نهایت احمد

سلیمانی- ١٠ مارس ٢٠٢٢ برای اولین بار بر اساس قطعنامه‌ی ٧۵/٢٧۴ مجمع عمومی سازمان ملل متحد برای سال ٢٠٢١، روز جهانی زنان قاضی گرامی داشته شد. همچنین تعیین روز جهانی زنان قاضی، نقطه عطف مهمی در تلاش‌های جهانی برای تضمین برابری جنسیتی و آگاهی اجتماعی است.

وین در ١٠ مارس ٢٠٢٢ تضمین نمایندگی عادلانه‌ی جنسیتی و قوه قضائیه، که توانایی اتخاذ تصمیمات عادلانه را تقویت می‌کند، زنان قاضی دیدگاه‌ها و تجربیات مختلف را ترویج می‌کنند و اعتماد به قوه‌ی قضاییه را افزایش می‌دهند و گویی توانایی آن حمایت از حاکمیت قانون و حقوق بشر به طور همزمان نشان دهنده‌ی جامعه‌ای است که آن را نمایندگی می‌کند.

 

زنان قاضی در کوردستان نقش مهمی در تحکیم دیدگاه‌های جنسیتی در قوه‌ی قضائیه داشته‌اند

زنان کورد از حضور در دستگاه قضایی و تحکیم برابری به ویژه در قوه‌ی قضاییه مستثنی نشده‌اند و پس از قیام ١٩٩١ در باشور کوردستان، زنان توانستند جای خود را در قوه‌ی قضاییه باز کنند و در سال‌های اخیر مناصب قاضی، وکالت و ... را به دست آورند. این تغییرات تا حدودی جایگاه زنان را در دستگاه قضایی باشور کوردستان تضمین کند. در سال‌های اخیر و با تغییرات و تحولات منطقه، برای اولین بار کشورهای عربی اقدامات سازنده‌ای برای رفع موانع پیش روی زنان در دستگاه قضایی انجام داده‌اند.

در روژاوای کوردستان، پس از انقلاب ٢٠١٣ که به رهبری زنان به پیروزی دست یافت، قوه‌ی قضاییه برای زنان پیشرفت چشمگیری داشت، زنان توانستند قوانین ویژه‌ی زنان را تهیه کنند و در تمامی قوانین عمومی برای تدوین و اجرای عدالت مشارکت کنند.

 

نظام عدالت کیفری

اگر امیدی به یک سیستم عدالت کیفری عادلانه، مؤثر و کارآمد برای همه وجود داشته باشد، باید پاسخگوی نیازهای زنان باشد و در ٢٠ سال گذشته تعداد زنانی که به عنوان قربانی، شاهد و مجرم با سیستم عدالت کیفری در تماس بوده‌اند افزایش یافته است.

بهبود پایگاه داده موجود برای حمایت از پاسخ‌های عدالت کیفری؛ پر کردن شکاف‌ها در جمع‌آوری و تجزیه و تحلیل داده‌ها؛ بهبود اجرای عدالت؛ ارتقای صداقت و مسئولیت‌پذیری از طریق نمایندگی و پاسخگویی جنسیتی و پرداختن به خشونت مبتنی بر جنسیت و نیازهای زنان به عنوان شاهد و قربانی، با مشارکت زنان به وجود می‌آید.

کمپین زنان در عدالت پیرامون افزایش آگاهی در مورد نقش قضات زن از طریق نمایشگاه‌ها، شبکه‌های اجتماعی، دسترسی به دانشکده‌های حقوق، فرصت های مشاوره برای زنان فارغ‌التحصیل دانشکده حقوق و قضات جوان، تعامل با شبکه‌ها و انجمن‌های حرفه‌ای و طرح‌های هدفمند است.

شبکه‌ی جهانی صداقت قضایی که ریشه در کنوانسیون سازمان ملل متحد علیه فساد دارد، بر نقش مهم قوه‌ی قضاییه در مبارزه با فساد تأکید می‌کند، نمایندگی عادلانه‌ی جنسیتی، قوه‌ی قضاییه را تقویت می‌کند و قضات زن در سطح تصمیم‌گیری مشارکت می‌کنند و به اعتمادسازی در قوه‌ی قضاییه کمک می‌کنند. مبارزه با فساد و سایر جرایم تنها در صورتی موفق خواهد بود که قوه‌ی قضاییه فراگیر و متنوع باشد و دیدگاه‌های فراجنسیتی ارائه دهد.

شایان ذکر است، برابری در قوه قضاییه در طول تاریخ نابرابر بوده است و اقداماتی برای رفع این مشکل در حال انجام است، از جمله تعیین ١٠ مارس به عنوان روز جهانی زنان قاضی توسط سازمان ملل متحد.

پرداختن به نابرابری جنسیتی در هسته‌ی استراتژی برابری جنسیتی و توانمندسازی زنان، هدف مشترک برنامه‌ی جهانی برای اجرای اعلامیه است، زیرا این برنامه برای ترویج فرهنگ نهفته در سراسر جهان، ارائه‌ی آموزش، آموزش و حمایت از مشارکت کامل زنان در قوه‌ی قضاییه کار می‌کند.