یسری احمد

رقه-  زنان کارگر در شهر رقه توانستند قالب‌های مردسالارانه‌ای را که سال‌‌ها از ساده‌ترین حق آنها یعنی حق کار محرومشان کرده بود، بشکنند. امروز این زنان در چارچوب قوانینی که حقوقشان را تضمین می‌کند، با کامل‌ترین آزادی به کار مشغولند.

شهر رقه که به داشتن کارخانجات و مراکز تولیدی بسیار شناخته می‌شود، سالیان دراز به دلیل تحمیل مفاهیم ارتجاعی از سوی حاکمیت مردسالار، فاقد حضور زنان در عرصه کار بود.  اما انقلاب زنان موجب شد تا آنها گام‌های موفقی به سوی آزادی و برابری با مردان بردارند و امروز در کنار آنها به فعالیت مشغولند.

علاوه بر جنگ، درگیری‌ها، کمبود امکانات معیشتی و فقدان سرپرست خانواده که منطقه با آن دست و پنجه نرم می‌کند، از جملە دلایلی هستند کە موجب شدە است تعداد زیادی از زنان رقه بە کار کردن روی بیاورند.

در شهر رقه دو سال پیش کارخانه‌ای برای جداسازی زباله راه‌اندازی شد که امونه حسین ۵۰ ساله سرپرستی آن را بر عهدە دارد. او پس از فوت همسرش مجبور شده مسئولیت ۵ نوه‌اش را به عهده بگیرد.

امونە حسین درباره شرایط کاری بیان می‌کند: شرایط معیشتی به دلیل سقوط ارزش پول و تاثیر منفی آن بر دستمزد کارگران، روزبه‌روز دشوارتر می‌شود. ما علیرغم ساعات کار طولانی ، دستمزد اندکی دریافت می‌کنیم که حتی نیازهای اساسی‌ ما را هم برآورده نمی‌کند.

امونه حسین معتقد است هرچند کار سخت و دستمزد اندک باشد، اما کار برای زن ابزاری است که از طریق آن می‌تواند به خودباوری و استقلال برسد و دیگر نیازی به وابستگی نداشتە باشد.

او در ادامە سخنانش بیان می‌کند: علیرغم سختی کار و خستگی جسمانی، من از داشتن شغل و توانایی کمک به پیشرفت جامعه احساس غرور و رضایت می‌کنم.

وی افزود: نقش من در این کارخانه یکی از پایه‌های مهم پیشبرد فرایند تولید است و اگرچه ساده به نظر می‌رسد اما به پیشرفت جامعه کمک می‌کند. این امر انگیزه و اراده من را برای فعالیت بیشتر تقویت می‌کند، چراکه می‌توانم متکی به خودم باشم.

امونه حسین، در خصوص وظیفە و ماهیت کارش توضیح داد که وظیفه اصلی او هدایت و نظارت بر کار سایر کارگران است تا فرایند بازیافت به شکل منظم و بهینه انجام شود.

وی افزود: من مسئولیت‌ها را بر اساس تجربه کارگران تقسیم می‌کنم. به عنوان مثال، کارگران ماهرتر را برای جداسازی و طبقه‌بندی مواد برحسب نوع ماده اولیه به کار می‌گیرم. این کار به صورت دستی و بدون ماشین‌آلات انجام می‌شود چراکه میزان موادی که کارخانه دریافت می‌کند، چندان زیاد نیست.

وی در ادامه توضیحاتش بیان کرد: پس از طبقه‌بندی، مواد را در کیسه‌های بزرگ می‌ریزیم و محکم می‌بندیم. سپس آنها را برای صدور و ارسال به مراکز بازیافت و تولید مجدد آماده می‌کنیم. مواد اولیه مورد نیاز را از مراکز جمع‌آوری زباله‌های مصرف شده تهیه می‌کنیم. ساعات کاری ما از ساعت ۶ صبح تا ۶ عصر است و ساعات استراحت نیز برای کارگران در نظر گرفته شده است.

امونه حسین در مورد وضعیت زنان در زمان حاکمیت داعش بر شهر رقه گفت: زنان از همه حقوقشان محروم شدند و حتی از ساده‌ترین حق یعنی حق کار کردن نیز با وجود سختی شرایط معیشتی منع شدند. حتی به زنان بدون سرپرست هم اجازه کار برای کمک به خانواده‌شان داده نمی‌شد. اما امروز و پس از انقلاب زنان، آنها آزادی و حقوقشان را بازیافته‌اند و در کنار مردان به فعالیت مشغولند.

