در دهمین سالگرد انقلاب روژآوا ٩ بُعد ملت دمکراتیک...۴-ساختار حقوقی

ساختار حقوق و عدالت در شمال و شرق سوریه بر اساس حقوق دمکراتیک ایجاد شده و خلق از نظام حقوقی خود به عنوان جایگزینی برای قانون دولت-ملت استفاده می‌کنند.

برچم جودی

 

کوبانی- الگوی ملت دمکراتیک که متکی بر ایدئولوژی رهبر خلق کورد عبدالله اوجالان است، در ماهیت خود معنای حقیقت، هستی و فرهنگ تاریخی را باز می‌گرداند. بنابراین اجرای پروژەی ملت دمکراتیک به معنای حفظ و احیای حقیقت تاریخی است.

الگوی ملت دمکراتیک که بر ٩ اصل تعریف شده است، با انقلاب ١٩ ژوئیە ٢٠١٢ در روژآوای کوردستان اجرا شد. اتنتیک‌های روژآوا، شمال و شرق سوریه که در مهد بشریت مزوپوتامیا(بین‌النهرین)، زندگی می‌کنند، انقلاب آزادی، تغییر، دگرگونی و اصلاح را ایجاد کردند و از ١٠ سال گذشته بر اساس اصول ملت دمکراتیک سازماندهی می‌شوند.

ساختار حقوقی یکی از مهم‌ترین جنبەهای ملت دمکراتیک است. درون یک ملت دمکراتیک، حقوق به عنوان یک پدیدەی اخلاقی و سیاسی که محصول خلق است، شناخته می‌شود.

در جوامع طبیعی، مسائل و تعارضات به وجود آمدە از طریق اخلاق و سیاست حل می‌شوند، اما با توسعه‌ی مدرنیتەی سرمایه‌داری، نظام دولت-ملت سعی در حل مشکلات از طریق قانون و توجیه نظام خود دارد. سرمایەداری می‌خواهد حقیقت و پژواک تاریخ، جهان و طبیعت را از طریق مفهوم قانون برآمده از محتوای آن، واقعیت جامعه و در خدمت منافع آن تحریف کند. نظام سرمایەداری به جای مدیریت جامعه با معیارهای اخلاقی و سیاسی، از قوانین استفاده کردە و واقعیت اجتماعی را انکار می‌کند. در طول تاریخ موجودیت و هویت کوردها انکار شده، درون نظام‌های ترکیه، ایران و سوریه، کوردها از حقوق خود محروم بودە و از این رو با رهبری خلق کورد امروز در شمال و شرق سوریه به ویژه در ساختار حقوق، نظام برابر، عدالت و متکی بر جامعه، سیاست و اخلاق زیر چتر ملت دمکراتیک ایجاد شدە است.

نصرا خلیل، یکی از اعضای شورای عدالت اجتماعی منطقەی فرات، به سوالات ما در رابطه با اهمیت و معنای ساختار حقوقی در الگوی ملت دمکراتیک و خودگردانی پاسخ داد.

 

به عنوان یک حقوقدان انقلاب ١٩ژوئیە را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

انقلاب ١٩ ژوئیە نخستین جرقەی خود را در کوبانی آغاز کرد که می‌توان آن را انقلاب تغییر، تحول و توسعه نامید. انقلاب مردمی بود که خلق روژآوای کوردستان منتظر چنین انقلابی بودند، جامعه‌ی ما با عشق فراوان خواهان انقلاب آزادی بود. ما از اول انقلاب و تاکنون از نظر سیاسی، دیپلماتیک، اقتصادی، خدماتی و ... مسائل بسیاری را تجربه کردیم. در آن زمان کل سوریه روند دشواری را طی می‌کرد، اما روژآوا به ویژه مورد بی‌توجهی رژیم حاکم سوریه قرار گرفت. ابتدا رژیم سوریه از مناطق ما عقب‌نشینی کرد، سپس جبهەالنصره به مناطق ما حمله کرد، سپس حمله‌ی گروەهای داعش و اکنون تهدید، حمله و اشغال ترکیه وجود دارد. مردم و رزمندگان ما در مقابل تمام هجمەها در طول ١٠ سال گذشتە خلق مقاومت کردند. در تاریخ انقلاب‌هایی هستند که پاسخگوی خواسته‌های جامعه بودند و انقلاب ما یکی از تنها انقلاب‌هایی است که موفق شد. بنابراین ما به عنوان خلق کورد به تمام بشریت نشان دادیم که ما می‌توانیم انقلاب کنیم. اکنون در همەی زمینەها، آموزش، حقوق و سیاست دستاوردهای بسیاری کسب کردەایم و سیستم ریاست مشترک یکی از مهم‌ترین دستاوردهای این انقلاب است.

