MEDİNE MAMEDOĞLU

Amed – 21 Mart Newroz kutlamaları bu yıl “Rêbertiya Azad Civaka Demokratîk / Özgürlük İçin Demokratik Toplum Newrozu” sloganıyla karşılanıyor. Her yıl yüzbinlerce insanın katılım sağladığı Amed Newroz’una sayılı günler kalırken, kentin birçok noktasında ateşler yakılmaya başlandı. Amed’deki ilk Newroz ateşi ise Licê (Lice) ilçesinde 12 Mart’ta yakıldı. İşkencelerin, zorla kaybetmelerin, köy yakmaların, katliamların yaşandığı 90’lı yıllarda Newroz ateşini yakan Licê halkı, bu geleneği uzun yıllardır sürdürüyor.

Lice halkından olan Firuze Zuğurli, Licê’de 80 ve 90’lı yıllardaki Newroz kutlamalarına dair tanıklıklarını ajansımıza anlattı.

‘Newroz kutlamaları 90’lı yıllarda büyük baskı altında yapılıyordu’

Licê’nin Fis Köyü’nde doğup büyüyen, ancak devlet baskısından kaynaklı Amed’e taşınmak zorunda kalan Firuze Zuğurli, “Yaşadığımız tüm baskılara rağmen geçmişten bugüne Newroz ateşini yakmaya devam ediyoruz. Her Newroz günü köylerimiz bir yıldız gibi parlıyordu. Henüz küçükken ailemle birlikte Newroz ateşini yakardık ve sonrasında bende bu geleneği çocuklarıma aktardım. Köyde olduğum dönemlerde Newroz kutlamaları için erkekler sırtladıkları tekerlekleri tepeye çıkarır ve yakardı. Bende onlara eşlik ederdim. Özellikle 80 ve 90’lı yıllarda halk, büyük bir baskı altında kutlamaları gerçekleştirirdi. O dönemlerde bizlerde Fis’te ve dağda ateşler yakıyorduk. Ateşi yaktıktan sonra da eve dönüyorduk. Baskılar çok fazlaydı, ancak ne olursa olsun o ateşi yakar ve gizli de olsa Newroz’u kutlardık. Askerler ateşi gördüğü yerlere baskın düzenliyordu ve insanları gözaltına alıyordu. Buna rağmen her 21 Mart’ta ateşler yakılıyordu. O dönem çocuktum ama dağlardaki o ateşi ve dumanı hala hatırlıyorum” ifadelerinde bulundu.

‘Elbiselerimizi çıkarıp Newroz ateşini yakıyorduk’

Devlet baskısı nedeniyle 1990’lı yılların başında Amed merkeze göç etmek zorunda kaldığını söyleyen Firuze Zuğurli, göçe rağmen aynı geleneği ve mücadeleyi sürdürdüklerini dile getirdi. Amed’de 90’lı yıllarda Batıkent Meydanı’nda kutlanan Newroz’u hatırlatan Firuze Zuğurli, “Özellikle 1991-1993 yılları arasında çok fazla baskılar vardı. O dönem yapılmak istenen Newroz kutlamalarına izin verilmiyordu ve insanlar gözaltına alınıyordu. Ama buna rağmen halk asla geri adım atmıyordu. Engellemeler olsa da bizler ne olursa olsun Newroz alanlarına giriyorduk. İçeri giremeyenler sokaklarda ateşler yakıyordu. Newroz alanına girebilenler ise üstleri aranıyordu ve hiçbir şey içeri alınmıyordu. O dönem ateşi yakmak için içeriye bir şey almamıza izin vermiyorlardı. Biz de genç, yaşlı, çocuk demeden üzerimizdeki montları, şalları çıkarıp Newroz ateşini yakıyorduk. 90’lı yıllar hep böyle geçti ve hiçbir zaman Newroz’u evde oturup izlemedim” sözlerini kullandı.

‘2025 Newroz’u hepimize barış getirsin’

Halkın geçmiş yıllarda yaşanan baskılara rağmen Newroz alanlarına aktığını ve bugün o eski ruhu aradıklarını anlatan Firuze Zuğurli, 90’lı yılların ruhunun 2025 yılında Newroz alanlarında olması gerektiğini söyledi. Halkın yıllardır her türlü acıya ve zulme rağmen geri adım atmadığını ifade eden Firuze Zuğurli, “Bu yıl yakılacak olan Newroz ateşi, özgürlüğün ve barışın ateşidir. Newroz bizim yaşamımız, bu halkın da özgürlüğü demektir. 2025 Newroz ateşi hepimize barış getirsin. Bu sene bu ateşi barış için yakacağız. Yıllardır barış olsun diye mücadele yürütüyoruz ve artık hayata geçirilmelidir” diyerek sözlerini tamamladı.