آیا تلویزیون الجزایر در آگاهی‌بخشی درباره زنان موفق بوده است؟

نویسندگان زن الجزایری می‌گویند: با وجود حضور پررنگ زنان در تولیدات تلویزیونی الجزایر، پرداختن به مسائل آنها همچنان سطحی است و حقوق زنان متناسب با نقش مؤثرشان در جامعه بازنمایی نمی‌شود.

رابعه خریص

الجزایرــ در سال‌های اخیر توجه سینما و تلویزیون به مسائل زنان افزایش یافته و این آثار به آینه‌ای برای نمایش جنبه‌های مختلف زندگی آنان تبدیل شده‌اند. با این حال، این آثار اغلب در دام عادی‌سازی خشونت علیه زنان می‌افتند، که سؤالاتی را درباره تأثیر واقعی آنها در تغییر کلیشه‌ها و ایجاد آگاهی اجتماعی به جای تثبیت مشکلات موجود برمی‌انگیزد.

تولیدات تلویزیونی و سینمایی الجزایری به مسائل زنان توجه کرده‌اند، اما پرسش اصلی این است: آیا این آثار حق زن الجزایری را ادا کرده‌اند؟ آیا توانسته‌اند توجه جامعه را به مشکلات زنان جلب کنند و نقش مهم آنان در توسعه اجتماعی را نشان دهند، یا همچنان دیدگاه‌های کلیشه‌ای و مردسالارانه را بازتولید می‌کنند؟

 

تلویزیون به مسائل زن الجزایری نپرداخته است

نویسنده الجزایری عایشه بنور به «حضور پررنگ زنان در تولیدات تلویزیونی الجزایری» اذعان می‌کند، اما معتقد است «پرداخت به موضوع سطحی بوده و حق زنان با توجه به نقش مؤثرشان در جامعه ادا نشده است.»

با وجود تأثیر تلویزیون در شکل‌دهی افکار عمومی، عایشه بنور می‌گوید: «زن همواره به‌عنوان قربانی، فرمانبردار، خشونت‌دیده و فاقد اراده تصویر شده که در شرایط نامساعد زندگی می‌کند و دلیل آن همیشه سلطه مردسالاری است». او می‌پرسد: «آیا تلویزیون الجزایری نقش واقعی زن را به‌عنوان فردی آگاه و فعال در خانواده و جامعه نشان داده است؟ من فکر نمی‌کنم.»

عایشه بنور توضیح می‌دهد: «موضوعات تلویزیونی الجزایر به دور از متون داستانی عمیق است و تنها به بازسازی واقعیت اجتماعی با جزئیات تصویری و صوتی می‌پردازد. بیشتر این موضوعات در چارچوب خشونت، جنایت و مواد مخدر قرار می‌گیرند.» او تأکید می‌کند: «زن الجزایری در این آثار صرفاً برای جذابیت حضور دارد و به‌طور واقعی به مسائل اجتماعی مربوط به زنان پرداخته نمی‌شود.»

 

تکرار داستان و فیلمنامه راه حل نیست

سلیمه ملزی، نویسنده الجزایری و نماینده این کشور در «اتحاد جهانی فرهنگ و ادبیات»، معتقد است تلویزیون الجزایری طی بیست سال گذشته رونق یافته و در تولید سریال‌های مرتبط با مسائل زنان پیشرفت کرده است.

با این حال، او به مشکل کپی‌برداری از ایده‌های تکراری اشاره می‌کند و دلیل آن را فاصله گرفتن تولیدات تلویزیونی از آثار داستانی و رمان‌های عمیق می‌داند. ملزی یادآور می‌شود که رمان‌های الجزایری سالانه جوایز متعدد عربی و بین‌المللی کسب می‌کنند، اما تلویزیون از این ظرفیت بهره نمی‌برد.

درباره موفقیت تلویزیون الجزایری در ارائه راه‌حل یا دیدگاه جدید به مسائل زنان، سلیمه ملزی می‌گوید: «تلویزیون الجزایری هرگز به‌طور عمیق به این مشکلات نپرداخته است. نمونه آن سریال 'جدایی' است که با وجود حضور پررنگ زنان، صرفاً به نمایش رنج آنها در مواجهه با خیانت همسر، ازدواج مرد با زن دیگر و محرومیت مادر از فرزندانش بسنده کرده، بدون ارائه هیچ راه‌حلی.»

 

تلویزیون باید ابزاری برای مبارزه با سرکوب زنان باشد

سلیمه ملزی بر نقش زنان در نگارش فیلمنامه و تغییر الگوهای سنتی تأکید می‌کند: «پس از این همه تولید تلویزیونی، زمان آن رسیده که زنان هنرمند، کارگردان و تهیه‌کننده، دیدگاه‌های خود را قاطعانه مطرح کنند تا الگوهای کلیشه‌ای تغییر یابد و کیفیت آثار ارتقا پیدا کند. این تنها راهی است که می‌توان از طریق هنر، مسائل واقعی زنان را مطرح کرد و برای آنها راه‌حل یافت.»

برای اینکه تلویزیون الجزایری بتواند آینه تمام‌نمای زندگی زنان باشد و تصویری متفاوت از واقعیت ارائه دهد، ملزی پیشنهاد می‌کند که فیلم‌سازان از رمان‌ها و داستان‌های باکیفیت الجزایری که مسائل اجتماعی را عمیق‌تر بررسی می‌کنند، الهام بگیرند و اقتباس کنند.