وی از نقش انقلاب زنان در رهایی زنان از ستم و بردگی و محدودیت‌های تحمیلی و همچنین بازگرداندن جایگاه واقعیشان که برای سال‌ها نادیده گرفته شده بود، تجلیل کرد. به گفتەی او، انقلاب زنان آنها را از تاریکی بردگی و خشونت به روشنایی آزادی و صلح هدایت کرد. او همچنین خاطرنشان شد که باید برای حفظ دستاوردهای انقلاب تلاش کنیم و آن را در اختیار همه گروه‌های آسیب‌پذیر قرار دهیم تا از بین نرود.

عایشه احمد، اهل شهر تل ابیض که چهار سال پیش به دلیل اشغال شهرش توسط ترکیه مجبور به آوارگی شده، در گفت‌وگو با خبرگزاری ما گفت: با وجود سختی‌های فراوان ناشی از آوارگی اجباری، همچنان مقاومت می‌کنیم. از همان ابتدای ورودم به رقه یعنی چهار سال پیش، برای کمک به امرار معاش خانواده‌ام مجبور به کار شدم و هزینه‌های سنگینی مانند اجاره خانه را متقبل می‌شوم.

او ادامە داد: امروزه خوشبختانه کار کردن زنان در کنار مردان و در هر مکانی مجاز شده است، در حالی که در زمان حاکمیت داعش، حتی به زنان سرپرست خانواده هم اجازه کار داده نمیشد. من اکنون کار میکنم تا بتوانم در تأمین نیازهای فرزندانم به همسرم کمک کنم.

درباره وظایفی که به او محول شده، تشریح کرد: من انواع مختلف کارها از جمله طبقه‌بندی، بسته‌بندی و حمل مواد را انجام می‌دهم و تمام تلاشم را می‌کنم تا در کارم موفق باشم. زنان توانایی و اراده اثبات خود را دارند و برخلاف باوری که وجود دارد عضو اضافی جامعه نیستند. کار این کارخانە بسیار به نیروی کار زنان وابسته است. امیدوارم شغل‌های بیشتری ایجاد شود که زنان جزئی جدایی‌ناپذیر از آن باشند. این کارخانه برای تعداد زیادی از زنان سرپرست خانوار شغل ایجاد کرده است.

رابعه محمد، ٣٩ ساله و مادر ٧ فرزند، درباره بزرگترین مشکلات زنان شاغل در رقه گفت: سنت‌ها و نگاه تحقیرآمیز جامعه نسبت به زنان، مهمترین موانع پیش روی زنان در اثبات خود هستند. من نیز با ذهنیت مردسالارانه‌ای که کار در بیرون از خانە را مختص مردان می‌دانست، مواجه بودم اما با اعتماد به توانایی‌هایم و اینکه کمتر از مردان نیستم، توانستم از این قالب ذهنی که زن را در خانه محبوس کرده بود، رها شوم.

رابعه محمد، تأکید کرد که زنان شمال و شرق سوریه با مقاومت در برابر مشکلات، توانسته‌اند بخش اعظمی از موانع پیش روی خود را پشت سر بگذارند.

وی افزود: این انقلاب زنان در سوریه امروز فراتر از مرزهای منطقه گسترش یافته است. از این رو، از همه زنان در هر کجا که با محدودیت‌هایی روبرو هستند، می‌خواهم با تکیه بر توان خود از این قیود رها شوند و به استقلال و نقشی فعال در جامعه دست یابند.

وی تأکید کرد که ایجاد کارخانجات در شمال و شرق سوریه موجب شده فرصت‌های شغلی متعددی برای زنان فراهم شود.

به گفتەی وی، اشتغال زنان در این کارخانجات نقطه عطفی برای تغییر نقش آنان بوده و در شکستن قیود سنتی که برای سالیان مانع از بهره‌مندی زنان از حقوق و آزادی‌هایشان شده بود، مؤثر واقع شده است. این زن کارگر خاطرنشان کرد که زنان امروز با اعتماد به نفس و توانمندی بیشتری به اثبات خود و نقش فعالشان در جامعه پرداخته‌اند.