نورشان عبدی

کوبانی- فرهنگ و میراث هر ملت در جهان به منزله هویت آن ملت است که نمایانگر تاریخ آن است، زیرا به آداب و رسومی که از نسلی به نسل دیگر منتقل شده‌اند، مرتبط می‌باشد. این موارد شامل زبان، پوشاک سنتی و همچنین آوازها و رقص‌های محلی نظیر دبکه است که توسط مراکز فرهنگی مورد حفاظت قرار می‌گیرند.

خلق کورد، علیرغم تمامی تجاوزات و نقض‌هایی که فرهنگشان از سوی رژیم‌های حاکم متحمل شده است، همواره به مقاومت و مبارزه پرداخته‌اند. برای حفظ فرهنگ خویش، ناگزیر به دفاع از هویت و اصول خود بودند. زنان کورد در این راه، نقش مهمی در حفظ فرهنگ، میراث، و آداب و رسوم فولکلوریک به ارث برده ایفا کرده‌اند.

گروه دبکه مادران در شهر کوبانی، واقع در منطقه فرات، پیش از آغاز انقلاب ۱۹ ژوئیه در مرکز فرهنگی و هنری باقی خدو تأسیس شد. این گروه متشکل از مادرانی بین ۳۵ تا ۴۵ ساله بود. با این حال، پس از تسلط مزدوران داعش بر شهر، فعالیت گروه متوقف گردید. پس از آزادسازی شهر توسط نیروهای دموکراتیک سوریه، مرکز هلال زِرین افتتاح شد و گروه در سال ۲۰۱۶ فعالیت خود را از سر گرفت. از آن زمان تاکنون، گروه دبکه مادران تحت پرچم هلال زِرین به فعالیت پرداخته و در مناسبت‌ها، جشن‌ها و مراسم‌ها اجرا می‌کند. به این ترتیب، فرهنگ شهر کوبانی را از طریق لباس‌های اعضای گروه، زبان و همچنین دبکه‌ها حفظ و ترویج می‌نماید.

اعضای گروه دو بار در هفته برای تمرین و آماده‌سازی دبکه‌های متنوع گرد هم می‌آیند. این دبکه‌ها شامل دبکه قدیمی و سنتی مادران کوبانی، دبکه‌هایی با استفاده از وسایل خانگی و کشاورزی که مادران از گذشته به کار می‌بردند، و همچنین دبکه‌هایی است که به صورت تابلوهای هنری نمایانگر فعالیت‌های زنان در کشاورزی، امور خانه‌داری و پرورش حیوانات می‌باشند.

 

«زنان از فرهنگ و میراث شهرشان محافظت می‌کند»

درباره کار گروه و نقش آن در حفاظت از فرهنگ مادران کوبانی، لیلا احمد، ۴۱ ساله و عضو این گروه، اظهار داشت: «این گروه متشکل از ۱۲ زن است که همگی مادرانی با اشتیاق حفظ فرهنگ و میراثی هستند که از مادربزرگ‌ها و مادرانشان به ارث برده‌اند. این اشتیاق به دلیل نگرانی از نابودی این میراث و عشق به فرهنگ شهرشان است.» او افزود: «ما به عنوان گروه مادران کوبانی، از طریق ارائه نمایش‌های فولکلوریک در مناسبت‌ها و جشن‌های ملی، نسل‌های آینده را با فرهنگی که از مادربزرگ‌ها و مادرانمان به ارث برده‌ایم آشنا می‌سازیم.»

او اظهار داشت که «گروه دبکه تأثیر عمیقی بر جامعه دارد، زیرا تفاوت‌های قابل توجهی بین گروه دبکه مادران و سایر گروه‌ها وجود دارد. هر زن در گروه ما، لباس‌های فولکلوریک مادران را که نمایانگر آداب و رسوم و فرهنگ شهر کوبانی است، از جمله پیراهن، خفتان، کتان و موی کسروان، بر تن می‌کند. ما با افتخار هر بار با این لباس‌ها به روی صحنه می‌رویم. ویژگی دیگر گروه ما این است که دبکه‌های قدیمی کوبانی را با آهنگ‌های سنتی و فولکلوریک که در طول تاریخ از بین رفته‌اند، به جامعه ارائه می‌دهیم. ما تلاش می‌کنیم این آثار را از طریق گروه احیا کنیم، به آنها جان تازه‌ای ببخشیم و به نسل‌های آینده منتقل نماییم.»

در خصوص مهم‌ترین اهدافی که گروه مادران در پی تحقق آن‌هاست، وی اظهار داشت: «گروه ما در مناسبت‌ها و رویدادهای مختلف حضور می‌یابد تا تصویر و حضور مادر کوبانی را در هر زمان و مکان نمایان سازد. همچنین، هدف ما معرفی لباس، فرهنگ، زبان و میراث مادر کورد به جهان است، زیرا این گروه تلاش‌ها و کوشش‌های بسیاری برای حفظ فرهنگ، میراث و جایگاه مردم کورد در میان ملت‌ها انجام داده است. بدین منظور، ما همواره معتقدیم که زن، بنیان‌گذار همه چیز است و به همین دلیل مسئولیت حفظ دستاوردهای جامعه نه تنها در زمان حال، بلکه از آغاز زندگی بر عهده اوست.»

