مدلینگ، در دنیای سرمایەداری به عنوان شغلی با کارکردهای فرهنگی رسانه‌ای و با اهداف اقتصادی است، که در جهان امروز به شدت گسترش یافته است،  فراگیری رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی که بستر فعالیت‌ مدلینگ به حساب می‌آیند، باعث شده تا این مسئله تاثیرات منفی زیادی بر روی اقشار مختلف و ابعاد گوناگون زندگی آنها بویژه جوانان داشته باشد.

 

سارا ارومیه

مدلینگ به‌عنوان یک حرفه برای اولین بار در سال ۱۸۵۳ توسط چارلز فردریک وورث،  تأسیس شد، هنگامی‌که او از همسرش، ماری ورنت وورث، خواست تا لباسهایی را که طراحی کرده‌است، مدل کند.

اصطلاح ''مدل خانه'' برای توصیف این نوع کار ایجاد شد. سرانجام، این روشی عادی برای خانه‌های مد پاریس شد. هیچ الزامات استاندارد اندازه‌گیری فیزیکی برای یک مدل وجود نداشت و بیشتر طراحان برای نشان دادن تنوع در طرح‌های خود از زنان با اندازه‌های مختلف استفاده می‌کردند، با پیشرفت عکاسی مد، حرفه‌ی مدلینگ به مدل‌سازی عکس نیز گسترش یافت.

 

مدلینگ باتلاقی کە در مسیر دختران جوان است

مدلینگ یکی از شغل‌های پردرآمد دنیا است و انگیزەی اصلی در آن برمی‌گردد به مسائل اقتصادی، چون سیستم اقتصادی و سرمایه‌داری شعارش بر مصرف بیشتر است و طبیعتا از هر ابزاری برای گسترش شعارش و افزایش مصرف‌گرایی استفاده می‌کند.

مدلینگ به‌طور غیرمستقیم باعث گسترش ارزش‌های مرتبط با نظام سرمایه‌داری می‌شود که در اینجا بحث فراتر از مدلینگ می‌رود و به مسائلی مثل اشرافی‌گری، تفاخر به ماشین بهتر، محل زندگی بهتر، لباس برندپوشیدن و ... می‌رسد، که در راس آنها وجود زن هست که در این سیستم چون ابزار به کار گرفته می‌شود، سیستم سرمایەداری با نقشەای پیچیده زنان و دختران را جهت پیش‌بردن اهداف اقتصادی خود بە‌کار می‌گیرد تا بدین‌وسیله سیطرەی خود را در جامعه‌ گسترش داده و ارادەی زنان را ضعیف کرده و به خدمت خویش درآورد.

 دختران مدل تاریخ مصرف بسیار کوتاهی در این صنعت دارند، بەطوریکه نمایندگان آژانس‌های مدل‌ساز به دختران بالای ۲۰ سال می گویند: ''بگویید ۱۹ ساله هستید. چه کسی پاکت شیری را می خرد که زمان مصرف آن به زودی به سر می‌آید؛ آنهم وقتی که پاکت‌های تازه‌تر شیر هر لحظه وارد بازار می‌شود''.

در این بین عواملی نظیر تنهایی، بی‌تجربگی، فشار مالی و تحقیر باعث فشار آوردن بر بسیاری از دختران مدل شده است. برهنه شدن در مجلات مردانه و شرکت در ویدئوهای نابهنجار از اولین پیشنهاداتی است، که با آن مواجهه می‌شوند. خطر اعتیاد، بیماری‌های رفتاری و روانی و حتی تن‌فروشی نیز از جمله ناهنجاری‌های گسترده است که در پیرامون این شغل وجود دارد.

سوق پیدا کردن به دستکاری و جراحی بدن یکی دیگراز معضلاتی است، که دختران جوان در این صنعت گرفتارش می‌شوند.

 

مدلینگ در ایران

در ایران مدلینگ تنها در فضای بدون نظارت قادر به ادامه حیات است. چالش جدید پیش رو این است که تمام اقشار جامعه به خصوص کودکان و نوجوانان باید از فضای مجازی برای انجام فعالیت‌هایشان استفاده کنند. هرچند اینستاگرام، بستر معمول ارائەی مدلینگ، در این فرایند نقش اندکی را ایفا می‌کند، اما نمی‌توان منکر حس کنجکاوی شدید کودکان و نوجوانان شد. کنجکاوی همچون گردابی آنان را به اعماق اینستاگرام می‌کشاند.

دورەی جوانی و نوجوانی دورەی هیجان است، یعنی مغز هیجانی بر مغزعقلانی به شدت چیره است؛ و کاملا طبیعی است که هر امر هیجان برانگیزی جوان و نوجوان را به سمت خود جذب کند. مدلینیگ هم یک فعالیت به شدت هیجان‌انگیز است و هم انگیزه‌ی اقتصادی دارد و هم مساله‌ی شهرت و در بین مردم شناخته شدن در آن مطرح است.

رژیم ایران با اینکه بەطور قانونی اجازەی فعالیت در زمینەی مدلینگ را نمی‌دهد، اما با زمینەهایی چون پافشاری بر ایدئولوژی اسلامی، جامعەی سنتی و جنسیت‌گرا، فقر سیستماتیک، اجبار به حجاب و موانع بی‌شماری کە در امور ورزشی و هنری بر راه دختران جوان گذاشته شده، سبب گشته که زمینە برای ورود غیرقانونی به این صنعت فراهم شود، اخیرا با اوج گرفتن مشکلات اقتصادی گرایش به مانکن زنده در ویترین مغازەهای لباس فروشی افزایش یافته است.