با آغاز قیام بهار سال ١٩٩١ در باشور کوردستان که در پنجم مارس در رانیه آغاز شد، در تمام شهرها و شهرستان‌های باشور کوردستان گسترش یافت و رژیم فاشیستی بعث از پا درآمد. در این قیام بار دیگر تاریخ تکرار شد و زنان در صفوف نخست مبارزه جایگاه خود را یافتند و نقشی تاثیرگذار ایفا کردند.

قیام خلق در باشور کوردستان، در یازدهم مارس به شهر هولیر رسید. در آن روزهای تاریخی، یک زن بە نماد مبارزات تبدیل شد و پیشگام قیام بود، او مردم را با ارادە و شجاعتی بی نظیر بە مبارزە فراخواند.

با پیشگامی زنان، حزب بعث در شهر هولیر نیز از پا درآمد و خجه باوه در سال ١٩٩١ بە عنوان نخستین مبارز زن جان خود را فدا کرد و به نماد مقاومت و مبارزه در قیام مردم باشور کوردستان تبدیل شد.

 

خجه باوه کیست؟

خجه باوه یکی از چهره‌های شناخته شده در مبارزات آزادی شهر هولیر است. او در سال ١٩۴۵ در روستای ملا قَره در دشت هولیر به دنیا آمد. او زنی مهربان بود که از ابتدا به عنوان یک شخصیت اجتماعی شناخته می‌شد و مادر ٧ فرزند بود. زنی بی‌پروا، شجاع و پیشگام بود. در سال ١٩۶٢ در انقلاب ایلول مشارکت یافت و نقش فعالی ایفا کرد. او یکی از فعالیین شهر بودە و در هر زمینه‌ای از مبارزات آزادیخواهانه خلق کورد حمایت کرد.

 

احساسات وطن‌دوستی

در سال ١٩۶٨ دو پیشمرگ در دشت شمامک زخمی شدند و جراحات یکی از آنها بسیار شدید بود. خجه باوه چند روزی از آن‌ها در خانه‌اش مراقبت کرد و تا حدودی بهبود یافتند. او همچنین سلاح و دیگر نیازهای پیشمرگان را مهیا کردە و با وجود خطرات بسیار، بە دست آنها می‌رساند.     

 

اولین مبارزه زنانه در قیام

در روز دهم مارس ١٩٩١، یکی از برادران خجه باوه شهید شد. زمانی که همه در خانە آنها مشغول عزاداری بودند، خجه مراسم را ترک کردە و پس از چند ساعت با اراده‌ای قوی بە بین عزادارن برمی‌گردد. پس از بازگشت در بین زنان سخنرانی کردە و بە آنها می‌گوید: «لباس‌های سیاه خود را کنار بگذارید و لباس‌های رنگی و ملی خود را بپوشید، فردا روز ماست.»

او برای قیام آمادە بود. در صبح یازدهم مارس ١٩٩١، خجه باوه، با هلهلە از خانە خارج شدە و با کوبیدن در همە خانه‌ها، از آن‌ها می‌خواست کە به قیام بپیوندند.

خجه پیشاپیش مردم حرکت می‌کرد و نیروهای بعث در راە آنها کمین کردە و مردم را تیرباران کردند، در این حین خجه باوه زخمی شد، اما با وجود جراحت، مقاومت کرد و ادامه داد. تحت تاثیر این زن انقلابی، بسیاری از نیروهای بعث به جمع فعالان پیوستند. پس از آن، مردم کە از خون ریختە شدە دوستان خود بە شدت عصبانی شدە بودند، به سمت منطقه ستاقان حرکت کرد و مقرات سازماندهی بعثی‌ها و ساختمان‌های حکومتی هولیر را تصرف کردند. خجه باوه پیش از آنکه شهید شود، دستان خود را با خون بعثی‌ها آغشته کرد و با فریاد «این خون بعثی‌هاست» به جلو حرکت کرد و اینگونە مردم نیز بیش از پیش، بر مبارزات خود پافشاری کردند. اما این مقاومت با شدت بیشتری توسط نیروهای بعث سرکوب شد و او به عنوان اولین شهید زن در قیام شناخته شد.

او نماد شجاعت و مبارزات مردم هولیر شد. همانطور که یک زن پیشگام بود، در قدرت و اراده زنان باشور کوردستان علیه ذهنیت اشغالگر و پدرسالاری، نامی درخشان از خود بر جای گذاشت.

 

تندیس اولین زن قیام

در سی و دومین سالگرد قیام هولیر علیه رژیم بعث، با برگزاری مراسمی، تندیس زن پیشگام قیام، خجه باوه، نصب شد و او برای همیشە بە عنوان نخستین زن شهید در قیام، در ذهن و خاطرات مردم هولیر خواهد ماند.