اسما فتحی

قاهرە- جامعه دارای دیدگاهی محدود نسبت به نقش زنان است. اغلب با عباراتی مواجه می‌شویم که بسیاری از زنان را ناامید کرده و آنها را در قالب‌های مشخصی قرار می‌دهد. زنانی که برای ساختن آینده‌ای بهتر تلاش می‌کنند و این دیدگاه‌ها را به چالش می‌کشند، معمولاً با برچسب‌ها و بدرفتاری‌هایی روبرو می‌شوند، چرا که انتظارات محیط و فرهنگ غالب را برآورده نمی‌کنند.

در دوره اخیر، تحولات چشمگیری رخ داده و نسلی از دختران ظهور کرده‌اند که مصمم به چالش کشیدن وضعیت موجود و شکستن کلیشه‌های جنسیتی هستند. این زنان با موفقیت‌های چشمگیر خود و همچنین با آگاه‌سازی دیگر زنان از حقوقشان و روش‌های دستیابی به آنها، توانسته‌اند در جهت تغییر دیدگاه‌های جامعه نسبت به نقش زنان گام‌های مؤثری بردارند.

داستان‌های موفقیت فراوان و الهام‌بخشی برای جامعه وجود دارد، و این همان چیزی است که ما مشتاق دانستن آن در استان اسکندریه بودیم، جایی که تنوع گسترده‌ای در ایده‌ها، آداب و رسوم و تصورات مربوط به زنان و قابلیت‌های آنان وجود دارد. همچنین، چالش‌های متعددی وجود داشت که دختران در مسیر یادگیری و تلاش برای افزایش آگاهی جامعه نسبت به نقش فعال و تاثیرگذار زنان با آن مواجه شدند، در حالی که در پی شکستن تصویر کلیشه‌ای رایج درباره آنان بودند.

 

 از تدریس تا سفر به خارج از کشور و تلاش برای ارتقای آگاهی اجتماعی

سلمی علی، فارغ‌التحصیل رشته زبان عربی از دانشکده ادبیات استان اسکندریه، اظهار داشت که پس از اتمام تحصیلات خود، تنها شغلی که یافت، تدریس بود که به آن علاقه‌ای نداشت. در این مقطع، تصمیم گرفت تا پروژه‌ای متفاوت را آغاز نماید. وی بیان داشت: به عنوان داوطلب در یک انجمن فعالیت کردم و در چندین دوره آموزشی در حوزه توسعه شرکت نمودم. پس از آن، به فرصت شغلی در یکی از انجمن‌ها دست یافتم و به عنوان تسهیلگر کارگاه‌ها و جلسات آگاهی‌بخشی مشغول به فعالیت شدم. در جریان یکی از این پروژه‌ها، فرصتی برای سفر به آفریقای جنوبی برایم فراهم گردید.

او با بیان اینکه از فرصت سفر بسیار خرسند بود، اما نگرانی‌هایی درباره خانواده‌اش داشت که به سختی به او اجازه سفر از اسکندریه به قاهره و شاید سایر استان‌ها را می‌دادند. اکنون مسئله سفر به خارج از کشور برای نخستین بار مطرح بود و او نمی‌دانست واکنش خانواده‌اش چگونه خواهد بود. وی می‌گوید: مادرم بسیار نگران بود و نگرانی‌هایش را ابراز می‌کرد و درباره میزان امنیت کشوری که قرار بود به آن سفر کنم پرسش‌هایی داشت. در مقابل، پدرم اولین حامی من بود که این را یک فرصت می‌دانست و در روند آماده‌سازی من برای سفر کمک می‌کرد. او معتقد بود که این گام، آینده مرا تغییر خواهد داد و از آن تجربه کسب خواهم کرد و افق‌های جدیدی به رویم گشوده خواهد شد.

 

ابزارهای حمایت و پشتیبانی

وی تأکید کرد که خانواده‌اش حامی او بودند و به واسطه فعالیت‌های پدرش در حوزه توسعه، از تصمیمات دخترش حمایت و پشتیبانی می‌کرد و برای او انگیزه‌بخش بود. این حمایت به او امکان داد تا مسیر خود را با اعتماد به نفس بیشتری ادامه دهد و از قالب‌های کلیشه‌ای که پس از فارغ‌التحصیلی پیش رویش بود، فراتر رود.

وی بر این باور است که خشونت و نقض حقوق زنان، از جمله کلیشه‌سازی آنها، نیازمند تلاش‌های گسترده برای آگاهی‌بخشی جامعه است. او بر این نکته تأکید دارد که خشونت در فرهنگ جامعه ریشه دوانده و آگاهی‌بخشی می‌تواند از طرق مختلفی صورت گیرد. این روش‌ها شامل استفاده از پلتفرم‌های رسانه‌های اجتماعی، نوشتارهای مختلف، برنامه‌های آموزشی، همکاری با وبلاگ‌نویسان، تبلیغات، تولیدات نمایشی و سایر ابزارهایی است که می‌توانند به طور مستقیم بر آگاهی مخاطبان تأثیر گذاشته و تصویر کلیشه‌ای موجود از زنان را تغییر دهند.

