مرکز خبر- زنان باردار در مناطق جنگی سراسر جهان با سطوحی بی‌سابقه از خشونت و رنج مواجه‌اند؛ به‌گونه‌ای که بیمارستان‌های زایمان به هدف حملات مستقیم تبدیل شده‌اند. این وضعیت، شکنندگی زنان و کودکان را تشدید کرده و جان آنان را به خطر انداخته است. گزارش‌ها از فروپاشی سامانه‌های اساسی سلامت حکایت دارند.

در تحقیقی که روزنامه بریتانیایی «گاردین» انجام داده و بر داده‌های گردآوری‌شده توسط سازمان غیردولتی «سیکیوریتی اینسایت» استوار است، از سطحی بی‌سابقه از خشونت علیه زنان باردار و نوزادان تازه‌متولدشده در جریان منازعات شعله‌ور جهان پرده برداشته شده است.

این تحقیق الگوی «خشونت باروری» را بررسی می‌کند؛ پدیده‌ای که به یکی از چهره‌های نوین جنگ‌ها بدل شده و اثرات مستقیم آن بر زنان باردار و کارکنان حوزه پزشکی، و نیز تهدیدش علیه توان دولت‌ها برای حفاظت از جمعیت و تضمین حق زایمان ایمن را آشکار می‌سازد.

بر اساس این داده‌ها، طی سه سال گذشته نزدیک به ۳۰۰ حمله و اخلال علیه مراکز مراقبت‌های زایمان و زنان باردار صورت گرفته است؛ افزون بر دست‌کم ۱۱۹ مورد که شامل حملات مستقیم به بیمارستان‌ها و اتاق‌های زایمان بوده‌اند.

به‌گزارش این تحقیق، شمار زیادی از زنان کشته شده‌اند، برخی از دسترسی به مراقبت‌های درمانی محروم مانده‌اند و گروهی دیگر ناچار شده‌اند در شرایطی ناایمن زایمان کنند. همچنین داده‌ها از کشته شدن دست‌کم ۶۸ ماما و پزشک زنان و زایمان، ربوده شدن ۱۵ نفر و بازداشت ۱۰۱ نفر خبر می‌دهند. به‌احتمال زیاد این ارقام کمتر از واقعیت‌ هستند، چراکه تنها رویدادهایی را دربر می‌گیرند که در رسانه‌های محلی، ملی و بین‌المللی و پایگاه‌های داده الکترونیکی گزارش شده‌اند؛ در حالی که در برخی مناطق درگیری، ارتباطات و دسترسی به اطلاعات بسیار محدود است.

این تحقیق به وضعیت فاجعه‌بار زنان باردار در غزه نیز پرداخته و خاطرنشان می‌کند که حتی پس از آتش‌بس اکتبر گذشته، زنان و کودکان همچنان به‌دلیل وخامت مراقبت‌های بهداشتی ناشی از کمبود دارو و تجهیزات جان می‌بازند. گزارش‌هایی وجود دارد مبنی بر اینکه زنان در غزه میان آوارها و کنار جاده‌ها زایمان می‌کنند؛ در حالی که بیمارستان‌ها هدف گلوله‌باران مستقیم و حملات موشکی قرار گرفته‌اند.

در اوکراین، از آغاز سال ۲۰۲۲ تاکنون دست‌کم ۸۰ مرکز مربوط به زایمان و نوزادان تخریب شده است. تحقیق «گاردین» اشاره می‌کند که فشار روانی، به‌طور چشمگیری عوارض حین زایمان را افزایش داده است. در شهر خرسون در جنوب اوکراین، بیمارستان زایمان از آغاز جنگ پنج بار آسیب دیده است. در میانمار نیز مراکز درمانی بمباران شده و ده‌ها ماما و بیمار بازداشت شده‌اند.

در سودان، به‌ویژه در ۲۸ اکتبر گذشته، سی زن در بیمارستان سعودیِ زایمان در شهر الفاشر پناه گرفته بودند که یکی از هولناک‌ترین رخدادهای جنگ داخلی این کشور رقم خورد؛ جایی که نیروهای «پشتیبانی سریع» به بیمارستان یورش بردند و گزارش‌ها از کشته شدن بیش از ۴۶۰ بیمار و همراهان آنان خبر می‌دهند.

 

بی‌ضمانتی و عدم ‌پیگرد

در حال حاضر، ۶۷۶ میلیون زن در فاصله‌ای کمتر از ۵۰ کیلومتر از مناطق درگیری مرگبار زندگی می‌کنند؛ بالاترین سطح ثبت‌شده از دهه ۱۹۹۰ تاکنون. این وضعیت در حالی است که هیچ تضمین و پیگرد قضایی مؤثری برای جنایات جنگی علیه خدمات مراقبت‌های بارداری وجود ندارد.

پایال شاه، وکیل حقوق بشر در سازمان غیردولتی «پزشکان برای حقوق بشر»، اعلام کرده است که نبود پاسخ‌گویی، «فرهنگ مصونیت از مجازات» ایجاد کرده و حملات مرتبط با سلامت باروری بخشی از اعمال نسل‌کشی به‌شمار می‌آیند؛ زیرا با جلوگیری از تولد یا تخریب امکان بقای یک گروه، موجودیت آن را هدف می‌گیرند.

کارشناسان پزشکی می‌گویند بیشتر مرگ‌ومیرهای مادران با رعایت رویه‌های معمول قابل پیشگیری است، اما در زمان جنگ، نظام‌های سلامت فرو می‌پاشند و شرایطی که زایمان ایمن را ممکن می‌سازد، از میان می‌رود.