 

ساختار حقوق در گذشته چگونه بود و با شروع انقلاب چه مراحلی را طی کرد؟

من حقوقدان و عضو شورای عدالت اجتماعی هستم و می‌توانم بیشتر جنبەی حقوقی این نظام را ارزیابی کنم. سیستم قضایی پیش‌تر در منطقەی ما نامناسب بود. دادگاه و قاضی وجود داشت که بسیار ضعیف بودند. همەی پروندەها از یک منظر مورد بررسی قرار گرفت و به صورت قانونی حل و فصل می‌شد و عدالت و حقوق به شکل واقعی اجرا نمی‌شد. پس از انقلاب ١٩ ژوئیه، جایگزینی برای دادگاه رژیم سوریه ایجاد کردیم که متکی بر ملت دمکراتیک و حقوق دمکراتیک است. در ابتدا کمیتەهای مصالحە (کمیتەهای صلح) را ایجاد کردیم. در آن زمان هنوز سیستم حقوقی و قضایی منطقه به خوبی تعریف نشده بود، بنابراین سال ٢٠١۵ یک دیوان عدالت تأسیس و سپس آیین‌نامەی شورای عدالت اجتماعی تعیین شد و بر اساس آن، پرسنل آن در آکادمی‌های ملت دمکراتیک آموزش دیدند و فعالیت خود را به صورت تخصصی آغاز کردند. با این گام، پایه‌ی عدالت اجتماعی در سال ٢٠١٧ بنا نهادە شد.

 

اهمیت و معنای ساختار حقوقی در یک ملت دمکراتیک در چه سطحی است؟

ما به عنوان مجلس عدالت تا حد امکان مسائل و اختلافات را از طریق مصالحه حل می‌کنیم. گزارش‌های کاری ما بین سال‌های ٢٠١٧ تا ٢٠٢٢ نشان می‌دهد که فعالیت حقوقی خوبی انجام شده است. هر چند ساختار حقوقی را آنگونه که در یک ملت دمکراتیک لازم است، اجرا نکردەایم، اما گام‌های مثبتی برداشتەایم بنابراین طی ١٠ سال آینده یک نظام حقوقی مناسب در جامعه‌ی خود ایجاد خواهیم کرد. ما به عنوان نهادهای عدالت و جامعه تلاش خواهیم کرد تا بتوانیم همەی مشکلات کنونی را با برابری، عدالت و حقوق حل کنیم. ما اهمیت عدالت و قانون را اینگونه درک می‌کنیم، از لحاظ اهمیت آموزش و حقوق در یک سطح قرار دارند. جامعەای که در آن حقوق دمکراتیک و سیاسی وجود داشته باشد، جامعەای موفق و آزاد خواهد بود.

 

نظام عدالت و حقوق چیست، تفاوت حقوق دمکراتیک ملت دمکراتیک با دولت-ملت چیست؟

همانطور که اشارە کردم در ابتدا خانه‌ی زنان ایجاد شد کە به کمیتەی صلح نیز معروف است. همچنین دیوان عدالت اجتماعی نیز وجود دارد که دارای کمیتەهای تحقیق، دیوان عدالت، تجدیدنظر و اجراست. این نهادها همگی زیر نظر شورای عدالت اجتماعی کار می‌کنند. شورای دادگستری راه‌ها و ابزارهای صحیح عدالت را در اختیار نهادهای ذکر شدە قرار می‌دهد. پروندەهای خانوادگی، مدنی و زنان تا زمانی که به کمیته‌ی صلح، خانه‌ی زنان و دیوان عدالت فرستادە نشوند نمی‌توانند به شورا انتقال یابند. این نهادها به پروندەها رسیدگی می‌کنند. البته کمیتەی صلح و خانەی زن همچنان بە همەی پروندەهایی که به دیوان عدالت ارجاع دادە می‌شوند، دسترسی دارند.

وجە تمایز نظام ما این است که به جای دادگاه و قاضی واحد که از یک منظر به پروندەها رسیدگی می‌کند و رای می‌دهد، دیوان عدالت و کمیتەهای آن را داریم. بنابراین تصمیمات به صورت جمعی توسط اعضای دیوان اتخاذ می‌شود، وقتی تصمیم توسط یک قاضی صادر می‌شود، آن تصمیم پذیرفته نمی‌شود و کمیته مجددا تشکیل جلسه می‌دهد. این وضعیت بارها برای ما پیش آمده و تصمیم را لغو کردەایم.