کامیون‌های حامل چوب بلوط؛ بهانه سد سردشت یا پوششی برای قاچاق؟
کامیون‌های حامل چوب بلوط زیر سایه مجوزهای سد سردشت، در حال نابودی جنگل‌های زاگروس هستند.
نیان رشیدی
سردشت - هفته‌هاست که کامیون‌های سنگین حامل چوب بلوط، آزادانه در جاده‌های منطقه تردد می‌کنند، با مجوزهایی که ادعا می‌شود به «درختان قطع‌شده زیر آب سد سردشت» مربوط هستند. این درختان، بلوط‌هایی با قدمت چند صدساله‌اند که اکنون بار سنگینی برای حفظ محیط‌زیست شده‌اند. اما پرسش اساسی اینجاست: آیا این محموله‌ها واقعاً با سد سردشت مرتبط هستند، یا این تنها پوششی برای قاچاق چوب از جنگل‌های ارزشمند زاگروس است؟
ماجرای سد سردشت و ادعای قطع درختان
سد سردشت که بیش از یک دهه زمان برد تا به بهره‌برداری برسد، در زمان ساخت خود، موجب غرق شدن ده‌ها هکتار جنگل بلوط در منطقه شد. آن زمان درختانی که در محدوده سد قرار داشتند قطع شدند. حالا، با گذشت ده سال از بهره برداری این سد، همچنان کامیون‌هایی مملو از چوب بلوط از این منطقه خارج می‌شوند. آیا این موضوع نشان از سوءاستفاده و یا قاچاق منابع طبیعی دارد؟ تاکنون هیچ گزارش شفافی از تعداد دقیق درختان قطع‌شده و منابع این محموله‌ها منتشر نشده است.
کامیون‌ها با مجوز درختان قطع‌شده
طبق قوانین موجود، قطع درختان جنگلی تنها با دریافت مجوز و آن هم برای درختانی که تخریب شده یا در معرض خطر هستند مجاز است. اما برخی کامیون‌ها با ادعای اینکه چوب‌ها مربوط به درختان زیر آب‌رفته سد سردشت هستند، در حال انتقال این محموله‌ها به سایر مناطق ایران هستند. فعالان محیط‌زیست می‌گویند که قاچاقچیان با همکاری شرکت‌های بهره‌بردار، از این بهانه برای انتقال غیرقانونی چوب‌های بلوط استفاده می‌کنند.
ژیلا، فعال محیط‌زیست، می‌گوید: «ادعای اینکه این چوب‌ها صرفاً از محدوده سد سردشت جمع‌آوری شده‌اند، نادرست است. بیشتر این محموله‌ها شامل درختانی هستند که به‌تازگی و به‌صورت غیرقانونی قطع شده‌اند. سپس این چوب‌ها با چوب‌هایی که ظاهراً مجوز دارند ترکیب شده و به مناطق دیگر فرستاده می‌شوند.»
ابهام در نظارت و فساد ساختاری
نبود شفافیت در نظارت بر محموله‌ها و صدور مجوزها، زمینه‌ساز فساد در ساختار ادارات دولتی شده است. گزارش‌هایی از همکاری برخی مأموران منابع طبیعی و نیروهای امنیتی با قاچاقچیان چوب وجود دارد. چطور ممکن است کامیون‌ها و وانت‌های حامل چوب بدون هیچ مانعی از ایست‌های بازرسی عبور کنند؟ این خود گواهی بر نبود شفافیت در روند نظارتی است.
پیامدهای تخریب جنگل‌های بلوط
قطع بی‌رویه درختان بلوط، اثرات جبران‌ناپذیری به همراه دارد از جمله:
نابودی اکوسیستم منطقه: کاهش پوشش جنگلی به‌طور مستقیم زیستگاه بسیاری از گونه‌های جانوری را تهدید می‌کند.
فرسایش خاک و خطر سیلاب: جنگل‌ها نقش کلیدی در مهار فرسایش خاک دارند. تخریب آن‌ها موجب افزایش خطر وقوع سیلاب می‌شود.
تضعیف معیشت محلی: دامداران و کشاورزان محلی که به منابع طبیعی منطقه وابسته‌اند، با کاهش این منابع دچار مشکلات معیشتی خواهند شد.
پیشنهادات برای جلوگیری از ادامه تخریب
به نظر می‌رسد تنها راه‌حل مؤثر، اعمال نظارت دقیق‌تر بخصوص از سوی فعالان و سازمان‌های مردم‌نهاد(NGO) بر فرآیند صدور و استفاده از مجوزها، شفاف‌سازی وضعیت محموله‌های چوب و برخورد با عوامل دخیل در قاچاق باشد. اگر همین امروز اقدام نکنیم، فردا دیگر اثری از جنگل‌های باارزش زاگروس باقی نخواهد ماند.