ابتسام اغفیر

بنغازی - «ضرورت و نیاز ما در ابتکار است»، این گفته با گذر زمان بیش از پیش اعتبار خود را ثابت می‌کند. این موضوع به خصوص پس از آنکه یک استاد در بخش آمار دانشکده علوم دانشگاه بنغازی، نوآوری را با طراحی یک نرم‌افزار جدید در حوزه تحلیل تصاویر آماری به اثبات رسانده است، بیشتر نمایان شده است.

ایمان کرشینی، استاد بخش آمار دانشکده علوم دانشگاه بنغازی، پس از اینکه پایان‌نامه کارشناسی ارشد خود را بر اساس یکی از برنامه‌های قدیمی و پیچیده در حوزه آمار انجام داد، متوجه شد که نیازمندی‌های جامعه و به ویژه زنان، او را به سمت و سوی طراحی یک نرم‌افزار جدید در زمینه تحلیل تصاویر آماری رهنمون ساخته است.

در خصوص مسیر تحصیلی خود، او تاکید کرد که ابتدا علاقه‌ای به حوزه مطالعاتی خود نداشت و بیشتر به سمت علوم پزشکی، همانند بسیاری از همتایانش، گرایش داشت. با این حال، در دوران تحصیل پیش از دانشگاه، تمایل خود را به سمت برنامه‌نویسی، ریاضیات، و تحلیل داده‌ها یافت. این علاقه‌مندی او را به تخصص در رشته آمار در دانشکده علوم دانشگاه بنغازی سوق داد، جایی که در سال ٢٠١٠ با کسب رتبه اول فارغ‌التحصیل شد و در ادامه به عنوان استاد در همان دانشگاه مشغول به کار گردید.

در خصوص انتخاب حوزه تخصصی خود، او بیان داشت: «انگیزه اصلی من برای تخصص در تحلیل تصاویر، تجربه و تخصص استاد راهنمایم در این زمینه بود. وی اطلاعات فراوانی را در این باره به من ارائه داد، تاکید کرد که این حوزه از نوآوری‌ها نوین و در حال رشد است، و پیش‌بینی کرد که جهان به طور گسترده‌ای از آن بهره خواهد برد. همچنین، استفاده‌های کاربردی فراوانی در سراسر جهان وجود دارد که می‌تواند در ادامه تحصیلات دکترای من مفید باشد. علاوه بر این، این حوزه قابلیت کاربرد در علوم پزشکی را نیز دارد، در صورتی که تصمیم بگیرم دوباره به آن سمت روی آورم.»

وی توضیح داد: «کاربرد تحلیل تصاویر در عرصه‌های گوناگونی همچون نجوم، زمین‌شناسی، و پزشکی ممکن است، زیرا هر تصویر در حقیقت ماتریسی از اعداد است که داده‌های دیجیتالی را نشان می‌دهد. ما، به عنوان آمارشناسان، این داده‌ها را مورد تحلیل قرار داده و اطلاعات با ارزشی را از آنها استخراج می‌کنیم. همچنین، در مواردی که تصاویر آسیب دیده یا بخشی از ویژگی‌های آنها از بین رفته‌اند، ما به بازسازی و ترمیم آنها اقدام می‌کنیم.»

ایمان کرشینی با تأکید بیان کرد: «تحلیل تصویر قابلیت اجرا بر روی هر نوع تصویری در هر حوزه‌ای را دارد، به گونه‌ای که می‌توان آن را به ماتریسی از اعداد تبدیل کرد و سپس آن را به صورت آماری مورد بررسی قرار داد. با وجود اهمیت بالای این علم، در لیبی هنوز به طور گسترده از آن استفاده نشده و برای بسیاری ناشناخته باقی مانده است. وظایف متعددی در زمینه تحلیل تصاویر آماری وجود دارد که از جنبه‌های مختلفی با تخصص‌های کامپیوتری، از قبیل پردازش تصاویر، متفاوت است. کار ما بیشتر بر بازسازی تصاویر و نزدیک کردن آنها به واقعیت اصلی متمرکز است.»

او بیان کرد: «با وجود اینکه واحدهای آماری در بیشتر نهادهای لیبی وجود دارند، اما فعالیت‌های آنها غالباً به شمارش و سرشماری محدود می‌شود و اغلب این مسئولیت‌ها توسط افرادی که تخصص لازم در علم آمار ندارند، انجام می‌پذیرد. علم آمار، هنر کار با داده‌ها و درک آن‌هاست و شامل چگونگی استفاده از داده‌ها برای فهم وضعیت فعلی و تصمیم‌گیری برای آینده می‌شود. هر نهادی، با توجه به تخصص‌ها و ویژگی‌های متفاوت خود، باید از آمار به شیوه‌ای صحیح استفاده کند، چرا که این اساس و پایه‌ای برای هر نوع مدیریت مؤثر و سالم است.»

