برچم جودی

کوبانی – دانشگاه کوبانی، که فعالیت خود را از سال ۲۰۱۸ در کانتون فرات آغاز کرده است، در ۲۹ ژوئن از تأسیس دانشکده علوم اجتماعی خبر داد. در بیانیه این دانشگاه آمده است: «ما تأسیس دانشکده علوم اجتماعی را بر مبنای چشم‌انداز صلح رهبر عبدالله اوجالان اعلام می‌کنیم، چشم‌اندازی که به فلسفه تمدن دموکراتیک به مثابه یک شیوه زندگی فرامی‌خواند. این فلسفه، سنگ بنای مسیر آکادمیک و آموزشی دانشکده خواهد بود و بر ارزش‌های آزادی، عدالت و زندگی صلح‌آمیز استوار است.»

این دانشگاه همچنین اعلام کرد که در سال تحصیلی جدید، رشته‌های تاریخ، فلسفه، جامعه‌شناسی، ژنئولوژی و جغرافیا را با رویکردی میان‌رشته‌ای ارائه خواهد داد.

برای بررسی اهمیت و اهداف این دانشکده، با فریاز برکل، از اساتید دانشکده علوم اجتماعی، به گفت‌وگو نشسته‌ایم.

 

* تأسیس دانشکده علوم اجتماعی اکنون به صورت رسمی اعلام شده است. چه ضرورتی در این مقطع زمانی برای این اقدام وجود داشت و پیام درود رهبر خلق کورد، عبدالله اوجالان، به دانشگاه کوبانی در ۱۱ ژوئن، چه نقشی در پیشبرد این پروژه ایفا کرد؟

دانشکده علوم اجتماعی به عنوان یک واحد مستقل در دانشگاه کوبانی وجود نداشت، به همین دلیل اکنون در حال تأسیس آن هستیم و ثبت‌نام رسمی از سال ۲۰۲۶ آغاز خواهد شد. رشته‌های تاریخ، فلسفه، جامعه‌شناسی، ژنئولوژی و جغرافیا در این دانشکده ارائه می‌شوند که انتخاب آنها کاملاً بر اساس اهداف علمی و نیازهای جامعه ما صورت گرفته است. ما تلاش داریم این دانشکده را به یک مرکز آکادمیک برای حل مشکلات و بحران‌های اجتماعی تبدیل کنیم. این اقدام باید بسیار زودتر انجام می‌شد، اما شرایطی چون جنگ در شمال و شرق سوریه، تخریب زیرساخت‌های کوبانی و کمبود کادر و امکانات، آن را به تأخیر انداخت. البته این مباحث پیش از این نیز در قالب سمینار به عنوان دروس اصلی برای تمام دانشجویان دانشگاه ارائه می‌شد.

تأسیس این دانشکده همواره یکی از خواسته‌های اصلی دانشجویان و اساتید بود، چرا که آن را راهی برای شناخت و حل چالش‌های خود می‌دانستند. از همین رو، مدت‌ها بود که جلسات و بحث‌های متعددی برای ارزیابی امکان تأسیس آن در جریان بود. ما همواره با این تردید مواجه بودیم که آیا توانایی ایجاد یک دانشکده موفق در این سطح را داریم یا خیر. اما پیام درود رهبر آپو به دانشگاه کوبانی، کادر آموزشی و دانشجویان، این تردیدها را از میان برد و به ما برای تأسیس و اداره این دانشکده، نیرویی عظیم بخشید.

 

* آیا می‌توان انتظار داشت که با یک دانشکده کاملاً آکادمیک و علمی روبرو باشیم؟ استقبال دانشجویان از این اقدام چگونه بوده و چه آینده‌ای برای آن پیش‌بینی می‌کنید؟

پس از پیام درود رهبر آپو، وظیفه خود دانستیم که به آن پاسخ عملی بدهیم و مقدمات کار را آغاز کردیم. در جلسه‌ای که برای اعلام رسمی تأسیس دانشکده برگزار شد، میثاق دانشگاه و ساختار آموزشی آن را تشریح کردیم. بر اساس مشاهدات ما، دانشجویان حاضر در جلسه و همچنین ورودی‌های جدید، سرشار از شور و اشتیاق بودند. امید، هیجان و علاقه آنها کاملاً محسوس بود. به ویژه این رویکرد در میانشان پررنگ بود که این دانشکده را فضایی برای بازشناسی هویت خود و یافتن راه‌حل برای مسائل اجتماعی و روزمره‌شان می‌دانند. ما در شرایط جنگی زندگی می‌کنیم و طبیعتاً جامعه از آن تأثیر پذیرفته است.

از طرفی، ما در عصر سلطه فناوری زندگی می‌کنیم که تأثیرات منفی مستقیمی بر جوانان دارد و این امر، گسستی جدی در جامعه ایجاد کرده است. جوانان اگرچه حضور فیزیکی دارند، اما ذهن و روحشان اسیر است. از این رو، ما تحلیل این مشکلات و ارائه راه‌حل برای مقابله با پدیده‌هایی چون اعتیاد و خودکشی را یک ضرورت دیدیم. به همین دلیل، امید زیادی به این دانشکده بسته‌ایم و برای تحقق اهدافمان، نظام آموزشی میان‌رشته‌ای را انتخاب کرده‌ایم. در این نظام، دانشجویان دو سال اول را به مطالعه دروس مشترک می‌پردازند و دو سال پایانی را بر رشته تخصصی خود متمرکز می‌شوند. پس از بحث‌های فراوان به این نتیجه رسیدیم که این علوم، مکمل یکدیگر هستند. برای مثال، این یک نقص بزرگ است که دانشجوی جامعه‌شناسی، تاریخ جامعه خود را نشناسد و این اصل در مورد تمام رشته‌ها صادق است.

