را در آستانه بحرانی تازه قرار می‌دهد، بحرانی که می‌تواند خطر تبدیل شدن خاورمیانه به «فلسطین دوم» را افزایش دهد.

پرسش اساسی این است: آیا آشکار شدن امضای قرارداد هشت ایستگاه اتمی با روسیه و موضع اکثریت مجلس ایران برای ساخت و آزمایش بمب اتم، به‌منزله‌ی ورود با موقعیت قدرت جمهوری اسلامی به نشست مجمع عمومی سازمان ملل است؟ اقدامی که همزمان می‌تواند به‌عنوان پیامی آشکار از سوی روسیه به اروپا و آمریکا نیز تلقی شود.

 

ترکیه: صلح نیمه‌تمام و تهدید علیه خودمدیریتی شمال و شرق سوریه

از زمان آغاز پروسه صلح و جامعه دموکراتیک که عبدالله اوجالان، رهبر خلق کورد در ترکیه، پیشنهاد داد، هیچ گام عملی از سوی دولت ترکیه برداشته نشده است. برعکس، آنکارا با مداخله نظامی در سوریه تلاش کرده است سیستم خودمدیریتی شمال و شرق سوریه را از میان بردارد.

همچنین خواستار انحلال نیروهای دموکراتیک سوریه (ه‌س‌د) شده و همزمان با همکاری و هم‌پوشانی با گروهک جهادی هیئت تحریرالشام، زمینه تضعیف نیروی مردمی را به سود گروه‌های جهادی فراهم می‌کند.

در همین راستا، سرکرده هیئت تحریرالشام، محمد جولانی، تهدید کرده است که در صورت عدم انحلال ه‌س‌د، حملات ترکیه ادامه خواهد یافت.

این پرسش همچنان بی‌پاسخ مانده است که نیروهای دموکراتیک سوریه چگونه می‌توانند با چنین تهدیداتی دست به انحلال یا همان ادغام که انحلال می‌باشد بزنند، در حالی‌که طبق سیستم خودمدیریتی، این نیروها می‌توانند هم در سطح محلی و هم در مرکز مشارکت مردمی داشته باشند.

از سوی دیگر، ترکیه همچنان یکی از بزرگ‌ترین ناقضان آزادی مطبوعات و حقوق ملیت‌ها واقلیت‌ها در منطقه است و با استفاده از قوانین ضدتروریسم، جامعه مدنی و روزنامه‌نگاران را سرکوب می‌کند.

 

سوریه: جنگ چندلایه و نقض حقوق گسترده

سوریه درگیر بحرانی‌ترین شکل نقض حقوق بشر است؛ جایی که هم دولت و هم گروه‌های مسلح غیردولتی دست به سرکوب و خشونت زده‌اند:

- در حملات ساحلی، حدود ۱٬۵۰۰ غیرنظامی علوی ظرف چند روز کشته شدند.

- از دسامبر ۲۰۲۴ تا فوریه ۲۰۲۵، ۶۴ مورد ربایش در حمص ثبت شد.

- از فوریه ۲۰۲۵ تاکنون، دست‌کم ۳۶ زن و دختر علوی ربوده شده‌اند.

- درگیری‌های اخیر در سویدا صدها کشته و هزاران آواره برجای گذاشت.

هیئت تحریرالشام و سایر گروه‌های جهادی با حمایت مستقیم یا غیرمستقیم بازیگران منطقه‌ای و جهانی، تهدیدی دائمی علیه غیرنظامیان و نیروهای مردمی باقی می‌مانند، به‌ویژه که در این نشست، جولانی با استقبال و «فرش قرمز» مواجه شده است!؟

با وجود چنین کارنامه‌ای، کشورهای مذکور در نشست سالانه سازمان ملل شرکت می‌کنند و حتی تلاش دارند بحران‌های انسانی را عادی جلوه دهند. پرسش‌های کلیدی این است: آیا در این نشست، نقض گسترده حقوق بشر و بحران‌های اجتماعی توسط این حاکمان نقد و بررسی خواهد شد؟ یا قدرت‌های هژمونیک جهانی با پروژه‌هایی چون «کریدورهای نظم نوین جهانی» تنها به دنبال تعمیق فاجعه و تثبیت منافع ژئوپولیتیک خود هستند؟

نقض حقوق بشر در ایران، ترکیه و سوریه نه استثنا، بلکه بخشی از سیاست روزمره‌ی این دولت‌ها و گروه‌های مسلح است. از اعدام‌های گسترده در ایران گرفته تا سرکوب روزنامه‌نگاران و کنشگران سیاسی و مدنی در ترکیه تا ربایش‌ها و قتل‌عام‌ها در سوریه، همه نشان می‌دهند که مردم این منطقه میان مرگ و سرکوب گرفتار شده‌اند.

هشتادمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل فرصتی است برای بازخواست این کشورها؛ اما پرسش اصلی اینجاست که آیا این نهاد جهانی توان و اراده‌ای برای مهار فاجعه دارد، یا تنها به سکوت و تثبیت وضع موجود بسنده خواهد کرد؟