سورگل شیخو

حسکه - در پی انقلاب زنان در روژاوای کوردستان و شمال و شرق سوریه، زنان علاوه بر پیشگامی در عرصه‌های مختلف زندگی، در حفظ و احیای فرهنگ و سنن خود نیز نقش برجسته‌ای ایفا می‌کنند. تمامی خلق‌های ساکن در مناطق اداره خودمدیریتی، موفق به حفظ هویت و میراث فرهنگی خود شده‌اند و زنان در این زمینه پیشگام هستند. جامعه ارمنی یکی از جوامعی است که توانسته است با انقلاب زنان، پوشش سنتی خود را احیا کند و در مقابل یکسان‌سازی فرهنگی ناشی از مدرنیته سرمایه‌داری، از میراث فرهنگی خود محافظت نماید.

لوسناک کاوریان، عضو جامعه ارمنی شهر حسکه در کانتون جزیره منطقه شمال و شرق سوریه، در خصوص لباس‌های سنتی زنان ارمنی، با خبرگزاری ما به گفت‌وگو پرداخت.

 

نمادگرایی عناصر چهارگانه طبیعت در پوشش سنتی زنان ارمنی

لوسناک کاوریان اظهار داشت که لباس سنتی زنان ارمنی نمایانگر غنای فرهنگی این ملت است. او افزود: «در فرهنگ کهن ارمنی، انار نماد ثروت زنان است و زنان ارمنی همچون این میوه، همواره خود را می‌آرایند. آنها با دستان خود از ابریشم، لباس‌های خود را می‌بافند و بدین ترتیب میراث فرهنگی خود را غنی‌تر می‌سازند.»

لوسناک کاوریان با اشاره به نظریه فیلسوف گرگور یوهان مندل درباره چهار عنصر نمادین در لباس زنان ارمنی بیان کرد: «این عناصر عبارتند از زمین، آب، آتش و هوا. زمین نماد سرزمین اجدادی، آب نشانه پاکی و آرامش، آتش تجلی درخشندگی و رنگ‌های روشن، و هوا نماد آرامش محیط پیرامون است. زن ارمنی با بهره‌گیری از این عناصر، هویت متمایز خود را نمایان می‌سازد. رنگ سفید نماد پاکی روح، قرمز نشانه شجاعت و فداکاری، خطوط طلایی نماد ثروت و شکوه، و آبی نشانگر عدالت آسمانی است. تجمیع این رنگ‌ها در لباس زن ارمنی، تصویری از زنی را ترسیم می‌کند که توانسته پس از تحمل مصائب تاریخی، هویت و فرهنگ خود را احیا نماید.»

 

بازیابی میراث فرهنگی ارمنی؛ تلاشی پس از تراژدی تاریخی

لوسناک کاوریان بیان داشت که زنان ارمنی نقش حیاتی در حفظ و تداوم هویت، تاریخ و فرهنگ ارمنی ایفا کرده‌اند. وی افزود: «آثار سیاست‌های نسل‌کشی علیه ارمنیان، که از سال ١٩٠٩ تا ٢٠٢٣ به فرمان امپراتوری عثمانی و وارثان آن اعمال شده، بر فرهنگ، تاریخ و هویت ما کاملاً مشهود است. با این حال، این اقدامات خصمانه نه تنها ما را تضعیف نکرده، بلکه عزم ما را برای پایبندی به آرمان‌هایمان راسخ‌تر ساخته است. زنان ارمنی ساکن در منطقه شمال و شرق سوریه، با تلاش‌های خود در احیای این میراث فرهنگی، حق مسلم خود را به اجرا می‌گذارند. این حق نه تنها برای جامعه ارمنی، بلکه برای تمامی ملل ساکن در این منطقه به رسمیت شناخته شده و تضمین گردیده است.»

 

هنر و ظرافت در لباس سنتی زنان ارمنی؛ تلفیق ابریشم با زیورآلات نفیس

لوسناک کاوریان توضیح داد که پارچه‌ها و فلزات به کار رفته در این لباس‌ها حاوی تاریخ و فرهنگ غنی است. او افزود: «کلاه‌ها معمولاً به رنگ قرمز یا آبی هستند و با تزئینات فلزی یا سکه‌های طلایی آراسته می‌شوند. استفاده از سکه‌های طلا نشان‌دهنده ارزشمندی زن است. کلاه‌های آبی رنگ با سکه‌های نقره‌ای و کلاه‌های قرمز با سکه‌های طلایی تزئین می‌شوند. هر تزئینی و سکه‌ای داستانی منحصر به فرد دارد که با دستان هنرمند ساخته شده است. به ویژه پس از تجربه نسل‌کشی، زنان ارمنی توانستند از طریق این هنر، صدای خود را به جهانیان برسانند و میراث فرهنگی نیاکان خود را حفظ کنند. اگرچه هر ملتی دارای پوشش منحصر به فرد خود است، اما این تنوع فرهنگی نه تنها تأثیر منفی نداشته، بلکه به نمایش شکوه مشترک همه خلق‌ها منجر شده است. لباس سنتی ارمنی در نوع خود بی‌نظیر است. پارچه آن از ابریشم طبیعی تهیه شده و تزئینات طلا و نقره آن با دست ساخته می‌شود، که این امر بر ارزش و اصالت آن می‌افزاید.»