 

* در ارزیابی‌های شما، علم ژنئولوژی نکته‌ای قابل توجه بود. این علم توسط رهبر خلق کورد، عبدالله اوجالان، معرفی شده و او پیامی نیز برای آکادمی ژنئولوژی فرستاده است. با در نظر گرفتن این پیشینه، ژنئولوژی دقیقاً چه جایگاه و تأثیر مستقلی در این دانشکده خواهد داشت؟ خصوصاً که شما در بیانیه تأسیس، بر «ایجاد تمدن دموکراتیک که با آزادی زن کامل می‌شود» تأکید کرده‌اید.

وجه تمایز این دانشکده دقیقاً در همین نکته نهفته است که تمام علوم را با نگرش و تفکر ژنئولوژی ارائه خواهد داد. مشکلات اساسی ما نیز از همین جداسازی علوم از یکدیگر و ارزیابی مسائل با دیدگاه‌های متفاوت نشأت می‌گیرد. برای مثال، جامعه‌شناسان مسائل را تنها از دیدگاه خود تحلیل می‌کنند، فلسفه بر پدیده‌ها یا منطق صرف استوار است و مورخان نیز در چارچوب محدود تحقیقات تاریخی و آینده‌پژوهی باقی مانده‌اند. به همین دلیل، علم ژنئولوژی منبع و مرجع تمام این رشته‌ها خواهد بود، چرا که مشکلات بنیادین، ریشه در عدم شناخت تاریخ، مسائل و علم زن دارند. بنابراین، مبنای اصلی که منابع درسی ما به آن استناد خواهند کرد، علم ژنئولوژی است. منابع پیشین ما در حوزه علوم اجتماعی نیز در چارچوب ایدئولوژی رهبر آپو تهیه شده بود، لذا طبیعی است که در تأسیس این دانشکده نیز از فلسفه او بهره ببریم.

کادر آموزشی ما نیز بر اساس فلسفه رهبر آپو تربیت شده‌اند و پروژه‌های فکری ایشان، که ما آن را کلید حل بحران‌های این قرن می‌دانیم، جایگاهی محوری در آموزش‌های ما دارد. برای مثال، در دوره آموزشی مشترکی که اخیراً با دانشگاه بریم داشتیم، بیشترین پرسش آنها درباره ژنئولوژی و دلیل محوریت ایدئولوژی رهبر آپو در نظام آموزشی ما بود. پاسخ ما روشن بود. ما رهبر آپو را صاحب اندیشه‌ای می‌دانیم که توانایی پایان دادن به بحران‌های جهانی را دارد. بر همین اساس، دانشکده ما با نگرش و فلسفه ایشان اداره می‌شود و ژنئولوژی نیز یکی از ثمرات این فلسفه است. ژنئولوژی، علم زن و جامعه است و جامعه آزاد تنها با زن آزاد ممکن می‌شود. هدف ما پرورش نسلی نو، آگاه و روشنفکر، بر پایه همین تفکر است.

 

* رهبر خلق کورد، عبدالله اوجالان، بر پیشاهنگی زنان در روند صلح و ایجاد جامعه دموکراتیک تأکید کرده است. شما به عنوان زنانی فعال در عرصه علم، مشخصاً چه نقشی در این زمینه و در پرورش نسلی آگاه و آزاد ایفا خواهید کرد؟

باید تأکید کنم که بنیان‌گذاران این دانشکده عمدتاً زنان هستند و این خود یکی از دستاوردهای انقلاب زنان در شمال و شرق سوریه است که زنان توانستند به سطح رهبری در تأسیس دانشکده‌های انسان‌ساز، مبتنی بر فلسفه زندگی آزاد و دموکراتیک دست یابند؛ به‌ویژه در روند صلح و جامعه دموکراتیکی که رهبر آپو آن را اعلام کرد. ما در نتیجه‌ی منابع، آموزش و ذهنیت رژیم بعث، از گذشته و آینده خود گسسته شده بودیم و آموزش‌ها تنها در چارچوب ساختن شخصیت‌هایی ارائه می‌شد که آن رژیم می‌خواست. دانشگاه کوبانی و به‌ویژه این دانشکده، در تقابل با آن ذهنیت و تجربه، پاسخی است که آلترناتیوهایی چون «ملت دموکراتیک» و «جامعه‌شناسی آزادی» را برای نسل‌های جدید به ارمغان می‌آورد.  

ما امیدهای بزرگ و اراده‌ای استوار داریم و چنان تلاش خواهیم کرد که شایسته پیام درود رهبر آپو باشد. ما دانشگاه کوبانی را به نماد و دروازه‌ای برای تحقق فلسفه رهبر آپو تبدیل خواهیم کرد. دانشکده علوم اجتماعی به طور خاص، به مرکز پژوهش، تحقیق و شناسایی مشکلات اجتماعی تبدیل خواهد شد. در این راستا، مراکز پژوهشی وابسته به دانشکده تأسیس خواهیم کرد که وظیفه آنها تحقیق همه‌جانبه و انحصاری درباره مشکلات اجتماعی خواهد بود. بسیاری از علوم کنونی تنها به توصیف مشکلات محدود مانده‌اند، اما ما علاوه بر آشکار ساختن مشکلات، راه‌حل آنها را نیز ارائه خواهیم داد تا بحران‌های موجود را ریشه‌کن کنیم.