دنیا نظری

سنه- بهره بردن از گیاهان بهاری نه تنها برای خوراکی و استفاده شخصی، بلکه فروش آنها نیز می‌تواند کمکی به زنان کم درآمد و یا بدون درآمد باشد در اول بهار تا اواخر ماه فروردین  و در برخی مناطق تا اواخر اردیبهشت زمین هدیه ارزنده به انسان می‌دهد و آن گیاهانی است که سرشار از خاصیت هستند و اگر کندن آن به صورت صحیح انجام شود هر سال این گیاهان در همانجا دوباره سبز می‌شوند و بازهم برای ساکنان زمین سلامتی به ارمغان می‌آورند. اغلب زنان روستا به دلیل تخصصی که در شناخت گیاهان دارند برای فروش آن نیز اقدام می‌کنند زیرا در شهر مردم دسترسی زیادی به گیاهان بهاری ندارند و آنها این فرصت را غنیمت می‌شمارند و به زمین‌های خود و و روستاهای دیگر می‌روند و برای چیدن گیاهان به همراه زنان و مردان دیگر اقدام می‌کنند. البته هر روستا و منطقه‌ای دارای پوشش گیاهی مختص به خود است و هر گیاهی در هر جایی رشد نمی‌کند، بعضی مناطق سردسیر هستند و بعضی مناطق گرمسیر، برخی در دشت‌ها و خاک‌های نرم رشد می‌کنند و برخی گیاهان نیز در مناطق سنگلاخی، با این اوصاف هرجایی منبع و منشأ گیاهان خوراکی و دارویی خاصی  است که زنان با داشتن این اطلاعات به کندن آنها اقدام می‌کنند.

 در روستاهای کوردستان همه نوع گیاهی از کنگر و ریواس گرفته تا قارچ و شنگ و گیلاخه پیدا می‌شود و از قدیم گفته‌اند گیاهان بهاری باید خورده شوند و آن را از واجبات دانسته‌اند و آنها که دستشان از این مناطق کوتاه است می‌توانند گیاهان را در بازار بخرند. این‌ها زحمات زنان روستا و زنانی است که شغل‌شان گیاه فروشی است و در ازای مقدار بسیار کمی پول گیاهان سرشار از خاصیت را به بازاریان می‌فروشند، سنت خوردن گیاهان بهاری از قدیم‌الایام بوده و همچنان باقی مانده است و اگر در غذاها و مصارف دارویی استفاده نشود برخی از آنها مانند کنگر و شنگ و ریواس به صورت خام مصرف می‌شود و طرفداران زیادی دارد  فروش گیاهان تنها به دو ماه بهار محدود می‌شود و شغلی دائمی محسوب نمی‌شود و سختی خاص خود را دارد زیرا باید با وسیله‌هایی مانند کلنگ گیاهان را بکنند و این نیروی زیادی می‌طلبد و همچنین باید آنها را پاک کنند که نتیجه آن در آخر دستانی زخمی است و نیرویی که زنان صرف می کنند درست به اندازه مردان و چه بسا بیشتر است و این برتری مردان در قدرت بدنی را نقض می‌کند.

در دشت ها و کوه‌ها زنان بسیاری دیده می‌شوند که برخی برای مصارف شخصی و از روی علاقه و برخی نیز برای فروش و در حجم بالایی گیاهان را از زمین کشت می‌کنند آنها با نحوه درآوردن گیاهان آشنا هستند و می‌دانند که نباید از ریشه باشد زیرا اگر از ریشه باشد سال بعد گیاه در آنجا رشد نخواهد کرد و آسیب جدی به پوشش گیاهی آن منطقه وارد می‌شود، خرید و فروش گیاهان در بازارها و از طریق  مغازه داران و داروسازان انجام می‌شود و مانند هر محصول دیگری به قیمت پایینی از زنان خریداری می‌شود.

نهیه محمدی از روستای جانوره به ما می‌گوید: ما اهل روستای جانوره هستیم و کشاورز و حیوان‌دار هستیم تا شروع بهار حیوانات در خانه هستند و مسئولیت نگهداری آنها با ما است و با آمدن بهار حیوانات باید بیرون بیایند و کار کشاورزی نیز شروع می‌شود و ما به دشتها می‌رویم و در فصل شروع گیاهان از تمام آنها استفاده می‌کنیم و در کنار تمام اینها به خانه‌داری و تهیه لبنیات نیز می‌پردازیم. در روستا هر کاری به دست زنان انجام می‌شود و زنان بسیار فعال هستند. در مورد گیاهان باید بگویم بیشتر دارویی هستند  مانند گزنه، هزبی کوهی، پونه و... این گیاهان برای بیماری عفونت و در زمستان برای درمان سرما‌خوردگی استفاده می‌شود. ده روز از بهار که می‌رود رویش انواع گیاهان شروع می‌شود گیاهانی مانند کنگر، ریواس، گیلاخه در روستای جانوره یافت می‌شود و مردم برای فروش از آنها بهره می‌برند تا اینکه در نیمه اردیبهشت با دانه کردن و پیر شدن گیاهان این فعالیت به اتمام می‌رسد، به دلیل نبود کار و درآمد مردم به فروش گیاهان روی می‌آورند که البته بد هم نیست. در روستای جانوره که گیاهان تمام شدند به مناطق دیگری نظیر سارال و هواره گرمه و گولچیر و شاه نشین و .. می‎روند که تا انتهای اردیبهشت به دلیل سردسیری منطقه می‌توانند به کندن و چیدن ریواس و قارچ و پیچک و کاشمه و انواع گیاهان بپردازند زیرا در منطقه ما بسیاری از آن گیاهان وجود ندارند، زنان در گروه‎های پنج شش نفره می‌روند و به صورت شراکتی آن را در شهرها برای مصارف دارویی می‌فروشند و درآمد خوبی هم دارد و گاهی دو بار در روز صبح و عصر می‌روند و گاهی تا چند میلیون در روز کار می‌کنند، در کل زنان در روستا زحمت زیادی می‌کشند هم در فعالیت‌های خانه مانند نظافت تهیه لبنیات و رسیدگی به حیوانات و آغول و بعداز ظهرها هم بیرون از منزل برای کارهای باغ و کشاورزی و رسیدگی به کارگران مشغول هستند و در کنار مردان به فعالیت می‌پردازند و بیشتر از مردان مسئولیت دارند و بیشتر کارها به وسیله آنها جابه‌جا می‌شود.

آهو قمری از مریوان می‌گوید: از اول بهار تا دوماه شروع به کندن کنگر می‌کنیم زیرا بعد از دو ماه پیر می‌شود از گیاهان دیگر مانند قسقوان و قارچ هم برای فروش بهره می‌بریم، بیشتر به منطقه جانوره و شیخ عتار می‌آییم و به مناطق دیگر به دلیل دوری زیاد نمی‌رویم کنگر خاصیت زیادی دارد و به شیوه‌های مختلف مانند کتلت، خورشت و به صورت خامی مصرف می‌شود و جدا از فصل بهار در زمستان‌ها هم برای تهیه گیاه گوزروان به کوه‌ها می‌رویم.