عدم حضور زنان سوری در ترکیب هیئت اجرایی با انتقادات گسترده‌ای روبرو شد
چالش‌های بسیاری پیش روی زنان سوری برای ورود به جایگاه‌های تصمیم‌گیری وجود دارد که مهم‌ترین آن‌ها میراث فرهنگی، تبعیض، و همچنین برداشت نادرست از دین است.
روشیل جونیور
سویدا- شهر سویدا سوریه شاهد موجی از انتقادات در میان فعالان مدنی به دلیل نبود زنان در مناصب اجرایی بود؛ موضوعی که بار دیگر مشکل نمایندگی محدود زنان در جایگاه‌های عالی را یادآور می‌شود، به‌گونه‌ای که این جایگاه‌ها همچنان در انحصار مردان باقی مانده‌اند.
میراث اجتماعی
تغرید عزام، عضو اتحادیه وکلای سویدا و عضو کمیته آزادی‌های عمومی و حقوق بشر، بیان کرد که حذف زنان از مناصب اجرایی در شهر سویدا و به‌طور کلی در سوریه به‌ویژه پس از تغییرات سیاسی اخیر در کشور اخیراً به مسئله‌ای بحث‌برانگیز تبدیل شده است.
وی افزود: سؤال این است که چرا زنان در جایگاه‌های تصمیم‌گیری اجرایی حضور ندارند؟ و چرا این مناصب هنوز فقط در اختیار مردان هستند؟
وی علت این وضعیت را در یک میراث اجتماعی طولانی‌مدت می‌داند؛ میراثی که توسط نظام فکری و فرهنگی‌ای تقویت می‌شود که مرد را شایسته‌تر برای پست‌های رهبری می‌داند و شایستگی و توانمندی زنان برای رهبری را نادیده می‌گیرد.
تبعیض اجتماعی و دینی
وی همچنین با اشاره به اینکه این دیدگاه فقط محدود به جامعه نیست، بلکه توسط گفتمان دینی رایج نیز تقویت می‌شود، گفت: «با اینکه هیچ متن صریحی در قرآن یا سنت وجود ندارد که زنان را از عهده‌داری مناصب منع کند، اما تفسیرهای اشتباه و گفتمان مردسالارانه این ایده را تبلیغ می‌کند که مردان برای تصدی مناصب اجرایی شایسته‌تر و سزاوارترِ هستند.»
فقدان نمایندگی سیاسی و نبود قانون‌گذاری
تغرید عزام توضیح داد که «نمایندگی سیاسی زنان بسیار ضعیف است و این موضوع به‌طور خودکار آن‌ها را از جایگاه‌های تصمیم‌گیری کنار می‌گذارد. بدتر از آن، این است که ما هیچ قانون و مقرراتی نداریم که حداقل سطح مشارکت زنان در مناصب اجرایی را الزامی کند. به همین دلیل، ما نیازمند فعال‌سازی نظام سهمیه‌بندی (کوتا) هستیم؛ به عنوان یک راه‌حل اضطراری موقتی که حداقل سطح نمایندگی زنان را تضمین کرده، فضای اثبات توانمندی‌شان را برای آن‌ها فراهم کند و از انحصار مردان در مناصب قدرت جلوگیری کند.»
وی با تأکید بر اینکه نظام سهمیه‌بندی راه حلی بلندمدت نیست، گفت: «کوتا راه‌حل ریشه‌ای نیست، بلکه یک اقدام مرحله‌ای است که باید همراه با گسترش فرهنگ اجتماعی جدیدی اجرا شود؛ فرهنگی که نقش زنان را تقویت کرده و حضور آن‌ها در مناصب رهبری را با شایستگی مرتبط بداند، نه با جنسیت.»
