بیش از ۳۰ مرگ در یک سال؛ زندان‌های ایران، قتلگاه تدریجی زندانیان
یک گزارش تازه از زندان تهران بزرگ (فشافوییه)، زندانیان واحد ۵ اعلام کردند طی یک سال گذشته دست‌کم ۳۰ زندانی مالی به دلیل نبود پزشک متخصص و مشکلات درمانی جان خود را از دست داده‌اند.
مرکز خبر- روز شنبه ۵ مهرماه، پایگاه خبری دیده‌بان ایران به نقل از زندانیان محبوس در زندان تهران بزرگ گزارش داد ظرف یک سال گذشته، حدود ۳۰ نفر از زندانیان جرایم مالی به‌دلیل مشکلات درمانی و نبود پزشک متخصص جان خود را از دست داده‌اند.
بر اساس این گزارش، کمبود فضای مددکاری و شرایط نامناسب در واحد پنج زندان تهران بزرگ از «مسائل فلاکت‌بار» این زندان است. آمار دقیق هویت زندانیان جان‌باخته منتشر نشده، اما مرگ‌های پی‌درپی زندانیان در ایران به‌دلیل عدم دسترسی به خدمات پزشکی و تعلل مسئولان در اعزام آنها به مراکز درمانی خارج از زندان، در هفته‌های گذشته به مساله‌ای بحرانی تبدیل شده است.
تنها در بازه زمانی ۲۱ شهریورماه تا ۳ مهر، دست‌کم پنج زندانی، از جمله چهار زن، در زندان‌های قرچک ورامین، کچوئی کرج و یزد جان خود را از دست داده‌اند. یکی از این موارد، سمیه رشیدی بود که پس از مدت‌ها محرومیت از درمان، به بیمارستان منتقل شد اما یازده روز بعد جان خود را از دست داد. این حادثه با واکنش‌های گسترده کاربران فضای مجازی، فعالان حقوق بشر و زندانیان سیاسی مواجه شد و بسیاری آن را «قتل تدریجی عامدانه» و نتیجه مستقیم سیاست‌های قوه قضاییه و سازمان زندان‌ها دانستند.
وضعیت بحرانی بهداشت و غذا در زندان تهران بزرگ
زندانیان مالی در مصاحبه با دیده‌بان ایران اعلام کردند که واحد پنج این زندان شامل ۱۰ سالن است که هر سالن ۱۶ اتاق و ۲۴۰ تخت دارد. به گفته آنها، آمار زندانیان بسیار بالاتر از ظرفیت قانونی است و بسیاری از زندانیان مجبور به خوابیدن در کف اتاق‌ها، راهروها و نمازخانه‌ها هستند. آنها همچنین عنوان کردند که مقامات تنها از سالن‌های ویژه بازرسی می‌کنند و شرایط واقعی زندانی عادی را نادیده می‌گیرند.
گزارش‌ها همچنین نشان می‌دهد که جیره نان زندانیان «بی‌کیفیت و غیرقابل مصرف» است و حتی غذای ناهار و شام نیز کیفیت پایینی دارد و تنها هنگام بازدید مسئولان وضعیت بهتر می‌شود.
تبعات قضایی و نظامی
زندانیان می‌گویند بسیاری از آنان قربانی حکم‌های سلیقه‌ای و ناعادلانه قضات شده‌اند و حتی با وجود ارائه وثیقه یا اسناد ملکی، باز هم امکان آزادی ندارند.
طی روزهای گذشته سه زن زندانی در زندان قرچک با هویت‌های سودابه اسدی، جمیله عزیزی از زندانیان با جرائم مالی و سمیه رشیدی، زندانی سیاسی به دلیل عدم رسیدگی پزشکی جان خود را از دست دادند.
زندان قرچک ورامین، که به‌عنوان بزرگ‌ترین زندان زنان در ایران شناخته می‌شود، در سال‌های اخیر به نمادی از نقض حقوق بشر و شرایط غیرانسانی برای زندانیان زن تبدیل شده است. این زندان که در بیابان‌های شرق تهران واقع شده، به‌دلیل موقعیت جغرافیایی‌اش، دسترسی خانواده‌ها به آن دشوار است و این امر بر شدت انزوای زندانیان می‌افزاید.
شرایط غیرانسانی و بهداشتی
زندان قرچک با مشکلات بهداشتی جدی مواجه است. در برخی از بخش‌های زندان قرچک که پیشتر سوله مرغداری بوده است، تعداد زندانیان به بیش از ۶۰۰ نفر در سالن‌هایی با ظرفیت کم می‌رسد. این امر منجر به تراکم جمعیت و شرایط نامناسب خواب و بهداشت می‌شود. همچنین، آب ناسالم، غذای بی‌کیفیت و نبود خدمات بهداشتی کافی، مشکلات زندانیان را تشدید کرده است.
نقض حقوق بشر و شکنجه
پس از حمله هوایی اسرائیل به زندان اوین در ۲۳ ژوئن ۲۰۲۵(۲ تیرماه)، که دست‌کم ۷۱ کشته برجای گذاشت، بسیاری از زندانیان سیاسی زن به‌طور ناگهانی و خشونت‌آمیز به زندان قرچک منتقل شدند. این انتقال بدون اطلاع خانواده‌ها، بدون اجازه برداشتن دارو یا وسایل شخصی، و با دستبند و پابند انجام شد .
زنان منتقل‌شده در فضای بسیار گرم و غیر قابل تهویه، برخی در سالن‌های کارخانه‌ای بی‌پنجره و بدون تهویه نگهداری می‌شوند. آب شرب شور و غیرقابل استفاده است؛ غذای زندان بی‌کیفیت است؛ داروهای ضروری در اختیار نیست؛ و ارتباط با خانواده به شدت محدود یا قطع شده است .
بسیاری از زندانیان سیاسی دارای بیماري‌های مزمن مانند دیابت، فشار خون و مشکلات قلبی، بدون دریافت دارو یا امکان مراجعه به بیمارستان‌های خارج زندان نگهداری می‌شوند .
در بندهای قرنطینه و سالن‌های قرچک، تراکم جمعیتی بسیار بالا است: هر بند ۲۰۰ تا ۳۰۰ زندانی را در خود جا داده با بدترین سطح امکانات. بسیاری مجبورند روی زمین بخوابند و برای استفاده از توالت یا حمام در صف بایستند. فاضلاب نامناسب، بوی تعفن، حضور حشرات و موش، در فضای زندان گزارش شده است.