 

انقلاب روژاوا، دریچه‌ای به سوی بازشناسی هویت اصیل زنان ارمنی

لوسناک کاوریان اظهار داشت که انقلاب روژاوا فرصتی برای بازیابی هویت اصیل زنان ارمنی فراهم کرد. او سخنان خود را اینچنین ادامه داد: «پس از وقایع تلخ نسل‌کشی سال ١٩١۵، جامعه ارمنی با پراکندگی مواجه شد که منجر به فاصله گرفتن نسبی از عناصر هویتی زن ارمنی گردید. اما انقلاب روژاوا زمینه‌ای را فراهم آورد تا زنان ارمنی بتوانند فرهنگ و پوشش سنتی خود را احیا کنند. این احیای فرهنگی به حدی بوده است که اکنون در مناطق شمال و شرق سوریه، زنان ارمنی با هویت اصیل خود شناخته می‌شوند. لباس‌های سنتی ارمنی نه تنها یک پوشش، بلکه نمادی از هویت و بخشی جدایی‌ناپذیر از ملت ارمنی محسوب می‌شوند. امروزه، ما به عنوان جامعه و زنان ارمنی، با بهره‌گیری از فرصت‌های ایجاد شده توسط این انقلاب، نه تنها از فرهنگ خود محافظت می‌کنیم، بلکه از تنوع فرهنگی موجود در این منطقه جغرافیایی نیز حمایت به عمل می‌آوریم.»

 

ضرورت پاسداری از پوشش سنتی در دوران معاصر

لوسناک کاوریان در ادامه سخنان خود به تأثیرات مد مدرن که توسط نظام سرمایه‌داری ترویج می‌شود، اشاره کرد. او از زنان جوان و نسل جدید درخواست نمود تا به اصالت فرهنگی خود بازگردند و میراث نیاکان خود را که در راه حفظ این فرهنگ تلاش کرده‌اند، ارج نهند. او اینگونه سنان خود را ادامه داد: «در شرایط کنونی که ما در میانه جنگ و انقلاب قرار داریم، ضروری است که از تأثیرپذیری بی‌چون و چرا از الگوهای فرهنگی تحمیلی نظام سرمایه‌داری اجتناب کنیم. هدف این نظام، مشغول کردن ذهن جوانان با مدهای جدید و تأثیرگذاری بر تفکر و دیدگاه آزاد آنهاست. ما به نسل جوان، به ویژه زنان جوان، توصیه می‌کنیم که از لباس‌های سنتی و ملی خود محافظت نمایند. این لباس‌ها نماد هویت شما هستند و شایسته مراقبت و حفاظت می‌باشند. هر زن باید به این باور برسد که ما نیازی به پذیرش بی‌چون و چرای الگوهای فرهنگی بیگانه نداریم. ما توانایی پیشرفت و توسعه درون‌زا را داریم. می‌توانیم افکار نو را در جامعه و میان زنان ترویج دهیم، آنها را به سمت روشنفکری هدایت کنیم و نسل‌هایی اصیل و وفادار به ریشه‌های فرهنگی خود پرورش دهیم.»

 

نوزدهم ژوئیه؛ روز گرامیداشت همبستگی و تعامل مسالمت‌آمیز میان ملت‌ها

در پایان، لوسناک کاوریان با تبریک سالگرد انقلاب ١٩ ژوئیه به تمامی زنان و خلق‌ها اظهار داشت: «ما به عنوان زنان این سرزمین، حفاظت از آن را وظیفه‌ای اخلاقی می‌دانیم. حفظ میراث فرهنگی، بخش جدایی‌ناپذیری از حفاظت از دستاوردهای انقلاب است. با اتحاد و همبستگی، قادر خواهیم بود در برابر حملات انجام شده ایستادگی کنیم. سالگرد انقلاب ١٩ ژوئیه را که نماد دموکراسی و آزادی برای مردم شمال و شرق سوریه و تمام مردم این کشور است، گرامی می‌داریم. ١٩ ژوئیه ، انقلاب زندگی مسالمت‌آمیز ملت‌های مختلف در کنار یکدیگر است. درود بر انقلاب و آزادی ملت ما.»