اوین جمعه: سیاست انکار نقش زنان، آیندهی جامعه سوریه را تهدید میکند
شمار آوارگان سوری به ۱۲.۳ میلیون نفر رسیده است؛ زنـان و کودکان بیشترین بار رنج را بر دوش میکشند. تداوم سیاستهای انکار نقش زنان و نقض حقوق آنان، آینده جامعه سوریه را با تهدید جدی مواجه کرده و بازگشت امن آوارگان، نیازمند تضمینهای بینالمللی است.
رونیدا حاجی
حسکه - از زمان آغاز بحران سوریه در سال ۲۰۱۱، جهان شاهد یکی از بزرگترین موجهای آوارگی در تاریخ معاصر بوده است؛ موجی که در پی آن میلیونها سوری برای یافتن امنیت ناچار به ترک کشور شدند. بر اساس دادههای کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل متحد، شمار پناهندگان و آوارگان سوری تا پایان سال ۲۰۲۵ به حدود ۱۲.۳ میلیون نفر رسیده است.
اوین جمعه، مدیر سازمان حقوق بشری، در واکنش به یکی از گستردهترین موجهای آوارگی در تاریخ معاصر جهان، تأکید کرد که این آمارها بازتابدهنده عمق فاجعهای است که همچنان سایه سنگین خود را بر مردم سوریه و جامعه جهانی انداخته است. او گفت: «زنان و کودکان بیشترین آسیب را از پیامدهای آوارگی متحمل میشوند.» وی توضیح داد که از میان ۱۲.۳ میلیون پناهنده و آواره سوری، بیشترین سهم به زنان و کودکان تعلق دارد و شمار زنان بهتنهایی حدود چهار میلیون نفر برآورد میشود.
او افزود که بسیاری از این زنان، پس از از دست دادن یا غیبت همسرانشان، مسئولیت تأمین معاش خانواده را بر عهده گرفتهاند؛ امری که حجم چالشهای پیشِ روی آنان را دوچندان میکند. اوین جمعه تصریح کرد: «زنان پناهنده حق ذاتیِ بازگشت امن و داوطلبانه به مناطق خود را دارند؛ حقی که تنها از طریق تعهدات روشن بینالمللی قابل تضمین است؛ تعهداتی که حفاظت در برابر آزار، خشونت و تبعیض را تضمین کند، بازگرداندن اموال و حقوق مدنی را ممکن سازد و در کنار آن، حمایتهای روانی و اجتماعی لازم را فراهم آورد تا زنان بتوانند بار دیگر در جامعه ادغام شوند.»
به گفته او، دولت موقت سوریه نهتنها به سیاست انکار حضور و نقش زنان پایان نداده، بلکه این رویکرد را با شدت بیشتری ادامه داده است. وی گفت: «پس از سقوط نظام پیشین سوریه، امید میرفت که بحران سوریه پایان یابد و وضعیت عمومی، بهویژه برای زنان، بهبود پیدا کند؛ اما آنچه در عمل رخ داد، ظهور سیاستهایی بود که زنان را بهطور مستقیم هدف قرار داد و به امتداد همان بحرانی تبدیل شد که جامعه از طریق زنان در آن هدف گرفته میشد.»
اوین جمعه ادامه داد: «در مرحله کنونی، سیاست انکار نقش زنان با قدرت ادامه دارد و تلاشهایی برای حذف آنان از عرصههای مختلف در جریان است. ما شاهد ارتکاب کشتارها و نقضهای جدی حقوق زنان بودهایم؛ اقداماتی که هدف آنها فروپاشی جامعه و مهار پیشرفت و نقش زنان در شمال و شرق سوریه بوده است، تلاشی برای تضعیف مبارزهای که زنان سالهاست ادامه میدهند.»
او بر اهمیت توافق دهم مارس بهعنوان نقطهای کلیدی برای آینده مردم سوریه تأکید کرد و گفت که هدف قرار دادن زنان در این مقطع، بخشی از سیاست انکار است که کل جامعه را تضعیف میکند. به گفته او: «امضای این توافق میتواند تحولی فراگیر ایجاد کند و ثبات را بازگرداند، بهویژه در وضعیت زنان سوری و با تضمین حفاظت از آنان. پس از سقوط نظام پیشین و تشکیل دولت موقت، حدود ۱۲ میلیون آواره امیدوار به بازگشت بودند، اما متأسفانه آنچه شاهدش بودیم، آغاز مرحلهای تازه از نقض حقوق مردم سوریه بود؛ امری که امید سوریها به آیندهای بهتر را بر باد داد.»
در پایان، اوین جمعه بر ضرورت تضمین بازگشت امن آوارگان تأکید کرد و گفت نبود چنین تضمینهایی تاکنون مانع بازگشت آنان به خانههایشان شده است. او تصریح کرد: «تداوم نقضها تا امروز ایجاب میکند که بازگشت آوارگان مشروط به تضمینهای روشن بینالمللی برای حفاظت از آنان در برابر هرگونه تعرض باشد، همراه با پاسخگو کردن عاملان جنایتها و نقضهای صورتگرفته در سوریه؛ اقدامی که گامی اساسی و غیرقابل چشمپوشی است.»