در خصوص تأثیر گروه و پذیرش آن توسط مردم، وی توضیح داد: «هنگامی که به صحنه می‌رویم تا نمایش‌هایمان را اجرا کنیم، عشق و احترام حاضران را به وضوح احساس می‌کنیم. مردم در هر مناسبتی منتظر اجرای ما هستند و مشتاقند بدانند چه چیزی به آنان ارائه خواهیم داد. این امر موجب می‌شود احساس غرور و اعتماد به نفس کنیم و ما را تشویق می‌کند که تلاش بیشتری کنیم و تمریناتمان را افزایش دهیم تا بهترین اجرا را ارائه دهیم.» او افزود: «به همین دلیل است که ما سخت کار می‌کنیم، خودمان را سازماندهی می‌کنیم و به توسعه خود می‌پردازیم تا هر آنچه را که از مادران و مادربزرگ‌هایمان آموخته و به ارث برده‌ایم، حفظ کرده و به نسل‌های آینده منتقل کنیم. زیرا در زمانه ما، کودکان و جوانان به طور منفی تحت تأثیر تکنولوژی و قدرت‌های حاکم قرار گرفته‌اند که به نابودی ملت‌ها از جمله کوردها می‌پردازند. این نسل تا حدی از فرهنگ و میراثی که نماینده ریشه‌های آن‌هاست، فاصله گرفته است.»

در خصوص استعداد و ارتباط خود با این گروه، اظهار داشت: «تمامی مادران عضو گروه، علاوه بر فعالیت‌های خود در مؤسسات مختلف یا به عنوان خانه‌دار، در این گروه نیز فعالیت می‌کنند. من شخصاً از کودکی دبکه را فرا گرفته‌ام و در کنار کارم در حوزه بازیگری و تئاتر، در این گروه نیز مشغول هستم. از ابتدای تأسیس گروه به آن پیوستم، زیرا به هنر و فولکلور، به ویژه دبکه، علاقه‌مند هستم. هنگامی که به صحنه می‌روم، با وجود تمامی شرایط و سختی‌ها، احساس خوشحالی می‌کنم، زیرا در حفظ فرهنگ و میراث شهرم سهیم هستم.»

در پایان سخنان خود، لیلا احمد پیامی برای زنان کوبانی داشت: «تمامی مادران باید به حفظ فرهنگ شهرشان و حمایت از دستاوردهای زنان که در طول تاریخ به دست آورده‌اند، اهتمام ورزند و در این مسیر مشارکت فعال داشته باشند تا فرهنگ مردم کورد پایدار بماند و به نسل‌های آینده منتقل شود.»

 

 

فرزندانمان را با ایده حفظ میراث شهرشان پرورش می‌دهیم

خالیصه ادهم، ۳۷ ساله، در خصوص استعداد و دلایل پیوستن به گروه اظهار داشت: «هنگامی که گروه تأسیس شد، این ایده بسیار مرا جذب کرد، به ویژه نمایش‌هایی که ارائه می‌دادند. من عشق و اشتیاق خاصی به دبکه دارم و در سال ۲۰۱۹ به گروه پیوستم تا در حفظ فرهنگ و میراث شهرم از نابودی سهیم باشم و به جهان نشان دهیم که زن کورد دارای قدرت، اراده و نقش مؤثری در توسعه تمامی زمینه‌هاست. همان‌گونه که زنان در زمینه‌های سیاسی، اجتماعی، سازمانی و نظامی پیشرو هستند، ما نیز به عنوان زنان و مادران در زمینه‌های هنری و فرهنگی پیشرو خواهیم بود.»

او افزود: «ما هفته‌ای دو بار گرد هم می‌آییم تا فعالیت‌های گروه را سازماندهی کرده و برای نمایش‌ها تمرین کنیم. البته با برخی چالش‌ها مواجه هستیم، به ویژه به عنوان مادرانی که وظایف خانگی داریم و در عین حال در مؤسسات مختلف مشغول به کار هستیم. فعالیت در هر دو حوزه مشکلاتی ایجاد می‌کند، اما با عشق و اشتیاق به کارمان، بر این چالش‌ها فائق می‌آییم تا بتوانیم به توسعه استعدادهای خود در گروه ادامه دهیم.»

وی اظهار داشت: «هنگامی که به صحنه می‌رویم و نگاه‌های مشتاق تماشاگران را مشاهده می‌کنیم، خشنود می‌شویم. حاضران از نمایش‌هایی که در خصوص فرهنگشان ارائه می‌دهیم، ابراز خشنودی و افتخار می‌کنند. این امر اعتماد به نفس ما را افزایش می‌دهد و به ما قدرت می‌بخشد تا به فعالیت‌های خود ادامه دهیم و استعدادهایمان را بیشتر توسعه دهیم تا بتوانیم بهترین اجراها را ارائه دهیم.»

وی تأکید کرد که به کار در زمینه هنر، فرهنگ و دبکه علاقه‌مند است و افزود: «به همین دلیل، در خانه این عشق را در قلب فرزندانم می‌نشانم و آنان را با اهمیت حفظ فرهنگ کوردی و میراثی که نماینده ما و هویت ماست، پرورش می‌دهم. من پسری ۱۴ ساله دارم که به گروه دبکه کودکان در مرکز فرهنگی و هنری باقی خدو پیوسته است. ما به عنوان مادران وظیفه حفظ میراث و فرهنگ شهرمان را بر عهده داریم و باید این مسئولیت را با تمام صداقت و اخلاص انجام دهیم.»