اتحادیه "نادا"؛ شروعی زنانه به سوی تغییر، آزادی و دموکراسی
اتحادیه "نادا" گامی جسورانه در مسیر مبارزه زنان در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا است که زنان از کشورهای مختلف را گرد هم می‌آورد تا تغییر اجتماعی را محقق کرده و اصول عدالت، آزادی و برابری واقعی را برقرار سازند.
مالفا محمد
مرکز خبرـ اتحادیه "نادا" با محوریتی زنانه در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا است که هدف آن توانمندسازی زنان و تقویت حقوق آن‌ها از طریق اتخاذ چشم‌انادازی استراتژیک و جامع بر پایه اصول جهانی حقوق بشر می‌باشد. این اتحادیه تلاش می‌کند تا قدرتی زنانه پیشرو ایجاد کرده و جوامعی آزادتر برای زنان بسازد.
اتحادیه زنان دموکراتیک منطقه‌ای "نادا" بر اساس مجموعه‌ای از میثاق‌های بین‌المللی مانند کنوانسیون رفع تمامی اشکال تبعیض علیه زنان (سیداو)، کنوانسیون استانبول برای حفاظت از زنان در برابر خشونت، و قطعنامه شورای امنیت ۱۳۲۵ مربوط به زنان، صلح و امنیت، استوار است. این اتحادیه همچنین تمامی اشکال واپس‌گرایی و تبعیض را رد کرده و بر استقلال فکری و تحرک خود تأکید می‌کند تا تصمیمات خود را با آزادی و شفافیت و مطابق با اولویت‌های مسائل زنان اتخاذ کند.
برای آشنایی بیشتر با اتحادیه "نادا" و وظایف و فعالیت‌های آن و چگونگی جمع‌آوری زنان از کشورهای مختلف تحت یک سقف، گفت‌وگویی با دکتر آنجلا سلطان المعمری، عضو هیئت رئیسه اتحادیه نادا و بنیان‌گذار مرکز مطالعات استراتژیک حمایت از زنان و کودکان در یمن، داشتیم.
آیا می‌توانید در مورد آغاز شکل‌گیری اتحادیه صحبت کنید؟ آیا اهدافی که برای آن تعیین شده بود، تحقق یافته است؟
حضور در دومین کنفرانس منطقه‌ای زنان در خاورمیانه و شمال آفریقا متنوع بود و زنانی از حدود ۲۱ کشور در آن شرکت داشتند. این کنفرانس در تاریخ ۳۱ سپتامبر تا ۲ ژوئن ۲۰۱۳ در شهر آمد در باکور کوردستان برگزار شد و به رهبری زنان دموکراتیک آزاد تحت شعار "زن، زندگی، آزادی" برگزار گردید. یکی از مهم‌ترین نتایج این کنفرانس، تشکیل اتحادیه زنان دموکراتیک منطقه‌ای و کار بر روی آن برای داشتن چشم‌اناداز و اهداف مشترک بود که نام آن به اختصار "نادا" شد.
اتحادیه "نادا" چه دستاوردهایی برای زنان خاورمیانه به ارمغان آورده است؟ فعالیت‌های شما به کدام کشورها گسترش یافته است؟ آیا کشورهایی هستند که نتواسته‌اید به آن‌ها دسترسی پیدا کنید؟
اولاً، از نظر دیدگاه و تشکیل اتحادیه نادا، بسیاری از جنبه‌های مثبت وجود دارد که می‌توان آن‌ها را در چند نکته خلاصه کرد. اتحادیه نادا خود یک شرط مهم زنانه بود که توانست تعداد زیادی از زنان در خاورمیانه و شمال آفریقا را گرد هم آورد. همچنین، این اتحادیه یک ساختار منطقه‌ای ایجاد کرد که تنوع موجود را جمع‌آوری کرده و به تقویت همکاری و همبستگی و همچنین تقویت کار مشترک زنان کمک کرد. این اقدام همچنین باعث تبادل اطلاعات و دانش درباره وضعیت زنان و مسائل آن‌ها در کشورهای مختلف شد، به‌ویژه در کشورهایی که مبارزات زنان برای احقاق حقوقشان مهم بود. در نتیجه، پیشرفتی در ایجاد اصول سازمانی و تشکیل کمیته‌های منطقه‌ای و ملی حاصل شد.
