RANİA ABDULLAH

Yemen- Yemen’in Taiz vilayetine bağlı Eş-Şemayatayn ilçesinin Samsara bölgesinde yer alan ‘Garip Ağaç’, bölgenin en önemli doğal miraslarından biri olarak kabul ediliyor. Yaklaşık 2 bin yıllık olduğu tahmin edilen bu devasa ağaç, 16 metre yüksekliği, 35 metre gövde çevresi ve 8 metre çapıyla dikkat çekiyor. Eşsiz boyutları ve tarihiyle ün kazanan Garip Ağaç, son yıllarda hem Yemen’in farklı bölgelerinden hem de yurt dışından gelen turistlerin ilgisini çekmeye başlamıştı.

Halktan yetkililere çağrı 

Ancak geçtiğimiz günlerde ağacın gövdesinin yarılması çevreci ve kültürel miras savunucularının tepkisini de beraberinde getirdi. Dijital medyada birçok Yemenli, geçmişte ağacın yanında çektirdikleri hatıra fotoğraflarını paylaşarak, yıllardır süregelen ihmalin ve resmi makamların koruma konusundaki yetersizliğinin bu zararın asıl nedeni olduğunu belirtti. Aktivistler, yetkilileri doğa ve kültür mirasına sahip çıkmaya çağırdı.

Kültürel bir miras 

“Garip Ağaç” olarak adlandırılmasının nedeni benzersiz yapısıdır. Aynı zamanda alışılmadık ve dikkat çekici bir görüntüye sahip. Şiddetli kuraklık, yüksek sıcaklıklar ve sert rüzgârlar gibi zorlu iklim koşullarına dayanabilen bu ekstrem bitki türü, doğanın sınırlarını zorlayan nadir örneklerden biridir. Garip Ağaç, tarihsel olarak da önem taşır. İlk kez ünlü Yemenli tarihçi Ebu Muhammed el-Hasan el-Hamdani’nin Arap Yarımadası’nın Tasviri adlı eserinde kayıtlara geçmiştir. Bu da ağacın, yüzyıllar boyunca yalnızca doğal değil, kültürel bir miras olarak da değer gördüğünü ortaya koymaktadır.

Göçmen kuşlara rehberlik ediyor

Yöre halkı, özellikle ileri yaştaki kadınlar, Garip Ağaç ile ilgili kuşaktan kuşağa aktarılan efsanevi hikâyeleri anlatıyor. Bu anlatılara göre ağaç, yılda sadece bir kez meyve veriyor ve bu meyve kısa süre içinde gizemli bir şekilde yok oluyor. Halk arasında bu meyvenin “mübarek” olduğuna inanılıyor. Bitki uzmanlarına göre ise Garip Ağaç yalnızca kültürel değil, ekolojik açıdan da büyük bir öneme sahip. Her yıl Eylül sonu ile Ekim başı arasında, Yemen’in Sokotra Adası’na doğru göç eden kuşlar için bu ağaç önemli bir uğrak noktası. Uzmanlar, kıtanın merkezinden gelen göçmen kuşların yönlerini bulabilmeleri için Garip Ağaç’ın doğal bir pusula ya da rehber olarak kullandığını belirtiyor. Bu yönüyle ağaç, yalnızca toprağa değil, gökyüzüne de rehberlik eden bir sembol niteliğinde.

Bu ağacın hem tarihi bir simge hem de önemli bir turistik cazibe merkezi olarak taşıdığı değer göz önüne alındığında, Taiz Valiliği’ndeki aktivistler yetkililere acil çağrıda bulundu. Aktivistler, ağacın korunması ve gövdesinde meydana gelen bölünmenin nedenlerinin araştırılması için ivedilikle harekete geçilmesi gerektiğini vurguladı.

‘Acilen koruma altına alınmalı’

Çevre savunucularından Amani Ahmed, “Gezilerimiz sırasında Garip Ağaç’ın yanından her geçtiğimizde mutlaka durur, önünde hatıra fotoğrafı çektiririz. Bu ağaca verilen zarar, vilayetimizdeki en önemli doğal ve kültürel simgelerden birine yönelik yıllardır süregelen ihmalkârlığın ve yetersiz korumanın bir sonucudur. Yetkililer, ağacın geri kalan kısmını acilen koruma altına almalı, zarar görmesine yol açan etkenleri belirlemeli ve bu sorunları gidermek için somut adımlar atmalıdır” ifadelerini kullandı.