او درباره کم‌توجهی به علم آمار در نهادها و ادارات توضیح داد: «وضعیت نابسامان کنونی کشور، ناشی از کمبود نقدینگی، کاهش ارزش پول در برابر ارزهای خارجی و به ویژه نبود آمار معتبر است. اگر آمار دقیق و کار آماری مناسبی در دسترس بود، شاهد چنین آشفتگی‌هایی نمی‌بودیم. علاوه بر این، منابع داده‌ای در لیبی از اعتبار کافی برخوردار نیستند و در بسیاری مواقع، به هنگام نیاز به بررسی یک پدیده خاص، با کمبود داده مواجه می‌شویم. هرچند راهکارهایی برای مقابله با داده‌های ناقص یا گمشده وجود دارد، اما دستیابی به داده‌های اولیه و دقیق، کار ما را بسیار آسان‌تر می‌کند.»

وی تأکید کرد: «دخالت افراد غیرمتخصص در حوزه آمار، از جمله در انجام تحقیقات، مطالعات، و نمونه‌گیری‌ها، به نتایج نادرست منجر خواهد شد. از این رو، ضروری است آگاهی در این بخش افزایش یابد و امور مربوط به آمار به دست افراد متخصص واگذار شود تا اطمینان حاصل شود که کارها به شکل صحیح انجام گرفته و نتایج دقیق و قابل اتکایی به دست آید.»

ایمان کرشینی در مورد استفاده از تخصص خود برای خدمت به جامعه و به ویژه زنان، بیان کرد: «در حالی که کار من در حال حاضر بیشتر در حوزه‌های علمی و آکادمیک محدود است، اما من باز هم آمادگی دارم تا در صورتی که نهادی بخواهد با ما همکاری کند، در انجام تحقیقات آماری معتبر که به موضوعات مربوط به زنان، حقوق آنها، مشکلاتی که با آن مواجه هستند و انواع خشونت‌هایی که ممکن است تجربه کنند، مشارکت کنم. علم آمار به مراتب فراتر از صرف جمع‌آوری داده‌هاست و شامل تحلیل داده‌ها، استخراج نتایج معنادار، و به کارگیری این نتایج در فرایندهای تصمیم‌گیری می‌شود. این رشته وضعیت کنونی را تشریح کرده و برای آینده راهکارهایی ارائه می‌دهد و به تدوین مکانیزم‌های برنامه‌ریزی و استراتژی‌های تصمیم‌گیری کمک می‌کند.»

در بحث درباره دستاوردهای زنان در عرصه آمار در لیبی، ایمان کرشینی اشاره کرد: «هنگامی که در لیبی در مورد آمار سخن به میان می‌آید، ذکر نام دکتر یاسمینه فقیه، به عنوان اولین زن دارای مدرک دکترا در این رشته در کشور، اجتناب‌ناپذیر است. او که صاحب آثار و متون متعددی است، به عنوان یک منبع مهم در حوزه آمار شناخته می‌شود و تصویری از زن موفق در حوزه تخصصی خود را به نمایش می‌گذارد، در کنار افرادی مانند استاد نجاة کیخیا. علاوه بر این، علم آمار در نقاط تماس با سایر شاخه‌های علمی قرار دارد و به حمایت از رشته‌های متنوعی نظیر گیاه‌شناسی، زیست‌شناسی، اقتصاد، نجوم، زمین‌شناسی و پزشکی می‌پردازد. آمار، بخشی از ریاضیات است و پیشرفت در این دو حوزه به توسعه رشته آمار ریاضی منجر شده است.»

درباره برنامه کاربردی که او طراحی کرده برای تحلیل تصاویر، گفت «وقتی کار تحقیقاتی خود در رساله کارشناسی ارشد را آغاز کردم، به من اطلاع دادند که کار باید با زبان فرتران، که زبانی قدیمی است، انجام شود. بنابراین مجبور بودم روی رایانه ای با سیستم عامل MS-DOS که دیگر کاربرد ندارد، کار کنم. این یک برنامه پیچیده بود. از اینجا سوال کردم چرا برنامه جدید و ساده ای را توسعه ندهیم، با توجه به اینکه جهان در این زمینه پیشرفت زیادی کرده است. پس از دفاع از رساله کارشناسی ارشد، شروع به کار روی توسعه آن از زبان فرتران به زبان R کردم و آزمایش هایی را روی آن انجام دادم و نتایج خوبی به دست آوردم. این برنامه سریع و مختصر شده است و در حال آماده سازی آن برای ارائه به صورت مقاله علمی هستم. پس از انتشار این برنامه، کسانی که در زمینه تحلیل تصاویر کار می کنند می توانند از آن استفاده کنند و به برنامه فرتران پیچیده و قدیمی نیاز نخواهند داشت.»

در پایان سخنانش، ایمان کرشینی تأکید کرد: «این برنامه کاربردی به گونه‌ای طراحی شده است که توسط هر فردی که در زمینه تحلیل تصویر فعالیت می‌کند یا به بازسازی تصویر می‌پردازد، قابل استفاده باشد. ممکن است نیاز به اعمال برخی تغییرات باشد، بسته به تخصصی که فرد روی برنامه کار می‌کند. برنامه‌نویسی دیگر به عنوان یک مهارت دشوار شناخته نمی‌شود و هر کسی با هر تخصصی می‌تواند یک برنامه را توسعه دهد و از آن استفاده کند. لذا هدف من انحصاری ساختن این برنامه نیست، بلکه آن را برای استفاده تمام دانشجویانی که نیازمند آن هستند، فراهم می‌آورم.»