RANİA ABDULLAH

Yemen- Yemen’de 2015 yılından bu yana devam eden savaş, yaşamın her alanını etkiliyor. İnsan yaşamının yanı sıra doğayı da etkileyen savaş, tüm canlılar için olumsuz sonuçlar doğuruyor. Savaşın, sanayileşmenin, kar hırsının sonuçları olarak yaşanan iklim değişikliği de doğayı savunmasız kılıyor.

Yemen’de de özellikle iç savaşla birlikte doğa ve tarım alanları da neredeyse yok edildi. Son yıllarda tarım alanları savaş da kullanılan kimyasallarında etkisi ile haşere istilasına uğradı. Çiftçiler bu konuda çözüm beklerken, ziraat alanında çalışanlarda kendilerine imkan ve destek verilmesini istiyor.

Haşereler ürünlerine zarar veriyor 

Yemen’in batısındaki Taiz kırsalında çiftçilik yapan Nebihe Harun, son iki sezonda toprağını ekmekten vazgeçti. Nedeni ise tarlasında ve çevresindeki çiftliklerden yayılan zararlı haşereler. Daha önce yılda iki kez ürün alarak geçimini sağlayan Nebihe Harun, "Çocukluğumdan beri çiftçilik yaparım, ancak bu dönemdeki kadar garip ve dayanıklı haşerelerle hiç karşılaşmadım. Bu haşereler mahsulü yemeden bırakmıyor, ilaç da etki etmiyor. Artık ne ürün alabiliyoruz ne de borçlarımızı ödeyebiliyoruz. Maddi kayıplar yaşıyorum" diye belirtti.

Nebihe Harun, sebze olarak kabak ve domates ektiğini ancak çiçeklenme döneminde mahsullerin yeni haşereler tarafından yok edildiğini, tüm ilaçlama denemelerine rağmen başarılı olamadığını söyledi.

Meyve kurdu kahveye sıçradı

Çiftçi Saide Ali Ahmed de kahve ağaçlarına saldıran meyve kurdundan şikâyet ederek, "Daha önce sadece mango ağaçlarında görülen bu kurt, son dört yıldır kahve ağaçlarını da istila etmeye başladı" diye belirtti. Yerel Tarım Müdürlüğü'ne başvurduğunu ancak çözüm bulamadığını dile getiren Saide Ali Ahmed, bu kurtların ürünün bozulmasına neden olduğunu ifade etti. 

İklim değişikliğinin etkileri

Bitki koruma uzmanı Ziraat Mühendisi Fatima Ali’ye göre; rüzgâr, yağmur, sel ve diğer canlılar haşerelerin yayılmasına katkıda bulunan başlıca faktörler olduğunu söyledi. CABI adlı biyolojik mücadele platformuna göre, iklim değişikliği, bitki zararlılarının yayılımını hızlandırıyor. Sıcak ve nemli ortamlar zararlılar için elverişli koşullar sağlıyor.

Sıcaklıkların yalnızca 2°C artması, haşerelerin yaşam döngüsünü 1 ila 5 kat artırabiliyor.

Pestisitler hem doğaya hem çiftçiye zarar

Çiftçiler çoğunlukla kimyasal pestisit kullanıyor. Ancak bu ilaçlar sadece zararlıları değil, faydalı böcekleri (örneğin arıları) de öldürerek ekosisteme zarar veriyor. Toprak ve su kaynaklarının kirlenmesine de neden olan bu kimyasallar, aynı zamanda sera gazı emisyonlarının yüzde 1-4’ünü oluşturuyor. Bu da iklim krizini daha da kötüleştiriyor. 

Yanlış bilgiler ve yanlış uygulamalar

Fatima Ali, yanlış uygulamaların etkisiz sonuçlara yol açtığını vurgulayarak şunları söyledi: "Bazı çiftçiler daha fazla ilaçla daha iyi sonuç alacaklarını zannediyorlar, ama bu durum zararlıları ilaca karşı dirençli hale getiriyor ve etkisini azaltıyor. Uzman desteği alınması gerekiyor, ilaç dozları talimatlara göre uygulanmalı ve periyodik olarak değiştirilmeli.”

Yemen’de iklim değişikliğine karşı yetkili kurumların ciddi bir adım atmadığını söyleyen Fatima Ali, hükümetin en azından iklim değişikliğini takip etmesi, ziraat mühendislerine görev ve yetki vererek raporlamalarını sağlaması gerektiğini belirtti.

Fatima Ali ayrıca, ithal tohumların hastalıksız olup olmadığının denetlenmesi, çiftçilerin iklim değişikliğine dair bilinçlendirilmesi ve bu etkilerle nasıl baş edebileceklerine dair programlar yapılması gerektiğini söyledi.