NEXEM ÇAÇAN

Qamişlo – Suriye'nin geleceği ve yeni anayasanın yazım sürecine ilişkin devam eden tartışmalar çerçevesinde, Kuzey ve Doğu Suriyeli kadınlar, adalet, eşitlik ve kadın haklarını esas alan bir Suriye anayasasında yer almak istiyor. Kadınlar, anayasada kadınların karar alma mekanizmalarındaki varlığını güvence altına alacak açık ve net maddelerin yer alması gerektiğini vurguluyor. Demokratik ve adil bir Suriye'nin inşa sürecinin ayrılmaz bir parçası olarak, kazanımlarının korunmasını talep ediyor. Bu kapsamda ajansımıza değerlendirmelerde bulunan Qamişlolu kadınlar, ademi merkeziyetçi bir Suriye ve haklarını güvence altına alan yeni bir anayasa istediklerini ifade etti.

‘Anayasada ne dilimiz ne kültürümüz ne de tarihimiz yer aldı’

Suriye Süryani Kadınlar Birliği Üyesi Sebah Şabo, hazırlanmakta olan yeni anayasada kurucu grupların haklarının yer almadığını belirterek, “Suriye halkı yaklaşık 53 yıl boyunca Baas rejiminin merkeziyetçi sistemi altında yaşadı. Rejimin çöküşü sonrası halk, yeni yönetimin tüm toplumsal kesimlerin haklarını koruyacağına, adalet ve eşitlik temelinde yeni bir Suriye'nin inşa edileceğine dair umut taşıdı. Ancak geçici yönetimin gelmesiyle birlikte, ülkenin durumu daha da kötüleşti. Kuzey ve Doğu Suriye halkı ulusal diyaloğa katılmadı ve hazırlanan yeni anayasa, Suriye kurucu gruplarının haklarını içermiyor. Bu anayasada ne dilimiz ne kültürümüz ne de tarihimiz yer aldı. Suriye Cumhurbaşkanı sadece Sünnileri temsil eden bir pozisyonda olmamalıdır” ifadelerinde bulundu.

Katliamlar gerçekleşti

Sebah Şabo, yeni anayasa taslağında kadınların rolüne yer verilmediğini belirterek,
“Yeni yönetim kurulduğunda, 23 erkek arasında yalnızca bir kadın yer aldı. Kadınlara verilen tek görev Sosyal İşler Bakanlığı oldu. Kadınlar, siyasi ve ekonomik haklardan mahrum bırakıldı. Geçici yönetim tarafından Suriye’nin bazı bölgelerinde çok sayıda katliam gerçekleşti. Biz kadınlar olarak diyoruz ki; haklarımız yalnızca karşı cinsle eşitlikten ibaret değildir. Siyaset ve ekonomi alanlarında da söz ve hak sahibiyiz. Kadınların barış ve güvenlik içinde yaşayabilmesi için, tüm toplumsal kesimlerin haklarını güvence altına alan ve kadınların varlığını açıkça tanıyan yeni bir anayasa hazırlanmalıdır” dedi.

‘Demokratik bir Suriye inşa etmek için büyük çaba sarf edildi’

Demokratik Birlik Partisi (PYD) Genel Kurul Üyesi Hêvîn Reşîd, Rojava Devrimi'nin kadınlar ve gençler tarafından yönetildiğini belirterek, "Rojava Devrimi, kadınlar ve gençler tarafından yönetildiği için başarılı oldu. Baas rejiminin devrilmesinden ve yeni bir geçici yönetimin kurulmasından bu yana neredeyse bir yıl geçti. Suriye halkı, yeni yönetimin herkesin haklarını güvence altına almasını ve ülkede gerçek bir değişim ile dönüşüm sağlamasını umut ediyordu. Ancak ne yazık ki, Suriye’deki durum giderek kötüleşiyor; her gün bazı bölgelerde katliamlar yaşanıyor. Yaşananlar çözüm, barış ve diyalog getirmiyor. Birçok görüşme yapıldı ve demokratik bir Suriye inşa etmek için büyük çaba sarf edildi” dedi.

‘Tüm bileşenlerin haklarını güvence altına alan yeni bir anayasa hazırlanmalı’

Suriye tarihinde kadınların önemli bir rolü olduğunu söyleyen Hêvîn Reşîd, son olarak şöyle konuştu:

“Dünyada kadınların rolü konusunda birçok ilerleme kaydediliyor, ancak ne yazık ki geçici yönetimde kadınların hakları ve rolleri geriye atıldı. 23 bakanlıktan sadece biri kadınlara verildi ve o da Sosyal İşler Bakanlığıydı. Suriye tarihinde kadınlar askerî, siyasi ve hukuki alanlarda önemli roller üstlendi. Kuzey ve Doğu Suriye’de Özerk Yönetim deneyiminde kadınlar siyasete, diplomasiye ve ekonomiye öncülük ediyor. Bizim arzumuz, kadınların, gençlerin ve tüm bileşenlerin haklarını güvence altına alan yeni bir anayasanın hazırlanması ve çeşitli, demokratik, ademi merkeziyetçi bir Suriye’nin inşa edilmesidir.”

‘Geçici yönetimi kabul etmiyoruz’

Qamişlo Kantonu Demokratik Birlik Partisi (PYD) Eğitim Komitesi Üyesi Nicûda Faris de, geçici yönetimin sadece Müslümanları kabul ettiğini belirterek, “Geçici yönetim, kadınların askeri ve siyasi alanlarda yer almasını engelliyor; ancak kadınlar her alanda önemli bir rol üstleniyor ve bunu kanıtlıyor. Geçici yönetim, birçok kadını İslam adı altında katlediyor ve tüm halkların haklarını onlara tanımıyor. Biz, Rojava’daki kadınlar olarak bu geçici yönetimi kabul etmiyoruz; özgür bir yaşam istiyoruz” dedi.