سحر قادری

سلماس- زنان معلول گروهی هستند که علاوه بر مشکلاتی که عموم زنان در جامعه از آن رنج می‌برند، از مشکلات خاص معلولیت نیز در رنج و عذاب هستند.، اما بیشتر آنها با وجود مشکلاتی که دارند از ذهنی پویا و توانایی بالا برخوردار هستند

تا به امروز نه تنها از تعداد زنان معلول که از تعداد کل معلولان در ایران آمار دقیقی در دست نیست و آمارهایی که وجود دارد نسبی و مربوط به معلولان تحت پوشش بهزیستی است. متأسفانه مرکز آمار ایران نتوانسته است در این رابطه سازو کارهای لازم را برای دسترسی به استانداردهای بین‌المللی به دست آورد.

زنان دارای معلولیت با مشکلاتی زیادی از جمله افسردگی، خانه نشینی، طردشدن و چالش در ازدواج روبه‌رو هستند. آنها چند برابر بیشتر از مردان با رنج مضاعف و به خاطر جنیست با کلیشه‌های اجتماعی روبه‌رو هستند.

علاوه بر همه این مشکلات، در مکانه‌ای عمومی هم برای معلولان امکانات خاصی در نظر گرفته نشده  و از امکانات آموزشی و رفاهی مناسب برخوردار نیستند.

سانا.م در مورد مشکلات مناسب‌سازی نشدن امکانات دانشگاه برای معلولان گفت: با شرایط سخت توانستم وارد دانشگاه شوم. برای سرکلاس رفتن، دو تا سطح شیبدار در دانشگاه وجود داشتند که معمولا مجبور بودم با کمک همکلاسیهایم از پله‌ها بالا بروم. برای اینکه خودم را ثابت کنم مجبور بودم به اندازه دو نفر کار کنم و گاهی اوقات از نبود امکانات خسته می‌شدم و ادامه تحصیل در این شرایط برایم سخت بود.

مریم.م فعال حوزه معلولان در مورد محدودیت‌های مناسب‌سازی می‌گوید: حمل ونقل عمومی و مبلمان شهری مناسب‌سازی نشده‌اند. سرویس‌های بهداشتی در معابر برای معلولان وجود ندارد و در مترو و اتوبوس هم برای معلولان جایگاه ویژه ای طراحی نکرده‌اند.

وی در ادامه می‌افزاید:به دلیل نبود جایگاه معلولان در اتوبوس و نمای شهری نمی‌توانم سرکار بروم و نمی‌توانم ماشین شخصی هم بگیرم. و بعضی افراد به خاطر اعتقادات مذهبی نمی‌توانند به ما کمک کنند و بعضی افراد هم ناتوان هستند که بتوانند ما را جابه جا کنند و کسی هم اقدام به مناسب‌سازی امکانات ویژه معلولان نمی‌کند.

فاطمه.م فعال در حوزه زنان دارای معلولیت در مورد ازدواج این افراد، گفت: در ازدواج زنان معلول با کلیشه‌های جنسیتی روبه‌رو هستند و نسبت به مردان برای تشکیل خانواده با مشکلات بیشتری دست و پنجه نرم می‌کنند. باید در این زمینه فرهنگ‌سازی شود، چون افراد معلول هم حق و حقوقی دارند و باید از سوی جامعه پذیرفته شوند.

وی در مورد اشتغال زنان معلول می گوید:«حضور مردان در مشاغل بیشتر از زنان است و پست‌هایی با حقوق بالا را معمولا به مردان می‌دهند. همین تبعیض برای زنان دارای معلولیت چند برابر می‌شود و باعث شده زنان معلول از اشتغال باز بمانند. زنان معلول به دلیل مسائل فرهنگی کمتر در جامعه رفت و آمد می‌کنند و بیشتر از مردان منزوی می‌شوند.»

 

ضعف‌های قانونی

در قوانین حمایت از حقوق زن و خانواده توجه ویژه‌ای به افراد دارای معلولیت صورت نگرفته است. حدود ۲ سالی است که قانون جوانی جمعیت با توجه به کاهش نرخ جمعیت وضع و اجرایی شده است که افراد متأهل و یا دارای فرزند مورد توجه قرار می‌گیرند. وقتی شرایط ازدواج ندارند، از فرصت‌های ایجاد شده و آزمون‌های استخدامی و دیگر بسترهای حمایتی نمی‌توانند استفاده کنند. این در حالی است که بسیاری از زنان دارای معلولیت با وجود توانمندی و قابلیت ویژه‌ای که دارند از چرخه حمایت قانون زن و خانواده حذف می‌شوند.

 

مشکلات زنان معلول

زنان معلول در جامعه بیشتر از مردان محرومیت و انزوا را تجربه می‌کنند، زیرا به دلیل جنسیت دچار نوعی طرد‌شدگی می‌شوند و برخی از زنان معلول در خانه هم مورد خشونت قرار می‌گیرند.

افراد دارای معلولیت به دلیل وضعیت و شرایط خاصی که دارند همواره بیشتر از سایر افراد در جامعه در معرض محرومیت قرار گرفته‌اند. مشارکت کامل آنها در جامعه، برابری فرصت‌ها و مناسب‌سازی محیط اجتماعی سه مقوله‌ای هستند که باید برای معلولان مورد توجه اساسی قرار گیرند.