SORGUL ŞÊXO

Hesekê – Cizîrê Bölgesi'nde antik ve neolitik dönemlere kadar uzanan binlerce tarihi ve sit alanı bulunuyor. Bölge halkı “insanlık burada başladı” derken, yapılan araştırmalarda bu sözü doğruluyor. Yapılan araştırmalara göre Kuzey ve Doğu Suriye'de binden fazla tarihi yer var. Til Temir ilçesi ile kırsal alanları ve Hasekê’de bulunan Kizwan Dağı'nda 55'ten fazla köy ve tarihi mekan bulunuyor.

Sikir El-Ihêmir Köyü

Tarihi neolitik döneme kadar uzanan en eski köylerden biri de Sikir El-Ihêmir köyüdür. Japon misyonu bu köyün tepesine yönelik yapmış olduğu araştırmalar bu gerçeği ortaya çıkardı. Sikir El-Ihêmir Köyü, Xabûr Nehrine 7 km uzaklıkta. Til Temir ilçesinin ise 47 km batısında yer alıyor. Hesekê’nin ise kuzeyinde bulunuyor.

Til Xelef tepesinden de eski

Tokyo Üniversitesi'ndeki Japon misyonu başkanı Yuşihiro Nişaki’ye göre, Sikir El-Ihêmir tepesinin tarihi M.Ö. 8 bin yıl öncesine kadar uzanıyor. Bu yüzden Cizîrê bölgesinin en eski köylerinden biri olabilir. Aynı zamanda M.Ö. 3 bin yıl öncesine dayanan Til Xelef tepesinden daha eski. Araştırmalar Kuzey ve Doğu Suriye'de binden fazla tepe, köy ve tarihi yerlerin olduğunu ortaya çıkardı. Ancak sadece 30 tepede araştırma ve kazı işlemleri yapılmış. Gelecekte diğer tepelerde de araştırma yapılabilir ve yapılacak olan araştırmalar Sikir El- Ihêmir köyünden daha eski köyleri açığa çıkarabilir.

Taş ve toprak evler

1991 yılında tepede kazı yapılıp belgelendi. Kazıldıktan sonra ve Japon misyonunun yayınladığı bilgilere göre taş ve topraktan yapılmış evler bulundu. Bu keşif M.Ö. 7. yüzyıla kadar uzanıyor. Ayrıca kırık taş aletler, Taş Devri'ne (M.Ö. 4500-3100) ait alet parçaları da bulundu. Köyde inşa edilen evlerden böyle bir kültürün olduğu ve bu kültürün Toros dağlarının kültürüyle bağlantılı olduğu anlaşılıyor. Toros Dağı, ülkenin kuzeyinde bulunan Kürdistan'ın ünlü dağlarından biridir.

Keçiboynuzu ve kadın heykelleri

Bunun yanı sıra misyon, alçıdan ve bazı hayvan kemiklerinden yapılmış bir dağ keçisi kafatası heykeli ile sürecin son aşamasına geri dönen kilden yapılmış oturma pozisyonunda küçük kadın figürleri buldu.

Önemli buluşlar

Aynı zamanda fırınlı, etrafı açık soba ve birkaç kare odadan oluşan bir konut tesisi bulunduğundan, bu alanda yerleşim aynı hızla devam etti. Birkaç küçük kare odadan oluşan uzun yapı, taş döşeli sokaklarla çevrili başka bir kare yapının yanı sıra yanında bir fırında bulundu. En önemli keşif ise buğday tohumunun bulunmasıdır. Bu durum tarımın bu coğrafyada geliştiğini doğruluyor.

Tarihi yerler korunuyor

Bu tarihi yerler, Suriye krizinin başlamasıyla birlikte kulak ardı edildi. Daha sonra Demokratik Özerk Yönetim Turizm ve Yerleşim Komitesi, bu yerlerde kazı yapılması ve araştırmaların devam etmesi için tarihi mekanların çalınmasını önlemeye başladı ve bu konuda bu yerleri koruyacak insanlar görevlendirdi. Ancak bu tarihi yerler gerekli mekanizmaların olmamasından kaynaklı hava saldırılarından olumsuz anlamda etkilenmiş durumda.

Ağır silahlarla saldırılıyor

Til Temir’de 55’ten fazla tarihi tepe ve köy bulunuyor. Ancak bu tarihi yerlerin büyük çoğunluğu Til Temir Askeri Meclisi ile Türkiye arasındaki ateş hattına düşüyor. Ateş hattına düşen bu tarihi mekanlar, Türkiye’ye bağlı çeteler tarafından obüs ve ağır silahlarla bombalanıyor. Burası büyük bir tehlike ile karşı karşıya. İşgal saldırıları Sikir El-Ihêmir köyündeki görevlilerin burayı ziyaret etmesine, buraların talan edilmekten kurtarılmasına ve çalınmasını önlemelerine izin vermiyor.

Tarihi yerler yok olmakla karşı karşıya

Tarihi yer ve mekanlar yok olmakla karşı karşıya. Bölgenin tarih ve yerleşim yerleri, saldırılara maruz kalıyor. Bu yüzden Sikir El-Ihêmir’in en eski yerleşim yeri olduğunu keşif eden misyonlar, bu tehlikenin ortandan kalkması için saldırılara tepki göstermeli ve buraya geri dönüp araştırmalarına devam etmeliler.