همچنین، با وجود تمام چالش‌ها و مشکلاتی که در چهار سال گذشته با آن‌ها مواجه شدیم، توانستیم از طریق اتحادیه نادا انسجام خود را حفظ کنیم. این انسجام در موقعیت‌های مختلف و با مواضع واضح در مسائل عمومی و مخصوصاً مسائل زنان نمایان شد. فعالیت‌های میدانی و فکری، همچنین شرکت در صدور بیانیه‌ها، پیام‌ها و تلگراف‌های مشترک که محتوای آن‌ها وضعیت زنان بود، از جمله دستاوردهای اتحادیه نادا بود.
اتحادیه نادا با چالش‌های بسیاری روبه‌رو شد که مانع دستیابی به اهداف مورد نظر گردید. در ابتدا، هماهنگی میان اعضا مشکل بود و نوع فعالیت‌ها یا نیازهای مشخص در کشورهای مختلف مشخص نبود. در ابتدا، ارتباطات تقریباً محدود به رهبری نادا بود، چرا که رهبری و دبیرخانه را تشکیل دادیم و سپس کمیته عمومی را ایجاد کردیم.
پاندمی کرونا نیز تأثیر زیادی بر ارتباطات و نشست‌ها گذاشت، و باعث محدود شدن ایده‌ها و فعالیت‌های فکری به جلسات دبیرخانه شد. سپس، جنگ‌ها و درگیری‌های بعضی کشورهای منطقه، کار را دشوارتر کرد و مانعی برای ادامه فعالیت‌ها و یا استفاده از برخی فعالیت‌ها شد.
با این حال، اتحادیه نادا توانست فعالیت‌های خود را گسترش دهد. به‌عنوان مثال، ابتکار ضد اشغال و نسل‌کشی زنان برای امنیت و صلح به آن پیوست و همچنین پلتفرم دموکراسی برای زنان ایرانی با درخواست عضویت به اتحادیه پیوست. علاوه بر این، درخواست‌هایی از گروه‌های مختلف مانند حرکت زنان عراقی "انتفضی" و اتحادیه ۱۸۸ در عراق، و سازمان سبارک جوانان در فلسطین برای پیوستن به این اتحادیه وجود داشت.
در زمینه فعالیت‌های دیجیتال که بیشتر بر آن تمرکز کردیم، تعداد زیادی وبینار برگزار شد که شامل زنانی از کشورهای مختلف بود. تعداد این وبینارها تقریباً به چهار وبینار دیجیتال منطقه‌ای رسید که موضوعات مختلفی را مورد بررسی قرار داد. همچنین، پیام‌های تصویری برای نشست‌ها و کنفرانس‌های زنان منطقه‌ای و حضوری مانند آن‌هایی که در شمال و شرق سوریه، افغانستان، زنان ایزدی در بغداد، شبکه زنان در برلین، و کنفرانس زنان پایه‌گذار در تونس برگزار شد، ارسال گردید.
در خصوص آماده‌سازی‌ها، قرار بود یک کنفرانس برای اتحادیه برگزار شود، اما با مشکلاتی روبه‌رو شدیم که موجب تأخیر در برگزاری آن شد. همچنین، موانع اجرایی برخی کشورها در تسهیل دسترسی اعضا و خطرات امنیتی در برخی کشورها برای مهمانان، چالش‌هایی ایجاد کرد.
آیا اتحادیه توانسته است تبعیض و تعصبات قومی یا مذهبی که همیشه در تلاش برای از بین بردن آن‌ها بوده، کاهش دهد یا ریشه‌کن کند تا جامعه‌ای بر پایه آزادی، دموکراسی، برابری واقعی، عدالت اجتماعی و کرامت انسانی بنا کند؟
مطمئناً، چنین مسائلی مانند ریشه‌کنی یا کاهش تبعیض و تعصبات قومی یا مذهبی، کار آسانی نیست و نمی‌توان آن‌ها را با یک عصای جادویی یا تغییرات یک‌شبه حل کرد. این مسائل جزو اصول و ارزش‌هایی هستند که ما بر آن‌ها تمرکز داریم و در حال به‌روزرسانی و توسعه آن‌ها در چارچوب اصول اساسی خود هستیم.
تمامی اعضا و مشارکت‌کنندگان در اتحادیه ما این ارزش‌ها و اصول را در فرآیند عدالت دارند، مانند مبارزه با خشونت و تبعیض، مبارزه با اشغالگری و تلاش برای تحقق اصول عدالت، آزادی و دموکراسی. باید تأکید کنم که اکثر مشارکت‌کنندگان و اعضای اتحادیه از محیط‌هایی آمده‌اند که شاهد سرکوب و اشغال هستند، در آن‌ها درگیری‌ها و نزاع‌ها وجود دارد و با سلطه پدرسالارانه مواجه هستند. تمام این عوامل موجب می‌شود که حرکت دموکراتیک در داخل اتحادیه بسیار قوی باشد. همچنین، دستیابی به مرحله‌ای که اصول دموکراسی، آزادی و عدالت را برقرار کنیم، از اهداف مهمی است که ما در پی تحقق آن هستیم. اما همانطور که پیشتر اشاره کردم، تغییر این اصول و ارزش‌ها کار ساده‌ای نیست و ما با جدیت برای دستیابی به همبستگی زنان در سطح منطقه‌ای و جهانی تلاش می‌کنیم.
