از دانشگاه تا دکان؛ روایت زن افغان از مبارزه با ممنوعیت‌ها و امیدسازی برای نسل آینده
در کشوری که زن بودن کافی‌ست تا متهم شوی، چطور می‌توان دکان باز کرد و ایستاد؟ عالیه مطهری پاسخ این پرسش را می‌دهد.
بهاران لهیب
بامیان- زنان افغان تلاش دارند با وجود سرکوب گسترده از سوی حکومت طالبان، نقش مؤثری در جامعه ایفا کنند. بسیاری از آنان با وجود پایان تحصیلات عالی، نتوانستند به آرزوهای شان در این چهار سال برسند، اما با آن‌هم، دست از مبارزه نکشیدند. آنان خواستند به قیمت جان‌‌شان راهی برای نسل‌های آینده باز کنند.
از جمله دلایلی که طالبان اجازه فعالیت اقتصادی به زنان می‌دهند، گرفتن مالیات از آنان است. با این حال، زنان تحصیل‌کرده افغان اجازه ندادند که فعالیت‌های اجتماعی‌شان در افغانستان متوقف شود. آنان مبارزه برای حقوق‌شان را به‌خوبی آموخته‌اند و می‌دانند که در برابر هر فرمان ناعادلانه‌ای باید ایستادگی کرد. در کنار حکومت مردسالار و سخت‌گیر، این زنان همچنان تلاش می‌کنند که صدای خود را خاموش نکنند.
عالیه مطهری یکی از این زنان مبارز است. او با وجود داشتن تحصیلات عالی و روبرو بودن با محدودیت‌ها، اکنون در یکی از بازارهای شهر بامیان دکانی ساخته و برای تأمین زندگی خود و خانواده‌اش تلاش می‌کند. او می‌گوید: «من فارغ‌التحصیل رشته اقتصاد از دانشگاه بامیان هستم. دو سال می‌شود که تجارت را در بخش صنایع دستی آغاز کرده‌ام. تمرکز اصلی‌ام روی لباس‌های سنتی افغان، به‌ویژه (گند افغانی) است.»
او در ادامه می‌گوید: «یکی از دلایل اصلی‌ام برای آغاز این کار، این بود که رشته‌ام اقتصاد و تجارت بود و دوم این که در شرایط فعلی، هیچ کاری برای زنان وجود ندارد. تنها گزینه‌ای که داریم همین تجارت و دکانداری است.»
در مورد سرمایه‌گذاری اولیه، عالیه چنین توضیح می‌دهد: «پدرم دهقان است. او زمین را به گرو گذاشت و با پول آن سرمایه ابتدایی این کار را فراهم کردم.»
عالیه از برخورد مردم با او به عنوان یک زن در بازار کار چنین می‌گوید: «مردم بامیان فرهنگی بلند دارند و برخورد بدی با من نداشته‌اند. اما طالبان محدودیت‌هایی برای ما دارند. در مورد حجاب بسیار سخت‌گیری می‌کنند. ماسک و پوشش کامل اجباری است. حتی گفته‌اند که باید برقه بپوشیم، ولی هنوز عملی نشده است.»
او در پایان، پیامی به سایر زنان افغانستان دارد: «زنان افغانستان هیچ‌گاه ناامید نشوند. گفته‌اند اگر هزار در بسته باشد، یکی باز می‌شود. درست است که از بیشتر کارها محروم شدیم، اما باید خودمان از نو برخیزیم و یک شغلی برای خود دست‌وپا کنیم. تنها با درس خواندن نمی‌توان پیشرفت کرد، بلکه کارهای تجاری مثل هوتل‌داری هم می‌تواند زمینه‌ساز پیشرفت زنان شود.»
در مورد مالیات و هزینه‌هایی که باید پرداخت کند نیز می‌گوید: «هر سه ماه یک بار مالیات می‌دهیم. برای نگهداری دکان هم به نگهبان پول می‌پردازیم. مالیات را خودشان تعیین می‌کنند، بر اساس اجناسی که در دکان موجود است حدس می‌زنند و مبلغی را مشخص می‌نمایند.»
زنان افغانستان در سایه حکومت سخت‌گیر طالبان، راه‌های جدیدی برای ادامه زندگی و مبارزه برای حقوق شان یافته‌اند. روایت عالیه مطهری تنها یک نمونه از هزاران زن افغان است که با وجود همه فشارها، باز هم امید را در دل دارند و مسیر را برای دختران فردا باز می‌کنند. این زنان نشان داده‌اند که با عزم، دانش، و تلاش، می‌توان حتی در تاریک‌ترین روزها نیز نوری افروخت.