وی توضیح داد که کار گروهی نقش بسزایی در تلاش‌ها برای تصویب قانون جامع مبارزه با خشونت و سایر مداخلات قانونی دارد. او بر این باور است که وجود الگوهای موفق در شکستن قالب‌های کلیشه‌ای درباره زنان، نقش بزرگی در تغییر نگرش‌ها ایفا می‌کند. او بیان داشت: وقتی توانستم به خارج از کشور سفر کنم و در اهدافم موفق شوم، این تجربه قطعاً بر خانواده‌ام تأثیرگذار بود و مسیر را برای خواهر و برادرانم در آینده هموارتر خواهد کرد.

همچنین، در صورت نیاز به سفر مجدد، با مشکلات گذشته مواجه نخواهم شد و احتمالاً اطرافیانم این دستاورد را به رسمیت شناخته و به دخترانشان اجازه خواهند داد تا به دنبال چنین فرصت‌هایی بروند.

 

 

موفقیت زنان الهام‌بخش و تأثیرگذار

مارلین میلاد، مسئول پیگیری، ارزیابی، آگاهی‌بخشی و ارتباطات در انجمن کاریتاس اسکندریه، بر این باور است که موفقیت زنان الهام‌بخش است و به طور مستقیم بر دیگران تأثیر می‌گذارد. او خاطرنشان کرد که در آغاز کار خود، نقش‌های رهبری عمدتاً به مردان اختصاص داده می‌شد.

وی توضیح داد که پس از دریافت توانمندسازی، شروع به کار بر روی حمایت از دختران، از جمله داوطلبان انجمن کاریتاس، برای توانمندسازی دیگران و آگاهی‌بخشی درباره حقوق برابر کرد. این تلاش‌ها در حوزه‌های مختلفی مانند شمول اقتصادی، آموزش، حرفه‌ها و کار، و سایر فعالیت‌هایی که واقعیت زنان را تغییر می‌دهند، متمرکز بود تا آنها بتوانند در جامعه تأثیرگذار باشند و این توانمندسازی را به دیگران در اسکندریه منتقل کنند. او بیان داشت: هیچ دختری نیست که در مرحله‌ای از زندگی‌اش با محدودیت‌هایی روبرو نشده باشد، اما من مطمئن بودم که نقش من برای دیگران تفاوت ایجاد خواهد کرد و من اثری دارم که باید برای آن تلاش کنم. شروع به مشاهده نمونه‌هایی از زنانی کردم که توانسته بودند به موفقیت برسند و در جامعه اثرگذار باشند و برای من الهام‌بخش بودند. این امر مرا برانگیخت تا روی خودم و توانایی‌هایم کار کنم تا در آینده بتوانم به دیگران کمک کنم. محیط کاری که در آن بودم، به گسترش دیدگاه‌ها و توانمندسازی من کمک کرد تا بتوانم دیگران را در مسیر مشابه حمایت کنم.

 

چالش‌ها و پیروزی‌ها

وی مهم‌ترین چالش‌هایی را که زنان با آن روبرو هستند توضیح داد. این چالش‌ها شامل انتظارات جامعه از زنان و به ویژه محدودیت‌هایی است که جامعه بر توانایی‌های آنان اعمال می‌کند. این انتظارات اغلب زنان را از انجام نقش‌ها یا کارهایی که به طور سنتی به مردان اختصاص داده می‌شود، باز می‌دارد و باور به عدم توانایی زنان در این زمینه‌ها را تقویت می‌کند.

وی بر این باور است که این دیدگاه باعث شده  زنان بر موفقیت و مبارزه بیشتر اصرار ورزند. او تأکید می‌کند که اکنون هیچ نقشی وجود ندارد که زنان نتوانند انجام دهند، حتی اگر به قدرت بدنی، مدیریتی یا سایر توانمندی‌ها نیاز داشته باشد.

وی اظهار داشت که یکی از مهم‌ترین چالش‌های کنونی، اصرار بخشی از جامعه بر این باور است که وظایفی وجود دارد که زنان نمی‌توانند انجام دهند و این باور نیازمند تغییر است. همچنین، انجام کارهای مراقبتی توسط زنان در خانه و عدم پذیرش جامعه برای واگذاری مسئولیت‌های دیگر به زنان، به دلیل تصور نادرستی که این امر بر نقش اصلی آنان در مراقبت از خانواده تأثیر می‌گذارد، چالش دیگری محسوب می‌شود. او معتقد است که این دیدگاه نادرست است، زیرا زنان قادر به ایفای نقش‌های متعدد و موفقیت در همه آن‌ها هستند و می‌توانند نسل جدیدی را تربیت کنند که به کار زنان احترام بگذارد و آن را ارج نهد.

وی تأکید کرد که با زنانی ملاقات کرده است که حماسه‌های انسانی آفریده‌اند؛ از افرادی که توانایی خواندن و نوشتن نداشتند تا رهبران جامعه و تأثیرگذارانی که در تغییر آگاهی و واقعیت نقش بسزایی ایفا کرده‌اند. بسیاری از این زنان با عادات ریشه‌دار و نادرستی مانند ازدواج کودکان و ختنه زنان در جوامع بسته به مبارزه پرداخته‌اند.