اتحادیه نادا تأکید می‌کند که مبارزه مشترک زنان، تضمین خروج از دایره جنگ‌ها و نسل‌کشی است که باعث افزایش تمامی اشکال خشونت مانند تجاوز و آزار جنسی می‌شود. چه راه‌کاری برای دستیابی به این هدف وجود دارد؟
من معتقدم این است که در وحدت کلمه و تلاش‌های مشترک از طریق یک پلتفرم یا ساختار واحد و قوی که در آن همه ما جمع می‌شویم و طبق یک هدف مشترک کار می‌کنیم، تلاش‌های ما تأثیر و اثربخشی بیشتری در دنیای واقعی خواهند داشت. استراتژی‌ای که ما در اتحادیه ندا دنبال می‌کنیم و طبق آن عمل می‌کنیم، بر اساس این مکانیزم استوار است.
ما در اتحادیه یک ایده واحد برای روایت مبارزه مداوم برای آزادی زنان و دموکراسی داریم. حضور زنان از دل تنوع جغرافیایی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی، همه این‌ها به تقویت کلمه و هدف کمک می‌کند. همچنین باید فراموش نکنیم که هر عضو از اتحادیه در کشور خود سعی در انتشار این افکار دارد و معتقدم که قدرت واقعی در این است که ایده‌ای را پذیرفته و تلاش کنیم برای رسیدن به هدف به‌طور جمعی.
چه مشکلات و موانعی در طول سال‌ها در مسیر فعالیت‌های اتحادیه وجود داشت و آیا چالش‌هایی بوده‌اند که فعالیت‌های شما را محدود کرده باشند؟
پیشتر اشاره کردید که برخی از چالش‌ها به عوامل درونی و ماهیت اتحادیه مربوط می‌شد، چرا که در ابتدا زمانی که اتحادیه تأسیس شد، جزئیات دقیقی در مورد نوع فعالیت‌ها وجود نداشت و حتی یک استراتژی و نظام مشخص برای کار کردن و اهداف نداشتیم. در عوض، ما مجموعه‌ای از ارزش‌های اساسی و ایده‌ای واحد داشتیم، اما ساختارهای اساسی و مقررات کاری بودند که با آن‌ها مواجه شدیم. به عنوان مثال، ابتدا رهبری اتحادیه را شکل دادیم، سپس دبیرخانه و بعد مجمع عمومی را ایجاد کردیم. در ابتدا، اعضا مشغول کارهای خود یا فعالیت‌های خاص جوامع‌شان بودند.
یکی از موانع دیگر این بود که نوعی تساهل وجود داشت و همچنین ارتباطات محدود به فضای دیجیتال بود، به این معنی که ملاقات‌های حضوری نداشتیم تا بیشتر یکدیگر را بشناسیم.
پس از کنفرانسی که دو سال پیش برگزار شد، جنبشی و بحث‌هایی پیرامون سند چارچوب اتحادیه ایجاد شد. ما تلاش کردیم تا اعضا را حول نقاط ملموس جمع کنیم که بتوانیم بر اساس آن‌ها حرکت کنیم یا خطوط اصلی را ترسیم کنیم.
در مورد تقسیم‌بندی‌ها و گروه‌ها، همانطور که گفتم، اتحادیه دارای رهبری، ساختار سازمانی و دبیرخانه است. همچنین تعدادی کمیته برای تقسیم وظایف و کار بر اساس یک سیستم عمومی برای ارتقاء اتحادیه و تبدیل آن به یک پلتفرم منطقه‌ای زنانه شکل گرفت که از طریق آن می‌توان مسائل مختلف زنان را مطرح و بحث کرد. همچنین اشاره می‌کنم که اتحادیه یک صدای رسانه‌ای نیز از طریق ایجاد پلتفرم‌ها یا صفحات در شبکه‌های اجتماعی داشت که این امر به ما کمک کرد تا به مخاطبان دست یابیم و از طریق پخش کارگاه‌ها و سمینارها، اتحادیه را معرفی کنیم.