آگاهی تربیتی و رسانه‌ای، سنگ‌بنای اصلی
این عضو اتحادیه وکلای سویدا و عضو کمیته آزادی‌های عمومی و حقوق بشر، همچنین با اشاره به اینکه راه‌حل واقعی از تقویت آگاهی فرهنگی و اجتماعی آغاز می‌شود، گفت: با گنجاندن داستان‌های موفقیت زنان در کتاب‌های درسی و نهادینه‌سازی این ایده که زن شریکی برابر در همه عرصه‌هاست و حق طبیعی‌اش است که در جایگاه تصمیم‌گیری باشد، درست مانند مرد می‌توان آگاهی فرهنگی و اجتماعی در جامعه را بالا برد.
وی خواستار اصلاح تصویر کلیشه‌ای‌ای از زن که رسانه‌ها و آثار نمایشی مانند سریال «باب الحاره» ترویج می‌کنند، شد و گفت: آثاری که زن را تابع مرد و فاقد قدرت تصمیم‌گیری نشان می‌دهند باید نمایش داده نشوند. رسانه نقش بسیار بزرگی در تثبیت این تصویر دارد و نقش محوری‌ای نیز در تغییر آن ایفا می‌کند.
عدالت جنسیتی و توانمندسازی واقعی
تغرید عزام با اشاره به اینکه عدالت و برابری جنسیتی به معنای اعطای لطف یا امتیاز به زنان نیست، بلکه حقی است که زنان مستحق آن هستند، چرا که آن‌ها «عامل خلق و سازندگان جامعه هستند و کنار گذاشتن‌شان تحت هیچ بهانه‌ای جایز نیست» بر ضرورت توانمندسازی سیاسی، اقتصادی و اجتماعی زنان از طریق برگزاری کارگاه‌های تخصصی آموزشی، و فعال‌سازی حضور آن‌ها در احزاب و نهادها نه فقط در انجمن‌های خیریه یا آموزشی تأکید کرد.
الگوهای زنانه‌ای که به حاشیه رانده شده‌اند
تغرید عزام با مطرح کردن این پرسش که «آیا ما الگوهای زنانه موفقی نداریم که از آن‌ها الهام بگیریم و آن‌ها را به عنوان الگو برجسته کنیم؟»، تأکید کرد: «قطعاً داریم. مانند روزنامه‌نگار الیزابت کوریه، زنی سریانی از شمال و شرق سوریه که در تأسیس اداره خودمدیریتی در آن منطقه نقش مهمی ایفا کرد. اما او و زنان دیگری مانند او در سوریه، به دلیل ذهنیت مردسالارانه‌ای که رهبری را مختص مردان می‌داند مورد توجه قرار نمی‌گیرند.»
رانت‌خواری و ترس از جاه‌طلبی زنان
وی همچنین به موانع دیگری همچون «رانت و واسطه‌گری» اشاره کرد که در گذشته برای انتصاب مسئولان مورد استفاده قرار گرفته و هنوز هم ادامه دارد و باعث حذف زنان از جایگاه‌های تصمیم‌گیری می‌شود، اشاره کرد و گفت: «برخی از مردم از جاه‌طلبی و قدرت زن می‌ترسند، در حالی که حقیقت این است زنی که می‌تواند خانه‌ای را اداره کرده و نسل‌هایی را تربیت کند، قطعاً می‌تواند مؤسسات و وزارتخانه‌ها را هم اداره کند.»
تغرید عزام که عضو اتحادیه وکلای سویدا و کمیته آزادی‌های عمومی و حقوق بشر است، در پایان صحبت‌های خود تأکید کرد: «ما نمی‌پذیریم که زن فقط به عنوان تصویری نمادین برای رضایت جامعه نمایش داده شود، بدون آنکه واقعاً در جایگاه تصمیم‌گیری قرار گیرد. به همین دلیل من با ایجاد دفاتر ویژه برای امور زنان مخالفم، چون این دفاتر به‌جای ترویج برابری، به جدایی جنسیتی دامن می‌زنند. ما خواهان توانمندسازی واقعی هستیم، نه شکلی و نمایشی؛ و خواستار قوانین روشنی هستیم که از حق زن برای رسیدن به جایگاه‌های تصمیم‌گیری حمایت کند.»