سیبلیا إبراهیم

رقه - پوشش سنتی، جزئی از میراث فرهنگی ملت‌ها به شمار می‌رود و علاقه‌مندی زنان به این فرهنگ، آن‌ها را به طور مشخصی از دیگر اقوام و طوایف متفاوت ساخته است. زنان، با وجود دگرگونی‌های گوناگون در همه ابعاد زندگی، همچنان به حفظ و پوشیدن این لباس‌های سنتی اهتمام ورزیده‌اند.

زنان در سرتاسر شمال و شرق سوریه، از میان تمامی خلق‌ها و طوایف، به رسوم، سنن، و پوشش سنتی خویش که بیانگر هویتشان است، وفادار مانده‌اند. برای زنان عرب‌تبار به ویژه، «لباس عربی»، که آنان آن را نامگذاری کرده‌اند، اهمیت بسیاری دارد و آنها این پوشش را در برابر خطر از بین رفتن در دوره‌های دگرگونی و زمانی که گروه‌های تروریستی نظیر داعش، لباس‌های موسوم به «شرعی» را تحمیل می‌کردند، حفظ نموده‌اند. با این حال، پس از شکست این گروه‌ها، زنان با آزادی کامل به سنت پوشیدن لباس‌های سنتی خود بازگشته‌اند.

در مناسبت‌ها و جشن‌ها، زنان با پوشیدن لباس‌های سنتی، به نمایش اصالت و عمق تاریخی فرهنگ و قبیله‌ای که به آن منتسب هستند، می‌پردازند. مریم جرف، ریاست مجمع زنان زنوبیا در منطقه جنوبی، بیان می‌دارد: «لباس سنتی عربی که جزء لباس‌های باستانی محسوب می‌شود، برجستگی فرهنگ، اصالت، و دیرینگی خلق‌های این ناحیه را به تصویر می‌کشد. علیرغم پیشرفت‌های تکنولوژیک و مدرنیزاسیون، زنان در دوران توسعه صنایع نوین، موفق به حفظ این پوشش شده‌اند.»

مریم جرف تاکید کرد که «لباس سنتی عربی از قدمت و سابقه‌ای طولانی برخوردار بوده و حامل ماهیتی اصیل و فراتر از مرزها است، از آن رو که در دوران گذشته، نزد زنان شاخص و معروف، شناخته شده بود. نسل‌های پیشین ما، از جمله مادران و مادربزرگ‌ها، این لباس را در طول سالیان دراز محافظت کرده و به فرزندان خود انتقال داده‌اند. این لباس متشکل از چندین قسمت است که عبارتند از: ثوب (پیراهن)، زبون (مشابه عبا)، کمربند دور کمر (ساخته شده از چرم یا پشم بره به روش دستی و نه مکانیزه)، و همچنین یک روسری ابریشمی موسوم به هبریه که از زیر آن روسری دو دسته گیس بیرون می‌اندازند».

مریم جرف در ادامه افزود: «زنان در حفظ میراث فرهنگی، از جمله لباس‌های سنتی و انتقال آن به آیندگان، نقش اساسی و بارزی دارند، که این امر نمایانگر تعهد آنها به حفظ تمدن، تاریخ، و هویت جامعه‌شان است. با وجود فراگیری و محبوبیت لباس‌های مدرن، بسیاری از زنان همچنان به تعهد خود نسبت به پوشیدن پوشش‌های سنتی وفادار مانده‌اند.»

مریم جرف در خصوص لباس عربی سنتی در دوران گذشته اظهار داشت: «شاعران بسیاری به سرودن اشعاری در وصف زیبایی‌های لباس سنتی پرداخته و به افرادی که این پوشش را به تن می‌کردند، تحسین خود را ابراز داشته‌اند، چرا که این لباس نمایانگر تصویری واضح از فرهنگ جامعه، و همچنین تعامل زن با طبیعت، زمین و الگوهای رفتاری منطقه‌ای بوده است.» افزون بر این، تاکید کرد که لباس سنتی در همخوانی کامل با سبک زندگی مردم در دوره‌های گذشته قرار داشته است.

مریم جرف در تشریح تفاوت‌های میان لباس سنتی عربی و پوشش‌های مدرن بیان کرد: «با وجود پیشرفت‌ها و نوآوری‌های صنعتی مدرن، لباس سنتی هنوز هم از محبوبیت و مطلوبیت بالایی برخوردار است، دلیل اصلی آن ساخت دستی این لباس‌هاست که باعث می‌شود کیفیت و عملکرد بهتری نسبت به تولیدات ماشینی داشته باشند.»

مریم جرف به چالش‌های پیش روی حفظ فرهنگ و میراث اشاره کرد و گفت: «زنان، که بخش مهمی از جامعه را تشکیل می‌دهند و به طور فعال در حفظ کلیه میراث و سنت‌های خود کوشا هستند، با موانع و سختی‌هایی روبرو شده‌اند که آنها را به رها کردن میراث و فرهنگ خود ترغیب می‌کرده است. این مشکلات شامل دوران تسلط گروهک داعش بر منطقه می‌شود که در آن دوره پوششی به اصطلاح «شرعی» به رنگ سیاه بر آنها تحمیل شد. با این حال، پس از شکست این گروه توسط نیروهای دموکراتیک سوریه، زنان موفق به حفظ و پایبندی به میراث و فرهنگ خود شده‌اند.»

در پایان اظهارات خود، مریم جرف با ارائه پیامی به جامعه زنان، بر اهمیت حفاظت از پوشش سنتی تاکید ورزید: «تمامی زنان باید به حفظ لباس سنتی به عنوان بخشی از میراث ارزشمندی که فرهنگ و تاریخ کهن‌شان را منعکس می‌کند، متعهد باشند. چرا که نبود پیوند با گذشته، به معنای فقدان هویت در حال و آینده است.»